Kanada Federal Temyiz Mahkemesi Kararı: Vatandaşlık Yemini Peçeli Yapılabilir

Federal Mahkeme’nin 6 Şubat 2015 tarihli kararının yürütmesini kaldıran Federal Temyiz Mahkemesi kararı sonrası vatandaşlık yemini talimatları yeniden düzenlendi.

Kanada Başbakanı Stephen Harper peçe (nikab, burka) için “kadın karşıtı bir kültürün” unsuru olduğunu ve vatandaş olma seremonisi esnasında yüz kapatmanın bir kadın için “kırıcı” olduğunu belirtmişti.

Yapılan anketlerde halkın büyük çoğunluğunun Başbakan Stephen Harper ile aynı fikirde olduğu ve peçeyi bir “baskı” aracı olarak gördükleri ortaya çıkmıştı.

Peçeyi takanlar da bunu kendi özgür seçimleriyle yaptıklarını belirterek Kanada’nın kendilerine kendileri gibi olma şansı verdiklerini söyleyerek kendilerini savunmuşlardı.

Kanada Göçmenlik Bakanlığı’nı mahkemeye götüren Zunera Ishaq, kendisinin 2013’te peçe ile yemin ederek Kanada vatandaşı olabildiğini çünkü bir kadın görevlinin yardımıyla özel bir alanda bunu yapmasına izin verildiğini belirtti. Zunera Ishaq 2011’de kadınların yemin esnasında herkesle birlikte yüzlerinin görünmesi kuralını mahkemeye götürdü. İfadesinde kadınlara özel bir odada başkaları tarafından görünmeyecek bir şekilde yüzü açık olarak yemin alınması uygulamasının devame etmesini isteyerek herkesin içinde yüzünü açmasının dışarda yüzünün örtülmesini emreden Sünni İslam’ı geçici olarak terketmesini gerektirdiğini belirterek inancına aykırı olduğunu iddia etmişti.

Vatandaşlık yemini yapacak ve tüm yüzü kapalı olan kadınların seremonide yer almasına devam edilecek.

Yüzü gözükmeyecek şekilde peçe ile kapalı olan adaylar belirlenecek ve bu kadın adayların kimliği teyit edilecek. Bu teyit sadece kimlik belirlemesi için kadın bir görevli tarafından yüzü peçeli vatandaş adayını rahatsız etmeyecek şekilde özel bir alanda gerçekleştirilecek. Kadın görevli peçeli vatandaş adayının yüzüne sadece başvuru formundaki kişi olup olmadığını teyit için bakacak. Vatandaş adayının yüzünü kadın görevliye göstermek mecburiyeti vardır. Göstermeyen aday vatandaşlık yemin seremonisine alınmayacak.

Yemin edecek kişilerin dini, kültürel hassasiyetleri göz önüne alınmak zorunda. Mesela Kanada standardlarındaki davranışlar başka kültürel arkaplana sahip kişilerce uygunsuz bulunabilir. Bazı kültürlerde kadınların erkeklerle kısıtlı el temasları buna bir örnektir. Kültürel farklılıklardan dolayı bu durum son derece doğaldır. İşte bu yüzden vatandaşlık seremonileri tüm kültürlerin eşit derecede saygı gördüğü özel anlardan birisi olmalıdır ve tüm vatandaş adaylarının kendilerin rahat hissedeceği bir ortam yaratmalıdır.

Kraliçe’ye yemin etmek isteyenler yemin edecek (swear) etmek istemeyenlerse sadece tasdik edebilecek (affirm). Seremoninin yapıldığı yerlerde çeşitli dinlere ait kutsal kitaplar hazır bulunduruluyor. Yemin herhangi bir kitap üzerine değil de sadece sağ el kaldırılarak tasdik edilebilir.  

Bilindiği gibi vatandaşlık hakkı kazanan kişilerin vatandaşlık hakimi yada Bakan tarafından görevlendirilen bir yetkili önünde vatandaşlık yemini yapması gerekiyor.

Vatandaşlık Yemini 14 yaşından büyüklerin Kanada vatandaşı olma sürecinin son aşamasını teşkil ediyor.

Genellikle toplu olarak yapılan vatandaşlık yemin seremonileri Kanada Göçmenlik ve Vatandaşlık Bakanlığı (CIC) tarafından her eyalette düzenli aralıklarla çeşitli merkezlerde düzenleniyor.

14 yaşından büyük olan ve Kanada vatandaşlık başvurusu yapmış ve gerekli tüm şartları taşıyan herkes vatandaşlık yemini edebilir. Yemin etmesi istenen ve tüm aşamaları tamamlamış adaylara CIC tarafından Vatandaşlık Yemini Çağrı Belgesi (Notice to Appear to Take the Oath of Citizenship) gönderilir. Gönderilen belgede katılması istenen yemin seremonisinin yapılacağı tarih ve yer hakkında detaylı bilgi verilir.

Kanadalı ebeveyne sahip vatansız kişiler ve zihinsel engelli kişilerin yemin etmesi gerekmez. Zihinsel yetersizlik durumunda bunun medikal bir belge ile ispatlanması gerekir.

Cezaevinde hükümlü, tutuklu ya da şartlı salıverilmiş ya da Vatandaşlık Yasası ya da diğer ilgili yasalarca ciddi suçlarca yargılanmış, yargılanmakta olan ya da RCMP ya da Adalet Bakanı’nın herhangi bir soruşturması altında olanlar ya da Savaş Suçları ve İnsanlığa Karşı İşlenen Suçlar Yasası uyarınca suçlanmış, yargılanmakta olan ya da hüküm giymiş veya kararı temyiz eden kişiler vatandaşlık yemini edemezler.

Murat Kandemir, 28 Nisan 2015