Kanada’ya her sene binlerce kişi Federal Nitelikli Eleman Kategorisinde (Federal Skilled Worker Program) göçmen olarak başvuruyor. 2008 yılına kadar tüm mesleklerden adaylar Kanada’ya göçmenlik müracaatı yapabiliyordu. Puanlama sistemine tabii olan adaylar yaş, eğitim, iş tecrübesi, uyum faktörü ve İngilizce/Fransızca dil bilgilerinden puanlanıyor 100 üzerinden 67 puan alan adaylar başvuruların yapabiliyordu.
2008’den sonra ise çıkarılan bir kaç genelge ile hem meslekler sınırlandı hem de program da bir dizi değişikliğe gidildi. 2011 yılı için kabul edilen meslek sayısı 29 oldu. Fakat her meslekten de kabul edilecek sayı da sınırlandı. Bu programdan kabul edilecek göçmen adayı 10.000 olarak belirlenirken her meslek için de en fazla 500 adayın kabul edilmesi kararlaştırıldı.
Ocak 2012 itibariyle 29 meslek listesi ve kotası dolanlar aşağıdaki gibi oldu.
- 0631 Restaurant and Food Service Managers (Kota doldu)
- 0811 Primary Production Managers (Except Agriculture)
- 1122 Professional Occupations in Business Services to Management (Kota doldu)
- 1233 Insurance Adjusters and Claims Examiners
- 2121 Biologists and Related Scientists (Kota doldu)
- 2151 Architects
- 3111 Specialist Physicians (Kota doldu)
- 3112 General Practitioners and Family Physicians (Kota doldu)
- 3113 Dentists (Kota doldu)
- 3131 Pharmacists (Kota doldu)
- 3142 Physiotherapists
- 3152 Registered Nurses (Kota doldu)
- 3215 Medical Radiation Technologists
- 3222 Dental Hygienists & Dental Therapists
- 3233 Licensed Practical Nurses
- 4151 Psychologists
- 4152 Social Workers
- 6241 Chefs
- 6242 Cooks
- 7215 Contractors and Supervisors, Carpentry Trades
- 7216 Contractors and Supervisors, Mechanic Trades
- 7241 Electricians (Except Industrial & Power System)
- 7242 Industrial Electricians
- 7251 Plumbers
- 7265 Welders & Related Machine Operators
- 7312 Heavy-Duty Equipment Mechanics
- 7371 Crane Operators
- 7372 Drillers & Blasters - Surface Mining, Quarrying & Construction
- 8222 Supervisors, Oil and Gas Drilling and Service
Listedeki kotası dolan mesleklerden yeni göçmen alınmayacak. Her sene Haziran-Temmuz gibi yeni kotalar belirleniyor. Listeye dikkatle bakacak olursak vinç operatörleri, iş makinaları tamircileri, sıhhi su tesisatçıları, sanayi elektrikçileri, kaynakçılar, aşçı ve şef gibi mesleklerin kotalarının dolmadığını görüyoruz.
Türkiye’den bir çok kişinin bu kotasi dolmayan mesleklerden başvuramamasının ana sebebi de İngilizce/Fransızca dil yeterliliğin olmamasıdır. Genellikle meslek lisesi seviyesinde eğitimi olan ve bu tür mesleği yapan adayların yabancı dil yeterlilikleri maalesef yok. Aday bu programda mesleği ne olursa olsun İngilizce/Fransıca dillerinden birinden sınava girmesi ve sınav sonuç belgesini de başvurusuna dahil etmesi gerekiyor.
Şimdi federal nitelikli eleman sınıfında üzerinden puan alınan faktörleri görelim.
1-İngilizce/Fransızca Dil Puanlaması
Başvuru yapacak adayların programda alacakları ilk puan kriteri yabancı dildir. Alacakları puanları girecekleri sınav sonucu belirleyecek. Tabii bunu akredite bir İngilizce/Fransızca sınavına girerek kanıtlamaları gerekiyor. Daha önce sınav gereksinimi yokken şimdi Federal Nitelikli Eleman başvurusu yapacak tüm adayların onaylanmış sınavlardan birine girip sınav sonuç belgesinin orjinalini başvurusuna dahil etmesi gerekiyor. Dil yeterliliği faktöründen alınacak en yüksek puan ise 24 puandır.
Kabul edilen sınavlar İngilizce için IELTS (International English Language Testing System) ve CELPIP (Canadian English Language Proficiency Index Program) olurken Fransızca için TEF (Test d’evaluation de français) olarak saptanmıştır. Türkiye’de British Council hem İstanbul’da hem de Ankara’da IELTS sınavını uygulamaktadır.
2-Eğitim Faktörü
Federal Nitelikli Eleman Sınıfından başvuracak adaylar kendi eğitimleri seviyesine göre puan almaktalar. Eğitim faktöründen alınabilecek en yüksek puan 25 puan olmaktadır. Lise mezunu adaylar eğirim faktöründen 5 puan alıyorken üniversite mezunu olup ta toplamda 15 sene okula gitmiş adaylar 20 puan alabiliyorlar.
3-İş Tecrübesi
Puan alınacak diğer bir faktör de iş tecrübesi faktörüdür. Aday burada mesleğinde bir yıllık bir iş tecrübesinde 15 puan alabiliyorken maksimum puan olan 21 puanı 4 yıllık bir iş tecrübesi ile alabiliyor. Tabii iş tecrübesini gösteren aday daha önceden çalışmış olduğu iş yerlerinden referans belgesinide sunmak zorunda.
4-Yaş Faktörü
Aday 21-49 yaş arasındaysa alacağı maksimum puan olan 10 puanı almaya hak kazanıyor. Daha genç ve daha yaşlı adaylar ise daha az puan alıyorlar.
5-Uyum Faktörü
Adayın bazı durumlarda ek puan alabileceği bir faktördür. Adayın Kanada’da yaşama daha hızlı ayak uydurabileceği bazı özel durumlar belirlenmiş olup o durumlara göre adaya puan verilir. Örneğin adayın eşi üniversite mezunu ise adaya ekstradan 5 puan verilir. Aday veya adayın eşi Kanada’da daha önce en az bir yıl çalışmışsa ya da en az 2 yıllık bir eğitim programına devam etmişse ek olarak 5 puan alır. Ayrıca adayın ya da eşinin Kanada’da bir aile üyesi (anne-baba, dede-nine) ya da akrabası (amca, hala vs) varsa aday 5 puan almayı hakeder. Tabi uyum faktöründen alınacak en yüksek puan 10 dur. Yani yukarıdaki tüm durumlara sahip olan aday en fazla 10 puan alabilecektir.
Dil, eğitim, iş tecrübesi, yaş ve uyum faktörü olmak üzere 5 faktörden aday 100 üzerinden en az 67 puanı almak zorundadır. En az gerekli olan puanı alan aday başvurusunu yapabilecektir.
Eğer aday Kanada’da bir işverenden sürekli olarak bir iş teklifi almışsa yukarıdaki puanlama sistemine dahil olmadan Kanada’ya göçmen olarak başvurabilir.
İlk Başvurudan Sonra?
Yukarıdaki meslek listesinde kotası henüz dolmamış bir mesleği olan aday tüm faktörleden aldığı puanın 67’yi geçmesi halinde başvurusunu Kanada’ya gönderir. Tabii başvurusuna akredite olan bir İngilizce/Fransızca dil sınavı sonucunun orjinalini de ekler. İlk başvurusunu bu şekilde yapan ve tüm evrakları tamam olan adaya ön onay gelir. Ön onayı alan adayın tüm evrakları adayın bulunduğu ülkedeki konsolosluk/elçilik binasına gider. Türkiye’de Kanada’dan gelen evraklar Ankara’daki elçilik bünyesindeki göçmenlik ofisine gelir. Elçilik adayın kalan tüm işlemlerini sonlandırmakla görevlidir.
Sağlık muayenesi
Adayın ve/veya eşinin & çocuklarının önceden belirlenmiş doktorlardan birine muayeneye gitmesi istenir. İstanbul ve Ankara’da bulunan bu doktorlardan birine giden aday ve/veya ailesi tıbbi muayeneden geçer ve kendilerinden bazı tahliller (kan, idrar vs) ve röntgen istenir. Bu tahlil, röntgen ve muayene sonuçları incelenir ve adayın ve/veya aile üyesinden birisinin ciddi bir sağlık sorunu olduğuna kanaat getirilirse adaydan daha çok tahlil istenebilir. Ciddi olan durumlarda –bulaşıcı hastalıklar, kanser vs- adayın başvurusu bu aşamada reddedilir.
Kanada’da sağlık ve sosyal hizmetleri devletçe herkese sağlanan ücretsiz bir sistem olduğu için Kanada’da sağlık ve sosyal hizmetlerinden çokça yararlanacağı bariz olan kişilerin göçmenlik başvurusu bu aşamada reddedilir. Hatta adayların bakmakla yükümlü olduğu eşi ve/veya çocuklarından birisinin de sahip olduğu ciddi tıbbi hastalıklar veya durumlarda bile adayın göçmenlik başvurusu reddedilir.
Bu konuda verilebilecek ve Federal Mahkemeye kadar giden en ünlü olaylardan birisi de Filipinler’den gelen ve Kanada’da önce geçici işci olarak çalışan ve daha sonra bulunduğu eyalet olan Alberta eyaletinde daimi göçmen olarak başvuran Perez’in dosyasıdır.
Filipinler’den gelen mühendis Ronilo Perez 2007’den 2009’a kadar yalnız bir şekilde Kanada’da işçi olarak çalıştı. 2008 Haziran’ında eşi ve dört çocuktan oluşan ailesi yanına geldi. Mayıs 2009’da çiftin genç çocuğu olan Carlos’da sağırlık başlangıcı tespit edildi. Çocuğa daha rahat duyabilmesi için cochlear implantı takıldı. Bu arada Perez Alberta Eyalet Aday Programından göçmenlik başvurusu yaptı.
Başvurusuna cevap olarak Buffalo’daki Kanada konsolosluğu Perez’den çocuğunun durumunu sordu. 60 gün cevap süresi verilmesi çocuğun Kanada göçmenliği başvurusunda tıbbi olarak kabul edilmeyen durumda görüldüğünün açık işaretiydi. Çocuğun doktorunun tam raporu çocuğun tıbbi durumunun Kanada’da sosyal ve medikal hizmetlerde bir artışa yol açmayacağı, hatta coclear implant ameleyatının parasının dahi ailece ödendiği yönünde olsa da göçmenlik başvurusu çocuğun tıbbi durumu gerekçe gösterilerek reddedildi.
Federal mahkemeye götürülen davada hakim vize memurunun çocuğu bir birey olarak değil de bir sınıfın üyesi (körler grubu vs) olarak gördüğüne hükmeti. Sağlık durumlarının genel değil de kişisel olarak görülmesi ve ona göre değerlendirilmesi gerektiği konusunda karar verdi. Mahkeme konsolosluktaki vize görevlisinin Carlos’un durumunun özel şartları göremediğine hükmederek kararını tekrar gözden geçirmesine karar verdi.
Ciddi medikal durumlar içinde diabet, körlük, sağırlık vs gibi durumlar da sayılmaktadır.
Sağlık muayenesini başarıyla geçen adaylar Kanada’ya gitmek için daimi oturumlarını alabilmektedirler. Kabul edilen meslekler listesi sürekli güncellendiğinden böyle bir makaleyi kaleme alarak hem federal nitelikli eleman sınıfından başvurulardaki son durumu özetlemeyi hem de sağlık muayenesi kapsamıında adayı bekleyen gerçeklere dikkat çekmek istedim.
Murat Kandemir (Member of CMI & ICCRC), 22 Ocak 2012
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder