Kanada’nın Vatandaşlık Kanunlarının Özet Tarihsel Gelişimi

Kanada dışında doğan ikinci jenerasyon Kanadalıların vatandaşlık alamaması uzmanlar tarafından tartışılıyor. Hukuk uzmanları bu kanunun adil olmadığı ve ülkenin vatandaşlık kurallarının net olduğu görüşünde.

Kanada vatandaşlık mevzuatı son yıllarda oldukça değişti. Son değişikliklerle birlikte Kanada yurttaşlık kanunlarının gördüğü değişimlerin tarihsel gelişimi şöyle özetlenebilir.

22 Mayıs 1868 tarihli Uyruklaştırma Yasası (Naturalization Act) ile 1947 öncesine kadar Kanada’da doğan herkes teknik olarak Britanya tebaasından sayıldı.

Kanada Vatandaşlık Yasası (Canadian Citizenship Act)  1 Ocak 1947’de yürürlüğe girdi ve Britanya tebabiyeti dışında Kanada vatandaşlığını resmi olarak kabul etti. Kanun aynı zamanda Kanadalı bir ebeveyni olan ve yurtdışında doğanların  vatandaş olma şartlarını belirledi.

Vatandaşlık Yasası (Citizenship Act) 15 Şubat 1977’de yürürlüğe girdi ve çifte vatandaşlığı kabul etti ve özellikle Britanyalı tebaa özel statülerini kaybettiler. Yasa aynı zamanda ‘28 yıl kuralı’nı tanıttı. Buna göre yurtdışında doğmuş Kanadalı ebeveyni olan ve kendileri de yurtdışında doğmuş Kanadalıların 28 yaşından önce vatandaş olabilmeleri için gerekli kuralları oluşturdu.

23 Aralık 2007 tarihinde yürürlüğe giren C-14 Yasası Kanadalı ebeveynlerin ülke dışında doğan çocuklarına ve onların evlat edindikleri çocuklarına daimi ikamet statüsünü atlayarak direk Kanada vatandaşı olma hakkı verdi.

C-37 Yasası 17 Nisan 2009’da yürürlüğe girdi ve Kanun, savaş gelinlerine ve yurtdışında görev yapan asker veya bürokratların çocukları gibi kişiler de dahil olmak üzere vatandaşlık başvurusu reddedilen ya da daha önceki mevzuatlar yüzünden vatandaşlık hakkı verilmeyen, “kayıp Kanadalılar” denen kişilere vatandaşlık hakkı tanıdı. Yurtdışında doğan ikinci jenerasyon Kanadalıların 28 yaş öncesinde vatandaşlığa başvurması gerekli olan 1977 kuralını ortadan kaldırdı.

Kanada Vatanaşlık Yasasını Güçlendirme Yasası (C-24 Yasası) 11 Haziran 2015’de yürürlüğe girdi. Yasa 1947 öncesinde doğan ve önceki mevzuata göre vatandaşlık hakkı verilmeyen diğer kayıp Kanadalılara vatandaşlık hakkı kazandırdı. Bu yasa aynı zamanda bir ilk olarak hükümete özellikle çifte vatandaş olan Kanadalıların terörizm gibi ciddi suçlardan ötürü Kanada vatandaşlığını iptal etme hakkı verdi.

C-6 yasa tasarısı şu an parlamentoda görüşülüyor. Tasarı Kanada içinde vatandaşlık için gerekli olan ülkede geçirilmesi gereken ikamet süresi ve dil bilgisi gibi şartları daha da yumuşatıyor. Bu tasarı aynı zamanda bir önceki C-24 kanununda yer alan hükümetin Kanada vatandaşlığın iptal edebilmesi yetkisini iptal ediyor.

Yeni liberal hükümet önceki muhafazakar hükümetin tanıttığı C-24 yasasının ilgili bazı maddelerini C-6 yasa tasarısı ile değiştirirken Kanada dışında doğan bazı çocukların Kanada vatandaşı olamaması bir yana ülkede doğum yapan turistlerin çocuklarının otomatik olarak Kanada vatandaşı olması hala tartışılıyor. Daha da tartışılıcak gibi örünüyor.

Murat Kandemir, 25 Eylül 2016