Ontario Eyaleti Aday Programı, Oportunities
Ontario, çeşitli mesleklerde bilgisi ve becerisi olan göçmenleri Ontario’ya
çekmek ve iş gücü piyasasına katılmalarını sağlamak amacıyla uygulanan bir eyalet
aday programıdır (pnp, provincial nominee
program).
Opportunities Ontario programı ile Ontario
Hükümeti daimi göçmen statüsünde almayı arzu ettiği göçmen adaylarını federal
hükümete aday olarak gösterir. Daimi ikamet başvurusu yapmak isteyen adayın göçmenlik
işlemleri eyaletçe aday olarak gösterildikten sonra federal göçmenlik
bakanlığı, CIC (Citizenship and
Immigration Canada) tarafından sonlandırılır.
Bu makalemizde Ontario Eyalet’i ile birlikte
Ontario Eyalet Aday Programını ayrıntılı bir şekilde inceleme şansı bulacağız. Makalemize
başlamadan önce Ontario Eyaletini yakından tanıyalım.
ONTARIO
EYALETİ
Kanada’nın federal başkenti Ottawa’ya ev sahipliği
yapan ve ülkenin en kalabalık eyaleti olan Ontario’nun başkenti Toronto’dur.
Kanada’nın doğu-orta kısmında yer alan Eyalet batıda Manitoba, kuzeyde Quebec
ve güneyde Birleşik Amerika’ya sınırdır. Eyaletin nüfusu 2011’de 12.851.821
olup bu rakam tüm Kanada nüfusunun %38’ine tekabül eder. Her yıl Kanada’ya göç
eden yaklaşık 300.000 kişinin ortalama % 53’ü yaşamak için Ontario’yu tercih
etmektedir.
Ontario Gölünün ismini alan Eyaletin adı “büyük göl” anlamına gelen Huron
dilindeki “Ontariio” kelimesinden ya
da “güzel su” anlamına gelen
Iroquoian dilindeki “skanadario”
kelimesinden geldiğine inanılır. Ontario göl sayısı bakımından da oldukça
zengin olup irili ufaklı 250.000 göle ev sahipliği yapmaktadır.
Demografi
Eyaletin demografik yapısına baktığımızda etnik
olarak çok zengin olduğunu görürüz. Çoğunluğunu İngiliz ve diğer Avrupa kökenlilerin
oluşturduğu Eyalette nüfusun %11’i kendini Fransız kökenli olarak tanımlar.
Karayipler, Asya, Latin Amerika, Avrupa ve Afrika kıtasındaki çeşitli
ülkelerden gelen göçmenler Eyalette yaşayan etnik kökenli nüfusu teşkil eder.
Azınlıkların en çok yaşadıkları yer aynı zamanda Eyaletteki en kalabalık yerler
olan Toronto, Ottawa, Windsor, Hamilton ve Waterloo Bölgeleridir.
Ekonomi
Yer altı zenginliğiyle Ontario Kanada’nın üretim
üssü sayılır. Kanada’daki toplam üretimin %52’si bu Eyalette gerçekleştirilir.
En büyük ticaret ortağı Birleşik Amerika’dır (Michigan Devleti). Niagara
Şelalesindeki elektrik gelirlerindeki payı ve Ontario’daki diğer nehirler
Eyaleti hidroelektrik enerjide zengin bir yere taşır. Başlıca üretim kalemleri
arasında motor parçaları, demir, çelik, gıda maddeleri, elektrikli ev aletleri,
makineler, kimyasal maddeler ve kağıt büyük bir payı oluşturur. Windsor,
Bramalea, Oshawa ve Oakville gibi şehirlerdeki Chrysler, GM ve Honda
fabrikalarında araba üretimi de ekonomide önemli bir yere sahiptir.
Kanada’nın finans ve bankacılık hizmetleri merkezi
Ontario’nun da başkenti olan Toronto’dadır. Ayrıca ürünlerin pazarlanması ve IT
(bilgi teknolojisi) merkezi de yine bu Eyalettedir. Ottawa’nın kuzeyi ve
BlackBerry akıllı telefon üreticisi RIM’in de bulunduğu Waterloo bölgesi IT
merkezi olarak sayılır.
İnşaat sektörü Eyaletteki iş gücünün %6.5’inin
çalıştığı sektördür. Madencilik, kağıt hamuru ve kağıt ürünleri ile ormancılık Kuzey
Ontario için önemli bir yere sahip sektörlerdendir. Özellikle yaz aylarında
merkezi Ontario’da turizmin yeri de hiç azımsanmayacak kadar önemlidir.
İdare
Liberal Partinin oluşturduğu bir azınlık hükümeti
tarafından yönetilen Eyaletin başkanı Liberal Parti’den Dalton McGuinty’dir.
2003’ten beri Eyaleti yöneten parti 2007 ve 2011 genel seçimlerinden tekrar
zaferle çıkmıştır.
OPPORTUNITIES
ONTARIO
Ontario Eyaleti’nde yatırımın, iş alanlarının ve
ekonomik büyümenin gerçekleşmesi hedefiyle oluşturulmuş bir eyalet aday
göçmenlik programıdır. Bu programla işverenler ihtiyacını hissettikleri
nitelikli, kalifiye ve mesleğinde uzman kişileri Ontario’da iş gücüne
katabilmekteler. Ontario PNP yatırımcılara da eyalette kendi işlerini
kurmalarına olanak vermekte ve bu program sayesinde Eyalete ekonomik katkı
sağlanması ve istihdam alanının yaratılması hedeflenmektedir. Ontario PNP
aracılığıyla Eyalette aday olara gösterilen kişiler daha sonra federal
hükümetten daimi ikamet statüsü elde edebilmekteler.
İşverenler Ontario içinde bulamadıkları
profesyonel, teknik ve idare sınıflarında meslek sahibi olanları Ontario PNP
programı ile aday gösterip işe alabilmekteler. Opportunities Ontario diğer tüm
eyalet aday programlarında olduğu gibi işveren tabanlı bir göçmenlik
programıdır. Yani işverenin işe almak istediği kişiyi aday olarak göstermesi ve
buna uygun olması gerekir.
PNP süreci işverenin ön başvuruyu yapmasıyla
başlamaktadır. Her bir işçinin işverence aday olarak gösterilmesi
gerekmektedir. İlk başvuru kabul edildikten sonra Eyalet işe alınmak istenen
işçiyi (varsa eşi ve çocukları dahil olarak) “aday” gösterir. Ontario Eyaleti
her sene sadece 1000 kişiyi aile üyeleri ile birlikte aday olarak
gösterebiliyor.
Ontario Eyaleti Aday Programı iki ana kategoriye
ayrılıyor. Genel Kategori ve Uluslararası Öğrenci Kategorisi. Şimdi bu iki
kategoriyi ayrıntılı bir şekilde inceleyelim.
1-Genel
Kategori
Programca uygun olan Ontario’daki işverenlere açık
olan bu kategoriden kendisine tam zamanlı iş teklifi verilen yabancı işçiler
yararlanabiliyor. Ontario’daki işverenler önce Opportunities Ontario programına
ön başvuru yapmak zorundalar. Ontario PNP’den ön kabul olan programa uygun işverenler
yurtdışından sadece idareci, profesyonel ve zanaatkarları Kanada’ya işçi olarak
getirebiliyor. İş teklifi verilmek istenen kişinin mesleğinde en az 2 yıllık iş
tecrübesi olması gerekiyor. Bir meslek odasınca idare edilen bir meslekte
çalışan işçi eğer Ontario’da ilgili odaya kayıt yaptırmışsa 2 yıl iş tecrübesi
aranmayabiliyor. Bu kategoride aynı zamanda yatırımcılar önemli elemanlarını
Kanada’ya getirebiliyorlar.
Programa
Uygun Olan İşverenler
İşverenlerin (Adi ortaklık, şirket veya şahıs
firmalarının) Opportunities Ontario programı kapsamında eleman temin
edebilmeleri için programa uygun olmaları gerekiyor. En az 3 yıllık faal olan
ve ruhsatlı bir işyerine sahip olmaları ilk şartlardan. İkincisi işyeri Ontario
eyaletinde olmalı ve Büyük Toronto Bölgesi, GTA (Greater Toronto Area –Toronto ve etrafındaki Durham, Halton, Peel ve
York şehirleri dahil olan bölge) bölgesinde bulunan işverenlerin yıllık en
az brüt 1.000.000 Kanada doları kazanç elde etmesi ve eğer işyeri GTA dışında
ise şirketin mininum 500.000 dolar brüt kazancı olmalı. Üçüncü şart olarak GTA
içindeki işverenin en az 5 ve GTA dışındaki işverenin de en az 3 kişiyi tam
zamanlı çalıştırıyor olması gerekiyor. İşverenin aday olarak gösterilecek
kişinin çalışacağı işyerinin de Ontario’da olması son şartlardan.
Şirketin getirmek istediği eleman sayısında da bir
limit vardır. 5 kişiyi full-time olarak çalıştıran GTA içinde bir şirket veya 3
kişiyi full-time çalıştıran GTA dışında bir şirket yurtdışından Kanada’ya 1 işçi
getirebiliyorken bu sayı katlandıkça getireceği işçi sayısı bir artmaktadır.
Tam zamanlı iş (full
time work) 12 aylık zaman sürecinde ücret karşılığı çalışılmış 1.560
saatten oluşmaktadır. Ayrıca sezonluk veya yarım zamanlı (part time) çalışma, taşeronların yaptığı işler ve şirketin
işyerinde çalışmayan –evde ya da uzakta çalışan işçiler gibi– işçilerin
yaptıkları işler bu kapsamda değerlendirilmemektedir.
İşveren Opportunities Ontario PNP programı
kapsamında Kanada’ya yabancı işçi getirmek istediğinde önce kendisi programa
başvurup ön onay almak zorundadır. Kendisine ön onay verilen işveren İşveren Pozisyon
için Ön Onay Kabul Formunu (Employer
Pre-Secreen Approved Position Form) getirmek istediği yabancı işçiye vermesi
gerekmektedir.
Yabancı
İşçiler (Foreign Workers)
İşverenler Genel Kategoriyi kullanarak yabancı
işçi alımı yapabilirler. Programca uygun olan işverenlerin iş teklifi vermesi
suretiyle Ontario Eyaleti’nce aday olarak gösterilecek yabancı işçilerin de
başvurmadan önce programa uygun olmaları esastır. Yabancı işçi eğer Kanada
içinde bulunuyorsa mutlaka yasal bir statüsünün olması (çalışma izni, geçici ikamet sahibi vs) zorunludur. Kanada’da
iltica başvurusu yapmış kişiler bu programa kabul edilmezler.
Yabancı işçinin Ontario Eyaletindeki bir işveren
den tam zamanlı bir iş teklifi alması gerekmektedir. Ayrıca yabancı işçinin
mesleği NOC 0, A ve B kodlarında belirtilen işlerden biri olmalı. Yabancı işçi
kendisini Ontario Eyaletinde aday olarak göstermek isteyen işverenden ön onay
belgesi de almış olmalı. Bu belge ve Opportunities Ontario başvuru belgeleri
ile birlikte başvuruda gönderilecek.
Son olarak ta yabancı işçinin Ontario’da
çalışacağı işte en az 2 yıllık iş tecrübesinin de olması ya da ilgili meslek
odasıyla lisans veya kayıt işlemini bitirmiş olması gerekiyor. Kanada dışında
edinilmiş iş tecrübelerinin de ispat edilebilir ve karşılığında bir ücret
kazanılmış olmaları (ücretsiz gönüllü
olarak çalışmalar hariç) asıldır. Kanada içinde edinilen iş tecrübelerinin
de çalışma izni sahibi iken edinilmiş olması da gereklidir.
İşverenden aldıkları ön onay formu, iş teklifi,
şahsi belgeler (pasaport, nüfus cüzdanı, CV, çalışma & geçici ikamet izni
kopyası, varsa meslek odası kayıt belgesi, bir önceki 2 yıllık çalışma
tecrübesini gösteren referans mektupları kayıt için gönderilecek
evraklardandır.
Genel Kategoriden başvuracak adaylar iadesiz olan
2.000 Kanada dolarını (GTA dışında ki
işyerinde çalışacaklar için 1.500 Kanada doları) işlem ücreti olarak
yatıracaklardır. Başvurudan sonra kendisine Eyalet Aday Sertifikası (Provincial Nomination Certificate)
çıkarılan aday Kanada Yurttaşlık ve Göçmenlik Bakanlığına daimi ikamet
başvurusunda bulabileceklerdir.
Ulusal
Meslek Sınıflandırması, NOC (National
Occupational Classification)
NOC Kanada’da tüm mesleklerin sınıflandırıldığı
bir standardın adıdır. Bu sınıflandırma da tüm meslekler ve bu meslekler için
asgari eğitim şartları belirtilir. Ayrıca NOC’de tüm mesleklerin tanımları ve
görevleri belirtilmiştir.
Yabancı işçilerin Ontario PNP’de değerlendirilmesi
için mesleklerinin NOC listesinde 0 (yöneticiler), A (profesyonel
meslekler) ve B (teknik meslek sahipleri ya da zanaatkarlar) sınıflarından birisi
olması gerekmektedir.
Yatırımcılar
(Investors)
Ontario Eyaletinde istihdam yaratacak iş alanları
açmak isteyen yatırımcılara açık olan Opportunities Ontario program
kriterlerine uygun olan adayları Eyalete yatırım yapmaya çağırmaktadır.
Kurumsal olarak uzun dönemde Ontario Eyaletinde en
az 3.000.000 Kanada doları olan yatırım miktarı ve en az 5 Kanada vatandaşına
ya da göçmenine iş istihdamı yaratması ana koşullardan.
Şahsi olarak yatırımcı olmak isteyen adaylar ise kendi
işiyle aktif ve devamlı olarak ilgilenmeli aynı zamanda sermayenin en az
%33.33’ünün kontrolünün sahibi olmalı ya da var olan bir işte en az 1.000.000
dolarlık bir yatırımı yapmış olmalı. Ontario’da yatırım yapılacak iş faiz,
sermaye kazancı veya kar payı kazandıracak işlerden olmamalı.
Opportunities Ontario iş adamlarının Kanada’ya
kuracakları işe kilit görevlilerini getirme hakkı da veriyor. Yatırımcı ile
birlikte programa başvuracak bu kişilerin de Genel Kategori’deki Yabancı
İşçiler sınıfındaki kriterlere uygun olması gerekiyor. Beraberinde bir elemanı
Kanada’ya getirmek isteyen yatırımcı Ontario’da 5 kişilik tam zamanlı istihdam
alanı açmak zorunda. Kanada’ya getirilmek istenen kişi sayısı 2 ise açılacak
istihdam ile 6 kişiye tam zamanlı iş sağlanmalı. Yatırımcının getirmek istediği
kişi sayısı 3’e çıkarsa yatırımcı Ontario’da en az 7 kişiye tam zamanlı iş
vermek durumundadır. Getirilmek istenen kişi sayısı arttıkça işe alınacak
vatandaş ve/veya göçmen sayısı da o kadar artmak durumundadır.
Ontario’da yatırım yapmak isteyen yatırımcı önce Ontario
Yurttaşlık ve Göçmenlik Bakanlığı’na (MIC) başvurur. MIC kendisine sunulan
yatırım planını önce inceler ve yatırımın yapılacağı sektör ve o sektörden
sorumlu Ontario Bakanlığını belirler. İlgili Bakanlığın iletişim bilgileri
yatırımcıya bildirilir. Kendisine yatırım ile ilgili MIC tarafından bilgi
verilen Bakanlık başvuran adayın yatırım planını inceler ve sağlam bir yatırım
olarak görürse ve Opportunities Ontario’nun diğer şartlarına uygun bulursa
MIC’ye yatırımın uygun bulunduğunu bildirir. Daha sonra MIC başvuran kişiyi
aday olarak gösterir. Yatırımcı aday başvurusu ücreti geri ödemesiz 3.500
Kanada dolarıdır.
2-Uluslararası
Öğrenci Kategorisi
Ontario’da bir işverenden iş teklifi olan
uluslararası öğrenciler Uluslararası Öğrenci kategorisinden faydalanarak
Opportunities Ontario Eyalet Aday Programına başvurabilir ve daimi ikamet
sahibi olabilir. Bu kategoride 1-İş Teklifi Sahibi Uluslararası Öğrenci Sınıfı,
2-Uluslararası Doktora Mezunu Sınıfı ve 3-Uluslararası Yüksek Lisans Mezunu
olmak üzere 3 alt sınıf vardır.
İş Teklifi
Sahibi Uluslararası Öğrenci Sınıfı –Kanada’da uluslararası öğrenci olarak eğitimini
tamamlamış olan mezunlar eğer Ontario’da bir işverenden tam zamanlı iş teklifi
alırlarsa Opportunities Ontario Eyalet Aday Programı sayesinde daimi ikamet
şansını yakalayabilir. Kanada’da resmi makamlarca tanınan yüksek okul (college) ya da üniversitelerde en az 2
yıl tam zamanlı eğitim sonucunda diploma ya da lisans derecesi, ya da lisans
derecesi sonrasında bir yıl lisans üstü eğitim almış olanlar bu programa
uygundur.
Ayrıca bu sınıftan başvuracak adayların NOC 0, A,
B türü işlerden birinde bir iş teklifi almaları gerekmektedir. İş teklifindeki
işin alınan eğitimle ilişkisi olması zorunlu değildir. Kanada Uluslararası
Gelişim Ajansı, CIDA’dan (Canadian
International Developlent Agency) burs alarak eğitimlerini bitiren ya da
gelinen ülkeden tam burslu olarak gelen öğrenciler bu programdan
faydalanamazlar. Mezun aday okulu bitirdikten sonra iki yıl içinde başvurusunu
yapmalıdır. Başvurular Kanada içinden yapıldığı gibi dışından da yapılabilir.
Opportunities Ontario PNP programına başvuru ücreti uluslararası öğrenciler
için iadesiz olarak 1.500 dolardır.
Uluslararası
Doktora Mezunu Sınıfı –Ontario’da devlet üniversitelerinin birinde doktora
eğitimini bitirmiş VEYA tüm gerekli dersleri verip tez savunması aşamasına geçmiş
ve doktora derecesinin verilmesini bekleyenler VE doktora eğitiminin en az 2
yılını Ontario’da devlet makamlarınca tanınan üniversitelerinin birinde
bitirmiş olanlar uluslararası doktora eğitimi sınıfından başvurularını Ontario
eyalet aday programı kapsamında yapabilirler. Mezunlar doktora derecesini
aldıklarından sonra 2 yıl içinde başvurularını yapmalıdırlar. Başvurular Kanada
içinden yapıldığı gibi dışından da yapılabilir. Doktora Mezunu Sınıfından
Ontario PNP’ye başvuracak adaylar için başvuru ücreti iadesiz olarak 1.500
dolardır.
Uluslararası
Yüksek Lisans Mezunları Sınıfı –Ontario’da çalışmak ve yaşamak isteyen ve yine
Ontario’da yüksek lisans eğitimi almış olan adaylar bu sınıftan başvurularını
yapabilirler. Ontario’da devletçe tanınmış üniversitelerden birinde verilen
Master eğitimi almış olan adaylar en az 1 yıllık tam zamanlı akademik
programlarının eğitimini görmüş olmaları ve Master derecesini aldıktan sonra en
fazla 2 yıl içinde başvurularını yapmış olmaları gerekmektedir.
Ontario’da yasal olarak bulunan (iltica edenler ya da yasadışı Kanada’da
bulunanlar bu programdan faydalanamazlar) ve IELTS İngilizce sınavından 7
veya üstü ya da TEF Fransızca sınavından 5 ya da üstü puan alarak dil
yeterliliklerini ispat eden adaylar Ontario Eyaletinde son 2 yıl içinde en az 1
yıl ikamet ettiklerini de kanıtlamak zorundadırlar.
Kanada Uluslararası Gelişim Ajansı, CIDA’dan (Canadian International Developlent Agency)
burs alarak eğitimlerini bitiren ya da geldikleri ülkeden tam burslu olarak
gelen öğrenciler bu programdan faydalanamazlar.
Bu programdan başvurmak isteyen mezun adaylar
bakmakla yükümlü oldukları aile üyelerinin sayısına göre kendilerine
bakabilecek maddi gücü olduklarını kanıtlamak zorunda. Örneğin adayın kendisi
için göstermesi gereken para 11.086 Kanada dolar iken 2 kişilik bir ailenin
göstermek zorunda olduğu para 13.081 Kanada dolarıdır. 3 kişilik aile 16.967
dolar göstermek zorunda iken 4 kişilik ailenin göstermesi gereken para miktarı
20.599 dolar olacaktır.
Ontario Eyaleti her sene Kanada’ya gelen tüm
göçmenlerin büyük bir kısmının yaşamak ve çalışmak için seçtiği Eyalet olarak
göze çarpmaktadır. Yazımızın başında da belirttiğimiz gibi Ontario en çok
tercih edilen ve Kanada’nın en kalabalık eyaletidir. Ontario Eyaleti Eyalet Aday
Programı resmi web sitesinde program ile ilgili tüm detaylara ulaşılabilir.
Ontario Eyaleti PNP programı kollarını açmış
sizleri bekliyor.
Murat Kandemir, (ICCRC üyesi), 02.10.2012
Ontario Eyalet Aday Programı –Opportunities Ontario– resmi web sitesi
http://www.ontarioimmigration.ca/en/