İnsanlar Kanada’ya umut ve hayallerinin yanı sıra
genelde çocuklarına daha iyi bir gelecek temin edebilmek amacıyla gidiyorlar.
Onlar için Kanada’ya gelmek yeni işler, eğitim
fırsatları ve ailenin geleceğini garanti altına almak demek. Göçmenlerin
Kanada’ya kattığı çok şey var. Kanada tüm dünyada reklamı çok iyi yapılan bir
ülke. Reklam tam da gerçeği yansıtmıyor aslında. Özellikle dolgun ücretli iş
vaatleri biraz fazla abartılıyor sanki.
Kanada iş fırsatları durumu nasıl? Yeni gelen bir
göçmen Kanada’da geçimini nasıl temin edecek? Ya da şöyle soralım. Kanada’da
iyi bir iş bulmak ne derece zor? Kolay olduğunu düşünüyorsanız bir daha düşünün
derim.
Gerekli mesleki eğitimi almış ve yılların iş
tecrübesi sahibi olan göçmen Kanada’da iş bulmak için bunların yeterli olduğunu
sanıyor. Fakat Kanadalı işverenlerin bünyelerinde çalıştırmak istedikleri iş
görenlerden bekledikleri öyle bir şey var ki iş arayan göçmenin karşısına bir duvar
gibi çıkıyor. ‘Kanada iş tecrübesi’.
Büyük hayallerle Kanada’ya gelen gerekli mesleki
ve eğitim donanımları olan profesyonel göçmenler mesleklerinde değil iş bulmak
bir iş görüşmesine bile çağrılmıyorlar. Niye?
Sebepler çeşitlilik gösteriyor. Dışarıdan
bakıldığında ülkeye yeni geldiği belli olan işsiz göçmen dil konusunda sıkıntı
çekiyor ya da görünmeyen ayrımcılık veya ırkçılık kurbanı oluyor. Ama ‘Kanada
iş tecrübesi’ noksanlığı belki de en öne çıkan sebep oluyor.
CV’de bulunmayan ‘Kanada iş tecrübesi’ yeni gelen ve
iş arayan göçmenlerin önündeki en büyük engel oluyor. Göçmenlik hizmeti veren
birçok sivil toplum örgütünün göçmenler üzerine özellikle kariyer ve uyum
konusunda yaptığı çalışma sonuçları bunu doğruluyor.
Kanada tecrübesi bir Kanada firmasında çalışmadan
elde edilemez. Bu bir gerçek. Eğitim ve iş tecrübesi sahibi olan işsiz
göçmenler sırf Kanada’da iş tecrübesi olmadığı için işe alınmaması ya da
‘Kanada iş tecrübesi’ aranması hiçte adil görünmüyor.
Muhasebe, araştırma, iş veya idari beceriler,
bilim hatta mutfak sanatları alanlarındaki iş tecrübesi iş tecrübesidir illa
Kanada tecrübesi aramak mantıklı gelmiyor.
Kanada tecrübesinin aranmadığı durumlar da oluyor.
Mesela geçici işçi aranırken kimse Kanada tecrübesi sormuyor. Durum acil olduğu
için firma aradığı nitelikleri biliyor ve bu mesleki becerileri olan kişileri
Kanada tecrübesi olmasa da işe alıyor. İşe aldığı meslek sahipleri Kanada
göçmenlik bakanlığı tarafından geçici çalışma izni ile Kanada’da çalışabiliyor.
Bir tarafta meslek tecrübesi olan ve hemen işe
alınan geçici işçiler diğer taraftan Kanada’ya ailesi ile göç etmiş ve bir
hayat kurmaya çalışan ve bıkıp usanmadan iş arayan ve ‘Kanada iş tecrübesi’
olmadığı için istediği işi bulamayan daimi göçmenler.
Sonuç? Mühendislik alanında hem iş tecrübesi hem
de doktora ya da yüksek lisans eğitimi olan ama iş bulamadığı için Kanada’da
taksicilik yapanlar.
Ne dilemma ama?
Eğitim ve iş tecrübesinin bir işte ne kadar önem
arz ettiği herkesin malumu. Ama inovasyon, teknoloji, entelektüel bilgi ve iş
becerilerinin bir ülkeden başka bir ülkeye kolayca transfer edilebildiği küresel
bir köy haline gelen dünyada Kanada iş tecrübesinin yokluğu nasıl bu kadar göze
batıyor? Çin’de artık insanlar farklı şekilde mi çalışıyor ya da Kanada’daki
kanser araştırmaları Hindistan’dan daha mı farklı yürütülüyor? Kanada’da hangi
sektörde hangi meslek sahipleri dünyadaki meslektaşlarına göre daha farklı iş
görüyorlar?
‘Kanada iş tecrübesi’ noksanlığı sebebiyle
kendisine iş fırsatı verilmeyen kişiler işverenler tarafından göçmen işçilere
uygulanan adı konulmamış ama bilinen ve uygulanan bir ayrımcılığın kurbanı
oluyor.
‘Kanada iş tecrübesi’nin çok önemli olduğu ve yeni
gelen göçmenlere bunun karşılarına çıkacağı yazılır ve söylenir. Hatta yeni
gelenlere tavsiyelerde bulunulur. Bu tavsiyeler temelde CV’nin Kanada tarzında
hazırlanması, ikamet edilen bölgedeki HRSDC’ye bağlı sosyal kurumlara gidip iş
görüşmesi teknikleri, etkin iş arama vs. gibi ücretsiz hizmetlerinden
faydalanma, göçmenin mesleği ile ilgili kariyer köprü programlarından birine
kaydolma ya da alanındaki bir firma ya da kuruluşta gönüllü olarak bir süre
çalışma tavsiyesi olarak özetlenebilir.
Yukarıdaki tavsiyeler ‘Kanada iş tecrübesi’
noksanlığının bahane olarak kullanılmasını önlemiyor ki. Hatta uygulanmasını
haklı kılıyor. Sorunun temelinde Kanada’daki işverenlerin işin kolayına kaçarak
yeni göçmenleri işe almamaları ve Kanada iş tecrübesi yoksunluğu kisvesi altına
saklanarak kendi istediği işçi profili dışında olanlara gizli bir ayrımcılık
yapması bulunuyor.
Küresel bir köye dönüşen dünyada Kanada’daki hangi
meslek dışarıdakilerden çok farklı yapılıyor ki? Kanada’nın da bunu kabul edip ‘Kanada
iş tecrübesi’ aramasından kurtulması gerekiyor.
Kanada’nın becerikli işçi eksikliği, yaşlanan
nüfus, durma noktasına gelen doğum oranları gibi sebepler federal hükümetin bu
konuda bir şey yapmasını zorunlu kılıyor.
Halihazırda yönetimdeki Conservative hükümet
göçmenlik-karşıtı göçmenlik politikası yürütüyor ve bunun sonucu olarak geçici
işçilerin Kanada vatandaşları ve göçmenlerine göre daha tercih edilmesine yol
açıyor.
Kanada’da iş bulmak isteyen göçmen ve
vatandaşların keyfi bir uygulama olan ‘Kanada iş tecrübesi’ dayatmasından
kurtarılması ve bunun için federal hükümetin bir şeyler yapması lazım.
Hem de hemen.
Murat Kandemir, (Member of ICCRC), 22 Kasım 2013