Bilindiği gibi 6 Şubat 2014’te
federal hükümet kamuoyuna tanıttığı Bill C24 yasa tasarısı ile Kanada
vatandaşlık kanununda değişiklik yapmayı planlıyor. Bu yasa ile bildiğimiz
Kanada vatandaşlık anlayışı tarih olacak.
Bill C-24, Kanada Vatandaşlığını
Güçlendirme Yasası (Strengtening Canadian Citizenship Act) gerçekten Kanada
vatandaşlığını güçlendiriyor mu?
Bill C-24 ile Toplumda oluşan
genel kanıya göre vatandaşlık başvurusu daha pahalı olacak, insanlar vatandaş
olmak için daha fazla bekleyecek ve vatandaşlık başvurusu kabul edilmediğinde
temyiz hakkı olmayacak. Ayrıca vatandaşlığın göçmenlik bakanlığı tarafından çeşitli
sebeplerle geri alınması daha kolay olacak.
Yeni yasa ile 14-64 arası tüm
başvuran göçmenler dil ve Kanada vatandaşlık sınavına girmek zorunda kalacak.
Şu an bu baraj 18-55 olarak yürürlükte. Bill C-24 ile yaşlı göçmenlerin
vatandaş olması zorlaşacak.
Vatandaşlık başvuru ücretleri de
artacak. Yeni yasa başvuru ücretini üçe katlıyor.
Bekleme süresinin de uzayacağı
düşünülüyor. Şu an için 4-6 yıl süren vatandaşlık süresi yeni yasa ile birlikte
zorunlu ikamet de dahil olmak üzere 8-10 yıl arası sürecek. Tabii burada daha
zor bir ikamet zorunluluğu kuralı getirileceğini de ekleyelim. Şu an ki
sistemde son dört yılda üç yıl Kanada’da ikamet edenlerin başvurabildiği
vatandaşlık yeni yasa yürürlüğe girdiğinde son altı yıl da dört yıl Kanada
içinde yaşayanların başvurabileceği bir hale geliyor.
Temyiz hakkı da kaldırılıyor.
Vatandaşlık başvurunuz çeşitli sebeplerle reddedildiğinde artık federal
mahkemeye temyiz başvurusunda bulunamayacaksınız.
Yeni yasa ile iki tür Kanadalı
sınıfı oluşturulmuş olacak. Birinci sınıf sadece Kanada vatandaşı olanlar
ikinci sınıf ise çifte vatandaşlar. Kanada’da doğmuş olsanız bile çifte
vatandaşlık başınızı yakabilecek.
Hükümet yeni yasa ile
vatandaşlığınızı çeşitli sebeplerle elinizden alabilecek. Sonradan Kanada
vatandaşı olan ve Kanada’da yaşamadığı veya yaşamayacağına inanılan kişilerin
Kanada vatandaşlığı federal hükümet yetkililerince geri alınabilecek. Başka bir
ülkede okuyan, çalışan ya da çeşitli sebeplerle yaşayanlar da bu kategoriye
sokulabilecek. İnsanların yurt dışında yaşamasını gerektirecek iş, eğitim, acil
durumlar vs. gibi insani sebepler göz ardı edilecek.
Çifte vatandaşlar ya da başka
ülke vatandaşlık hakkı bulunan Kanadalılar başka bir ülkede işledikleri suçlar
sebebiyle Kanada vatandaşlığını kaybedebilecek. Sadece dışarda değil Kanada
içinde de çeşitli suçlardan hüküm giyenler vatandaşlıklarını kaybedebilecek.
Kanada vatandaşlığını alma
yetkisi Kanada Vatandaşlık ve Göçmenlik Bakanlığı yetkilisinin elinde olacak.
Şu an ki yasaya göre hükümet vatandaşlığın geri alınmasını istediği kişi
hakkında federal mahkemeye vatandaşlığın iptali istemi hakkında başvuruda
bulunması gerekiyor. Federal mahkeme vatandaşlığın iptal edilmesi istenen
kişiye savunma hakkı veriyor.
Yasaya karşı toplumun her
kesiminden farklı sesler ve protestolar çıkmaya başladı bile.
change.org organizasyonu yasaya
karşı bir imza kampanyası başlattı. Kanada Mülteciler Konseyi, CCR (Candaian Council
for Refugees), vatandaşlık kurallarının temel kurallardan olduğu ve tüm
vatandaşlara eşit olarak bakması gerektiğinin altını çizerek yasa tasarısı ile
ilgili çekincelerini belirterek kendi tavsiyelerini sundu. CCR yasa tasarısıyla
Kanada vatandaşlığı edinmenin uzun süreceği bunun mülteciler açısından bir
eksiklik duygusu yaratacağını düşünüyor. Vatandaşlığın kolay kaybedilmesinin de
insanları cezalandırma amacıyla kullanılacağı anlamına gelebileceğinin altı
çizildi.
Kanada Mülteci Avukatları Derneği
(the Canadian Association of Refugee Lawyers) yayınladığı bir basın
bildirisinde vatandaşlığı edinmenin neden zorlaştırıldığını sorgulandı. Kanada
vatandaşı olan ve bir başka ülke vatandaşlığı olan kişilerin Kanada
vatandaşlıklarını kolayca kaybedebileceği ve bunun Kanada göçmenlik ve
vatandaşlık bakanlığı yetkisinde bulunacağı uyarısı yaparak herkesi yasaya
karşı seslerini duyurmaya çağırdı.
Kanada Barolar Birliği, CBA’da
(Canadian Bar Association) uzatılmış Kanada vatandaşlığı ikamet zorunluluğu
maddesini desteklemediğini bu yasa tasarısının “insani faktörleri” göz ardı
ettiğini belirtti. CBA aynı zamanda vatandaşlığın geri alınması konusunda da
bakanlıkla aynı fikirde olmadığını ve ilgili değişiklikleri desteklemediğini de
açıkça ifade etti.
Kanada vatandaşlarına başvurmak
isteyen 14-64 yaş arası kişilerden dil yeterliği ve vatandaşlık testini
geçmelerini beklemek, vatandaş olacakların ülkede daha uzun süre yaşamalarını
istemek ve bunu zorunlu yapmak, ve ikinci ülke vatandaşlığını bir sorun gibi
görerek en ufak bir suç veya adli olayda Kanada vatandaşlığını geri almak ve
bununla tehdit etmek güçlendirileceğine inanılan Kanada vatandaşlığının
değerini düşürmüyor mu sizce?
Bill C-24 parlamentoda
görüşülüyor. İlk okumadan geçti. Bu konuyu yakından takip edin derim.
Geçen yazımızda Kanada’ya sponsor
olarak getirilecek eşe dil ve eğitim şartı getirilmesi konularının bakanlığın
düzenlediği yuvarlak masa toplantılarında konuşulduğunu ve bunun kamuoyunda
çokça tartışıldığını belirtmiştik.
Yazımıza en yetkili ağızdan
açıklama geldi. Kanada Vatandaşlık ve Göçmenlik Bakanlığı Basın Sözcüsü Alexis
Pavlich’ten aldığımız bir yazıda Bakanın parlamentoda konuyla ilgili sorulara
verdiği cevaplara atıf yapılarak Bakanlığın sponsor edilen eşlere herhangi bir
dil ve gelir şartı çalışmasının olmadığının altı çizildi.
Murat Kandemir, 26 Mayıs 2014