Geçici Yabancı İşçi Programı
(TFWP) çeşitli sektörlerde eksikliği hissedilen işçi gücünü tamamlayacak
yabancı işçilerin belli bir süre için Kanada’ya gelmelerine olanak tanıyor. Son birkaç yıldır çeşitli şikayetleri dinleyen
hükümet TFWP’nin sorunsuz çalışması ve hem Kanadalıların hem de yabancı
işçilerin haklarının korunması adına programa bir takım değişiklikler getirdi.
Hükümete göre değişiklikler ülkede
özellikle düşük ücret kazanacak yabancı işçi sayısını kısıtlamak ve işverenleri
Kanadalı işçi bulmaya yöneltmek amacını taşıyor.
Hükümet TFW programındaki
yasadışı uygulamalar konusunda kendisine 1.000 ayrı şikayet yapıldığını
duyurdu. Birçok firma TFW programını kötüye kullanmakla suçlanmış ve çeşitli
medya organlarında konu ile ilgili haberler çıkmıştı. Bu firmaların içinde
Kanada’nın en büyük bankası RBC ve ünlü hızlı yiyecek firması McDonalds’ın adları
da geçmişti.
Genel olarak baktığımızda TFWP’nin
ikiye ayrıldığını görebiliriz. LMO’ya tabi çalışma izni ve LMO’dan muaf
uluslararası mobilite programı (IMP) çalışma izni.
TFWP programına başvurmak isteyen
yabancı işçi Kanada işvereninden iş teklifi ve aynı zamanda İş ve Beceri Gelişim
Bakanlığı’ndan daha önce İş Gücü Pazarı Fikri (LMO) olan ve şimdi adı İş Gücü Pazarı
Etki Ölçümüne (LMIA) çevrilen belgeyi almak zorunda. TFW programı İş ve Mesleki
Gelişim Bakanlığı tarafından koordine edilecek.
Bazı meslekler LMIA belgesi
zorunluluğundan muaf tutulacak. Bu muafiyet özellikle Kanada’nın karşılıklı iş
gücü anlaşması imzaladığı ülkeler ve Kanada ekonomisine özellikle katkı yapacak
mesleklerde uygulanacak. Programın ikinci kolu uluslararası mobilite programı
(IMP) olarak adlandırıldı ve Kanada Vatandaşlık ve Göçmenlik Bakanlığı (CIC)
tarafından koordine edilecek.
Yeni ölçüm kriteri meslek
üzerinden değil de kazanç üzerinden değerlendirilecek. Kanada’ya işçi getirmek
isteyen Kanadalı işverenler pozitif LMIA almak zorunda. Önceki LMO’ya göre yeni
LMIA başvuru süreci daha detaylı olarak tasarlandı.
Eski LMO sürecinde işçiler Kanada’da
çalışacakları işe göre ayrılıyordu. LMIA edinme sürecinde işçinin mesleği
üzerinde değil de Kanada’da kazanacağı saat ücreti üzerinde duracak. Eyalette
ortalama saat ücreti üzerinde çalışacak olan işçiler yüksek-ücretli sayılacak.
Eyaletlere göre ortalama saat ücreti farklılık gösteriyor. Prince Edward Island
eyaletinde işçi saat ücreti ortalama 17 dolar iken bu rakam Nunavut bölgesinde
ortalama 30 dolara ulaşıyor.
Eyaletin ortalama saat ücretinin
altında kazanan işçiler ‘düşük-ücretli’ sayılacak. Düşük ücret kazanan yabancı
işçiler bir Kanada firmasının toplam işçi sayısının yüzde onunda fazla
olamayacak. 10 işçi ve daha az çalışanı olan firmalar bu kuraldan muaf. Bu
limitin üstünde yabancı işçi çalıştıran işçilerin 2016 yılının Temmuz ayına
kadar kurala uygun hale gelmeleri gerekiyor. Eyaletler ve ortalama kazançlar
aşağıdaki gibidir.
LMIA başvuru ücreti her bir işçi
için 1.000 dolar olarak belirlendi. Bu ücret daha önce 275 dolardı. Görüldüğü
gibi fark çok fazla.
LMIA başvuruları işsizliğin yüzde
6’dan daha fazla olan bölgelerde onaylanmayacak. Ayrıca konaklama ve gıda
hizmetleri ve perakende sektöründeki bir iş için alınamayacak ve bazı düşük
beceri gerektiren meslekler için verilmeyecek.
‘Yüksek ücretli’ işçi getiren bir
firmanın geçiş planı tasarlaması gerekiyor. Bu planda geçici işçi getirdiği bu
iş için gelecekte nasıl daha kalıcı bir çözüm bulacağını göstermek zorunda.
LMIA’dan Muaf Çalışma İzinleri ve Ücretleri
LMIA’dan muaf çalışma izinleri
Uluslararası Mobilite Programları (IMP) olarak adlandırıldı. Gelecekte IMP
altında işçi getirmek isteyenler yapacakları iş teklifleri ve diğer ilgili
bilgileri için CIC’den onay almak zorunda kalacak. CIC’den onay alındıktan
sonra işçiye çalışma izni verilecek.
Bu program altında işverenler 230
dolar ve çalışma izni isteyen işçiler de 100 dolar ödeyecek.
Diğer Yenilikler
Geçici işçi çalıştıran işyerleri
daha sık denetlenecek. Daha fazla denetim uzmanı işe alacak olan hükümet her
dört firmanın birini senelik olarak denetleyecek.
TFW programını kötüye kullananları
100.000 dolarak kadar ağır cezalar bekliyor. Ceza uygulaması bu kış başlıyor.
Ayrıca yabancı işçi getirmelerine izin verilen işverenlerin isimleri
yayınlanacak. TFW getiremeyecek olan firmaların da isimlerinin yayınlanacağı
belirtiliyor.
Ayrıca yabancı işçinin çalışma
izni ile Kanada’da çalışabileceği maksimum süre dört yıldan iki yıla indirildi.
Sonuç: Kanada mevcut olan işler
için önce Kanadalıların bulunmasını istiyor. Bunun için de TFW programından
yararlanmayı zorlaştırıyor.
Murat Kandemir, 30 Haziran 2014