Kanadalı Liderlerin Dış Politika Görüşleri

Kanada genel seçimleri yaklaşırken ülkedeki tüm siyasi partiler ve liderleri seçim kampanyalarına devam ediyorlar. Sadece dış politika odaklı olarak yapılan bir TV programına çıkan liderler Kanada’nın dış politikası konusunda görüşlerini bildirdiler.

Liderlerin katıldığı dış politika toplantısı ülkenin çeşitli gazetelerinde geniş yer aldı.

Siyasi parti liderlerinin toplantıda irdelenen uluslararası ticaret, askeri müdahale, göçmenlik ve mülteciler, dış yardım, çok kültürlülük, insan hakları ve süper güçler konularında görüşleri şöyle özetlenebilir.

Uluslararası Ticaret

Uluslararası ticaret Muhafazakarların dış politikasının merkezinde yer alıyor. Avrupa Birliği ile henüz bir anlaşma imzalanamadığı gibi Hindistan ve diğer 11 ülke ile düşünülen Trans-Pasifik Ortaklık (TPP) anlaşmasında da bir sonuç çıkmadı.

Liberaller de serbest ticaretten yana ve Muhafazakarların yaptıkları anlaşmaları destekliyorlar.

NDP, AB ile olan serbest ticaretten yana ve Muhafazakarların sonuçlandırdığı anlaşmaları destekler görünüyorlar. NDP, AB ve TPP konusunu desteklerken serbest ticaretle Kanada’nın üretim sektörünün etkileneceği uyarısında bulunuyorlar.

Askeri Müdahale mi?

Kanada’da iktidardaki Muhafazakar partisi IŞİD’le savaştan yana ve tehditlerle daha etkin savaşmak için bölgeye askeri güç konuşlandırılmasını istiyor. Buna henüz BM’nin onaylamadığı ya da NATO’nun kapsamı dışında olan misyonlar da dahil.

Yeni demokratlar (NDP) Kanada’nın IŞİD ile savaşını bitirmekten yana. 2011’de Libya’da olduğu gibi BM öncülüğünde askeri bir harekâtı destekleyeceklerini belirtiyorlar. Fakat bunun dışında daha çok barış gücü, acil insani yardım ve destek konularına ağırlık vermek istiyorlar.

Liberaller de IŞİD’in bombalanmasına son vermek isterken Kuzey Irak’taki Kürt güçlerinin eğitilmesine devam edilmesini istiyorlar. Daha geniş açıdan bölgeye asker konuşlandırılmasını destekler görünüyorlar.

Peki ya Göçmenler ve Mülteciler!

Muhafazakarlar geçici işçi ve öğrencilerde dahil olmak üzere ülkede ekonomik göçmenliği arttırıp yeni göçmenlerin yabancı eğitim denklik alabilmelerini daha da kolaylaştırdılar.

NDP, daha çok daimi göçmenlik üzerine odaklanacağı sinyalini veriyor. Özellikle mültecilerin ve göçmenlerin aile üyelerinin de Kanada’ya gelebilmelerine önem veriyorlar. Ayrıca NDP, ülkeye alınacak yıllık göçmen sayısının arttırılmasından yana.

Liberaller aile birleşimi üzerinde duruyorlar. Mülteci sistemine daha çok kaynak ayrılmasını destekleyip ülkede okuyan uluslararası öğrenci ve diğer geçici oturum sahiplerinin daha kolay vatandaş olmalarına olanak verilmesinden yanalar.

Dış Yardım mı?

Muhafazakarlar dış yardımı kesti ve uluslararası hedef olan GSMH’nin yüzde 0.7 oranında dış yardım yapması çağrılarına kulaklarını tıkadı. Onun yerine özel sektöre kaynak fonu aktarılması ve Kanada madencilik çalışmaları olan ticaret ortaklarına ve ülkelerine yardım edilmesi taraftarı.

NDP, ülkenin GSMH’nin yüzde 0.7’si oranında yardım yapılması için kaynak olmadığı görüşünde. Geleneksel yardım gruplarına destek vermeyi planlıyorlar.

Liberaller’in yardım hedefi hakkında bir görüşleri bulunmuyor. Uluslararası geliştirme gruplarıyla işbirliğine gidilmesinden yanalar.

Dost var Düşman Var

Muhafazakarlar taraf seçen prensipli bir dış politikadan yana. Bu politika Ukrayna krizinde Rusya’ya çağrı yapan ve nükleer anlaşma imzalandığı halde İran’a ambargo uygulamaya devam eden bir politika.

Oysa Liberaller ve NDP, Kanada’yı geleneksel arabulucu rolüne geri döndürme sözü verdi. Buna İran’la diplomatik ilişkilerin yeniden başlatılması da dâhil.

Ama Ukrayna ve Rusya konusunda tüm partiler Muhafazakarlarla aynı fikirde. Ayrıca NDP, Filistin’in BM’deki statüsünün güncellenmesinden yana.

Çok kültürlülüğe Dair    

Muhafazakarlar özellikle Kanada ile ortak dil ve kültür özellikleri taşıyan ABD, İngiltere, Yeni Zelanda ve Avustralya gibi ülkelerle ve Şili, Peru, Kolombiya ve Meksika gibi Pasifik Birliği ülkeleriyle işbirliği yapmaya özen göstermekte iken BM gibi örgütleri kırılgan ve güvenilmez buluyorlar.

Öte yandan NDP ve Liberaller Kanada’nın BM’deki lider pozisyonuna dönmesi gerektiğini düşünüyorlar. Bunun için bir reformun gerekli olduğuna inanıyorlar ve BM’nin küresel ısınma gibi geniş ölçekli sorunlarla mücadele edecek en iyi platform olduğuna inanıyorlar. Her iki parti için Afrika oldukça önemli bir yer teşkil ediyor.

Uluslararası İnsan’ın Hakları  

Muhafazakarlar dini azınlıkların, eşcinsel ve kadınların haklarını savunuyorlar. İnsan hakları ihlallerini yapanlara karşı ambargo koymak için söz de verdiler. Güvenlik güçleri tarafından insanlardan işkence ederek alınan bilgilerin kullanılmasına son verilmesini reddediyorlar ve insan hakları ihlalleri görülen ülkelere silah satışına ses çıkarmıyorlar.

NDP ve Liberaller uluslararası sahada insan hakları konusunda pozisyonlarını netleştirmediler. Suudi Arabistan’a yapılan 14 milyar dolarlık zırhlı araç satışını sorgulamalarına karşın her iki partide silah satış anlaşmasının iptal edilmesi konusunda yorum yapmadılar. NDP, işkence altına alınan bilginin kullanılmasını yasaklayacağını açıkladı.

  

Süper güçler

Artık dünyada ABD ve Çin’den başka önemli ülke yok gibi. Kanada’nın her ikisi ile ilişkileri düşük seviyede. Kanada’nın güney komşusu ve en büyük ticaret ortağı olan ABD ile ilişkiler bir şekilde devam ederken Çin’le ilişkiler hiçte doyurucu noktada değil.

Liberaller, ABD’nin petrol kum yatakları için çevresel etki uyarılarını dikkate alacağını açıkladı. Liberallerin Çin politikası hala belirsiz.

Kanada’daki Amerikan turist sayısının arttırılması NDP’nin önceliklerinden birisi. NDP ayrıca Kanada’da Çin yatırımını da destekliyor.

Kanada’da siyasi partiler her konuda olduğu gibi dış politika konusunda da seçmene karşı pozisyonlarını netleştiriyorlar.

Seçim yapmak size kalmış.

Murat Kandemir, 30 Eylül 2015