Kanada Göçmenlik Sisteminde İş Tecrübesi Gösterilmesi

Kanada’ya göçmen olarak gitmek isteyen kişiler ekspres giriş sistemin altındaki Kanada tecrübe sınıfı (CEC) ya da federal nitelikli işgören sınıfı (FSW) programları kapsamında başvuru yapabiliyorlar. Bu başvurularda göçmen adayları iş tecrübesi göstermek zorundadırlar.

Bu yazıdaki konumuz CEC ya da FSW klasmanlarında başvuracak göçmenlerin iş tecrübelerini nasıl gösterecekleri hakkında. Özellikle bir firmada maaşlı olarak çalışanlar değil de kendi nam ve hesaplarına göre çalışıyor gibi görünenlerin (self-employed) edindikleri iş tecrübelerini nasıl gösterecekleri hakkında.

FSW başvurularında self employed yapılan işlerde edinilen tecrübeler kabul edilmektedir. Burada ki asıl sorun işverenden alınan bir referans mektubu olmaması yüzünden edinilen iş tecrübesinin gerçek olup olmadığını ispat edilebilmesindedir. İspat edilmesinin zorluğu olmasına karşın edinilen iş tecrübesinin kanıtlanmasında farklı belgeler kullanılabilir. Alt işveren sözleşmeleri, kesilen faturalar ve düzenlenen maaş bordroları, yeminli ifadeler veya müşterilerde ya da iş arkadaşlarından alınacak destek mektupları bunlardan birkaçıdır.

CEC açısından ise self-employed iş tecrübesi kabul edilmemektedir. Self employed iş tecrübesi denince akla adayın kendi nam ve hesabına bir yüklenici (contractor) olarak çalıştığı durumlar akla gelmektedir fakat gerçekte bu kişi hem vergilendirme hem de iş kanunları açısından yüklenicinin çalıştırdığı bir işçi olabilmektedir.

Birisini self-employed contractor olarak görmek gerçekte tecrübe edinilen bu işte işçi ve işveren ilişkisi olmadığı anlamına gelmemektedir.

Kanada içtihat hukukunda bir kişinin işçi mi yoksa kendi nam ve hesabına çalışan bir işveren mi (self-employed) olduğunu belirleyebilmek için bazı faktörler göz önüne alınmaktadır. İşin doğasındaki bu faktörler özet olarak aşağıdakilerdir.

Ücret ödeyen kişinin çalışan kişinin üzerindeki kontrol seviyesi, işçinin işyerinde kullanılacak malzeme ve ekipmanı kendisinin sağlayıp sağlamadığı durumu, işçinin bazı işleri görmesi için bir alt işçi ya da asistan tutup tutamayacağı durumu, işçinin aldığı finansal risk derecesi,  yatırım ve yönetimde işçinin sorumluluk derecesi, işçinin kar fırsatı ve yazılı kontrat imzalanması gibi diğer durumlar.

Bu faktörler kendi başlarına belirleyici değildir fakat bir kişinin işçi mi yoksa bağımsız yüklenici mi (self-employed contractor) olup olmadığının belirlenebilmesi için değerlendirilmelidir.

Kanada göçmenlik bakanlığının (IRCC) sunulacak belgede self-employed ifadesi olması durumunda belgeye göre hareket edeceği ve işçi-işveren ilişkisini irdelemeyeceği güçlü ihtimaldir.

CEC programı kapsamında başvuracak adayın belgesinde çalışma şekli self-employed şeklinde belirtilmiş fakat aslında bu kişinin işçi olduğu durumlarda yukarıdaki faktörlerin ışığında kişinin gerçekte işçi olduğu argümanı ileri sürülebilir.

Murat Kandemir, 22 Ekim 2016