Kanada Vatandaşlık Yasa Tasarısı (C-6) Parlamentoda Görüşülüyor

Liberal hükümet tarafından Kanada vatandaşlık kanununda öngörülen değişiklikler Parlamentoda görüşülmeye başlandı.  Tasarı hala Avam Kamarası’nda ve henüz kabul edilmedi ve görünüşe göre daha fazla değişikliklerin hayata geçirileceği öngörülüyor.

C-6 Bill olarak ta bilinen yasa tasarısı şimdilerde parlamentoda görüşülüyor. Tam adı Vatandaşlık Yasasında Değişiklik öngören Yasa Tasarısı olan C-6 Yasa Tasarısı 2016 Şubat ayında Avam Kamarası’na sunulmuştu. Bu tasarı Vatandaşlık Yasası’na önemli değişiklikler getiriyor.

Bu değişiklikler önceki Stephen Harper Muhafazakar hükümetinin vatandaşlık yasasını değiştirerek uygulamaya koyduğu C-24 yasa değişikliklerinin bazıların iptal ediyor.

C-6 Tasarısı Avam Kamarasından geçti. 2017 Mayıs ayında Senato C-6 tasarısını onayladı fakat kendisi de bazı ek düzenlemeler yaptığı için tasarı tekrardan Avam Kamarasında görüşülecek. 12 Temmuz 2017 tarihi itibariyle Avam Kamarası tüm değişiklikleri ele alıyor. 12 Haziran’da Göçmenlik, Mülteciler ve Vatandaşlık bakanı Ahmed Hussen Senato’nun istediği değişikliklere karşı hükümetin pozisyonuna karşı bir önerge hazırladı.

Önerge 13 Haziran’da geçti. Bakan Hussen hazırladıkları C-6 tasarısının kabul edilmesini arzu ettiklerini ifade etti.

Tasarının yazılmış son hali tam belli olmasa da bu yazımızda C-6 tasarısı ile Vatandaşlık Yasasında öngörülen en önemli değişiklikleri incelemek istedik.

C-6 Yasa Tasarısı ile önerilen değişiklikleri bir tablo ile anlatalım. Bu tablo son hali olmasa bile yasada istenen değişiklikleri göstermesi bakımından önemli.

Kabul edilen tasarı kraliyet onayının (royal assent) yapıldığı ya da kabinenin (governor in council) karar aldığı gün yürürlüğe girecek.

Aşağıdaki tabloda değişikliklerin yapılmış başvurulara ne zaman etkisinin olacağı da belirtildi. “İncelenen başvurular” ifadesi 11 Haziran 2015 günü ve sonrası yapılan fakat değişikliklerin yürürlüğe girmesinden önce yapılan vatandaşlık başvurularını kastediyor. 11 Haziran 2015 ve öncesinde yapılan başvurular zaten eski kurallara göre incelenecektir.

Bu tablo vatandaşlığın geri alınması ile ilgili değişiklikleri içermemektedir. Vatandaşlığın geri alınması ile ilgili maddelerin geleceği belirsizdir. Federal Mahkemede görülen Hassouna (2017 FC 473) davasında çıkan karar önceki Muhafazakar parti hükümeti tarafından yürürlüğe konan vatandaşlık iptali maddelerinin Kanada Haklar Yasasına aykırı olduğu ve bu yüzden uygulanamayacağını teyit etti.

Bununla birlikte Senato tasarıya aynı zamanda vatandaşlığın geri alınması konusunda bazı değişiklikler de ekledi.

Karşılaştırma Tablosu

Yürürlükteki Yasa	Öngörülen Değişiklik	Maddenin Yürürlüğe Gireceği Tarih	İncelen Başvurularda Uygulanacak /Sadece Yeni Başvurulara Uygulanacak
	5 yılda 3 yıl fiziksel ikamet zorunluluğu
6 yılda dört yıl fiziksel ikamet zorunluluğu	NOT: 6 yılda 4 yıl gelir vergisi beyannamesi verme uygulaması da 5 yılda 3 yıl fiziksel ikamet kuralına göre ayarlandı	Kabine (GIC) tarafından belirlenecek	Sadece Yeni Başvurular
6 yılda dört yıl içinde her sene en az yarım sene (183 gün) ikamet kuralı	Bu kural kaldırılıyor	Kabine (GIC) tarafından belirlenecek	Sadece Yeni Başvurular
Daimi ikamet statüsü (PR) öncesi Kanada’da geçirilen ikamet süreleri sayılmıyor	Kanada’da geçici ikamet sahibi ya da mülteci olarak geçirilen günlerin yarısı (toplamda bir yılı aşmamak üzere) vatandaşlıkta zorunlu ikamet süresinde kullanılabilecek	Kabine (GIC) tarafından belirlenecek	Sadece Yeni Başvurular
Vatandaşlık kazanmak için ‘ikamet niyeti’ taşımak gerekiyor	‘İkamet niyeti’ zorunluluğu kaldırılıyor	Kraliyet Onayı	İncelenen Başvurulara uygulanabilecek
Çifte vatandaşların Kanada vatandaşlığı ‘ulusal çıkarlar’ temelinde geri alınabiliyor	Bu kural kaldırılıyor	Kraliyet Onayı	Başvurular sonuçlandıktan sonra oluşacağı için herkesi ilgilendirecek
	Yaş kriteri 18-54 arasına çekiliyor
14-64 yaş arası başvuran kişiler dil şartlarını yerine getirmek ve vatandaşlık sınavını geçmek zorundalar	Senato yaş sınırını 60’a çıkarmak niyetinde. Hükümet Senatonun bu değişikliğini desteklemiyor	Kabine (GIC) tarafından belirlenecek	İncelenen başvurulara uygulanabilecek
Kanada içinde geçirilen şartlı hüküm (cezai hüküm giyilmesi) dönemleri fiziksel ikamet süresinde sayılıyor ve şartlı hüküm giyenler vatandaşlık yeminine girmekten alıkonamıyor	Kanada içinde geçirilen şartlı hüküm (cezai hüküm giyilmesi) dönemleri fiziksel ikamet süresinden sayılmıyor ve şartlı hüküm giyenler vatandaşlık yeminine katılamıyorlar	Kraliyet Onayı	İncelenen başvurulara uygulanabilecek

Murat Kandemir, 17 Haziran 2017