Kanada’da AB Ülke Vatandaşlarının İltica Şansı İyice Düştü

Son dönemlerde birçok Kanada göçmenlik sınıfı daha güvenli ve etkin bir göçmenlik politikası oluşturulması hedefiyle revize edildi. Bu çabalardan Kanada iltica sistemi de nasibini aldı. Kanada Göçmenlik ve Vatandaşlık Bakanlığı, CIC, siyasi sığınma başvuruları daha hızlı bir şekilde görülecek olan ülkelerin listesini yayınladı.

Belirlenmiş ülkeler listesi, DCO (Designated Couontries of Origin) Kanada iltica sistemi için çok önemli bir adım. Bu listedeki ülkeler çoğunluğu demokratik ve insan haklarına saygılı ülkelerin oluşturduğu Avrupa Birliği ülkelerinden oluşuyor.

25 tanesi Avrupa Birliğinden olan 27 ülkeden oluşan liste şöyle: Avusturya, Belçika, Hırvatistan, Güney Kıbrıs, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Almanya, Yunanistan, Macaristan, İrlanda, İtalya, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Malta, Hollanda, Polonya, Portekiz, Slovak Cumhuriyeti, Slovenya, İspanya, İsveç, Birleşik Krallık ve Birleşik Devletler.

15 Aralık 2012 itibariyle uygulamaya geçildi ve yukarıdaki ülkelere yeni ülkeler de eklenecek. Artık Kanada iltica şansı birçok ülke vatandaşı için hayal olacak.  

Belirlenmiş ülke vatandaşları iltica etmek istediklerinde önce uygun olup olmadıklarına bakılacak. Daha sonra Göçmenlik ve İltica Kurulu, IRB (Immigration and Refugee Board) tarafından gerçekleştirilecek ve tamamen bağımsız olan mahkemede iltica davası görülecek. Bu mahkeme prosedürü eskisi gibi kesinlikle adil ve standart bir duruşma şeklinde olacak. Yeni sistem bu mahkemelerin görülüş biçimlerini değiştirmiyor ve Kanada Haklar ve Özgürlükler Yasası (Charter of Rights and Freedoms) hükümlerince adil bir şekilde gerçekleştiriliyor.

Fakat Yeni sistem süreci hızlandırmaya yönelik olarak tasarlandı. DCO ülkesinden gelen siyasi sığınma talebinde bulunanların mahkemesi 30-45 gün içerisinde ve DCO listesinde olmayan ülkelerden gelenlerin mahkemesi ise 60 günde görülecek (eski sistemde bu 600 günü bulabiliyordu).

İlk mahkemeleri görülüp iltica talebi reddedilenler eskisi gibi Kanada Federal Mahkemesi’nde kararı temyiz etme başvurusunda bulunabilecekler fakat yeni oluşturulan Mülteci Temyiz Şubesi, RAD’a (Refugee Appeal Division) temyiz başvurusunda bulunamayacaklar. Eskiden ilk mahkemede reddedilen ilticacılar federal mahkemeye başvurduklarında davaları görülene kadar ülkeden gönderilemiyordu. Yeni sistemde bu durum da ortadan kaldırıldı. Federal mahkemede temyiz davaları görülen siyasi sığınmacılar ülkeden gönderilebilecek.

Bu değişikliklerin asıl amacının her türlü eziyet ve kötü muameleden kaçarak Kanada’ya siyasi sığınma talebinde bulunan gerçek siyasi sığınmacılara devlet koruması vermek ve genel olarak “güvenli” sayılan ülkelerden gelip iltica talebinde bulunanların ve sonunda reddedilenlerin de ülkeden hızlıca göndermek olarak özetlenebilir.   

Bir ülkenin DCO olarak sayılması için ülke vatandaşlarının iltica davaları istatistiklerine bakılıyor. Eğer belli bir ülkeden gelen başvuru sahiplerinin en az %60’ı başvurusunu geri çekmişse, terk etmişse ya da IRB tarafından reddedilmişse o ülke “güvenli” olarak sayılıyor ve DCO listesine ekleniyor.

İltica sistemi açısından ülke değerlendirmesi yapılırken ayrıca ülkelerin bağımsız olarak işleyen adalet sistemine, temel demokratik hak ve özgürlüklere olan saygısına ve sivil toplum kuruluşlarının varlığına da bakılıyor.

Bu değerlendirmeler ışığında Kanada için bazı ülkeler artık “güvenli” sayılacak ve bu ülkelerden gelen siyasi sığınma taleplerinin çok inandırıcı olmadığına hükmedilecek. Sonuç olarak güvenli ülkelerden gelenlerin siyasi sığınma talepleri hızlıca sonuçlandırılacak.

Aslında Kanada bu konuda en son harekete geçen ülkelerden birisi. Zira Birleşik Krallık, İrlanda, Fransa, Almanya, Hollanda, Norveç, İsviçre, Belçika ve Finlandiya ve diğer bazı AB ülkeleri AB ülkelerinden gelen iltica taleplerini benzer hızlandırılmış iltica sistemi ile değerlendiriyorlar.

27 AB üyesi arasında AB üyesi ülkelerden gelen iltica talepleri “temelsiz” olarak değerlendiriliyor. Hatta AB üyesi olmayan birçok ülke AB üyesi ülkelerden gelen iltica taleplerini hızlıca değerlendiriyor.

Kanada’nın yeni iltica sistemi Parlemento tarafından Haziran 2010’da kanun haline getirilen İltica Reform Yasası (Balanced Refugee Reform Act), ve Haziran 2012 tarihinde onanan Kanada’nın Göçmenlik Sistemini Koruma Yasası (the Protecting Canada’s Immigration System Act) çerçevesinde revize edildi.

Kanada’nın yeni iltica sistemi hakkında yakında daha derin bir makale kaleme alacağız.

Murat Kandemir, (Member of ICCRC), 28 Aralık 2012