Kanada’nın Geçici İşçi (TFW) Meselesi

Geçen ay Kanada’nın en büyük bankası Royal Bank’ın Kanadalı işçileri işten çıkartarak yerlerine Hindistan’dan geçici işçi getirmesiyle başlayan Kanada’nın geçici işçi programı (TFW) tartışmaları hızla devam ediyor.

B.C. eyaletindeki HD maden firması Çin’den 201 işçi getirmek için HRSDC’den (Kanada İnsan Kaynakları ve Gelişimi Departmanı) ön izin almıştı. Maden firması hatta Kanada’da hem yerel hem de ulusal gazetelere ilan verdiğini ve yer altında çalışacak eleman bulamadığını belirtmişti.

HRSDC’nin HD firmasına yabancı işçi getirebilmesi için verdiği onay davalık oldu. İnşaat ve Nitelikli İşçiler Sendikası (CSWU local 1611) ve Uluslararası Mühendisler Sendikası (IUOE local 115) kararın iptal istemiyle mahkemeye başvurdular. Kanada içinde madende çalışacak hem işçi hem de mühendis olduğunu ve işçi arandığı zaman önce Kanada içinde işgücüne başvurulması gerektiğine inanan sendikalar HRSDC tarafından verilen onayın iptal edilmesinde ısrar ediyorlar. Kararın federal mahkemede sonuçlanması bekliyor.

Tartışmaların odağı olan ve programı yöneten Kanada Göçmenlik ve Yurttaşlık Bakanı Jason Kenney suçlamaları kabul etmedi ve bazı sektörlerdeki yetişmiş eleman açığı yüzünden şirketleri ve eyalet hükümetlerini suçladı.

Bakan Jason Kenney’in tespiti aslında durumu özetliyor. “İşi olmayan Kanadalılar ve işçi bulunamayan işler paradoksu”

Konu parlamentoda da tartışılıyor. Şu anda Kanada’da 338.000’den fazla geçici yabancı işçi bulunuyor. Ana muhalefet ve diğer partilerden Liberal ve NDP partisi hükümeti TFW programını iyi yönetememekle suçluyor.

Ülkeye gelen yabancı işçi sayısından Göçmenlik Bakanı Jason Kenney’de rahatsız oldu ve hükümetlerinin TFW programını tekrar gözden geçirdiklerini açıkladı.

Kenney’in mesajı net. “Yakından izliyoruz. Eğer kötüye kullanılıyorsa ve Kanadalıları işlerinden ediyorsa programı sonlandıracağız.”

Federal hükümetin yeni kurallar yürürlüğe koyarak göçmenlik bakanlığı görevlilerine inceleme ve TFW programını kötüye kullanan Kanadalı işverenleri cezalandırma yetkisi vermeyi planladıkları söyleniyor.

Kanada’ya artık daha fazla geçici yabancı işçi geliyor. Her sene Kanada’ya gelen göçmen sayısı 250.000 civarında iken ülkeye ayak basan yabancı işçi sayısı bundan çok daha fazla. Bu işçilerin çoğu Alberta’ya gidiyor. 2000 yılında 9.439 yabancı işçinin çalıştığı eyalet 2010’da 57.774 kişiyi ağırlamış.

Asıl sorun yetişmiş ara eleman sıkıntısı.

Bakan Kenney’ye göre zanaat mesleklerinde son yirmi yılda çırakların desteklenmemesi yetişmiş eleman sıkıntısı sebeplerinden birisi. Önce eyaletlerde teknik ve meslek eğitimi veren okulların eksikliği ve sonrasında işçi verimliliği ve maksimum kar üzerine yoğunlaşan firmaların tutumu ülkede yetişmiş meslek elemanlarının önündeki engeller.

Aslında bu durum bize hiç yabancı değil. Zira Türkiye’de de nitelikli eleman sıkıntısı çekiliyor. Bu konuda en çok sıkıntı çeken özel sektörde proje üretmeye çalışmıştı. Bunların en önemlilerinden birisi de “Meslek Lisesi Memleket Meselesi” projesi.

Koç topluluğu tarafından Milli Eğitim Bakanlığı işbirliği ile “Mesleki-Teknik Eğitimi Özendirme Programı” başlatılmıştı. Bu program çerçevesinde başarılı ilköğretim mezunu gençlerin sanayi, bilişim ve hizmet sektörüne eleman yetiştiren meslek liselerine girmelerinin desteklenmesi ve bu sayede bilgi ve becerilerinin arttırılması ve özellikle ekonominin ihtiyaç duyduğu nitelikli teknik elemanların yetiştirilmesi amaçlanmıştı.

Kanada’daki sektördeki firmalar için bir iki yıllık çıraklar negatif etki olarak değerlendiriliyorlar. Kanada’daki petrol ve gaz endüstrisi 1990’lı yıllardan beri yetişmiş eleman bulmakta zorlandıklarını ifade ediyorlar.

Alberta hükümeti önümüzdeki 10 yıl içinde 114.000 kişilik istihdam olacağını öngörüyor. Geçen Haziran’da Kanada Petrol Ürünleri Üreticileri Derneği ve Kanada Yapı Meslekleri Sendikası zanaat mesleklerinde kariyer eğitimleri verilmesi ve işgücü piyasasını canlandırmak için hükümetlerle işbirliği yapılması alanında bir anlaşma imzaladılar.

Kapitalizmin ara eleman yetiştirmeye hiç mi tahammülü yok? Firmalar kendi bünyelerinde teorik eğitimlerini tamamlamış çıraklara iş üstünde eğitim vermezlerse ara eleman nasıl yetişecek?

Şirketler nitelikli eleman eksikliğinden şikâyet ediyorlar fakat nitelikli eleman yetiştirilmesinde hiçbir katkı sunmuyorlar.

Hükümetin Kanadalı nitelikli işçi yetiştirilmesinin yollarını aramak yerine firmaların yurtdışından nitelikli geçici işçi getirebilmeleri politikası ile bu sorunu çözmeye çalışması ağır bir şekilde eleştiriliyor.

Yurtdışından geçici işçi getirmek isteyen firma ve organizasyon sayısı 33.000. TFW programı ile gelen işçi sayısı son 6 yılda ikiye katlandı. Federal hükümetin firmalara yurtdışından kalifiye eleman getirebilmelerine izin veren politikasının bu sayıyı arttırdığına inanılıyor.

TFW programını incelemeye alan bakanlık programın Kanada içindeki işgücü piyasasına olumsuz etki etmesini istemiyor. Fakat aynı zamanda Kanada içinde büyük yatırımlar yapan devasa firmaların ihtiyacını hissettiği kalifiye işçi sıkıntısı sorunu içinde bir şeyler yapması gerekiyor.

Federal hükümet, yerel hükümetler ve endüstri arasında bir denge kurulması gerekiyor. Çalışan Kanadalıların yurtdışından geçici olarak vize ile getirilen işçiler yüzünden işlerini kaybetmemesi gerekiyor.

Geçici yabancı işçi programı uzun dönemli kalifiye işçi sıkıntısına karşı kısa vadeli çözüm olmaktan öte bir şey değil.

Murat Kandemir, (Member of ICCRC), 07 Mayıs 2013