Tersine Göçmenlik Politikası

Kanada’nın övündüğü liberal ve hümanist göçmenlik politikasının sonu mu geliyor?

Yıllarca nitelikli işçi göçmenlik programlarıyla binlerce kişi her sene ülkeye daimi göçmen olarak yerleşiyor ve diğer ülkelere kıyasla çok kısa bir sürede vatandaş oluyordu. Kanada mülteci kabul eden ülke olarak hem yurt içinde hem de yurt dışında siyasi sığınma hakkı arayanlara da yurt oluyor ve göçmenlik sürecinde hem devlet yardımı veriyor hem de sağlık kapsamına alarak her türlü tedavilerini üstleniyordu.   

Artık öyle değil mi?

Hala öyle ama o kadar kolay değil. Kanada göçmenlik politikaları her sene daha da zorlaştırılan ve göçmenlik programlarından kabul edilecek kişi sayısının da iyice sınırlandırıldığı bir hal aldı.

Uzun yıllardır dokunulmayan ve hükümetin bir anda bazı kurallarını değiştirdiği vatandaşlık meselesini ele alalım. Geçen hafta hükümet açıklama yaparak 1977’den beri büyük değişiklik görmeyen Kanada Vatandaşlık Kanunu’nda değişiklikler yapacağını duyurdu.

Üç aşamalı vatandaşlık başvurusu işlemini tek aşamalı bir sürece çevirerek sistemi daha güvenilir ve etkin yapacak reformlardan oluştuğu söylenen yeni kurallar insanların daha zor vatandaş olacağını gösteriyor. Vatandaşlık başvuru ücreti arttırılıyor ve özellikle ikamet zorunluluğu süresi daha da genişletiliyor. Artık vatandaş olmak için son 6 yılda en az 4 yıl göçmen olarak ülkede bulunmak gerekecek. Dil konusunda da artık kanıt vermek gerekiyor. Buna göre artık 14-64 yaş arası tüm göçmenler Kanada vatandaşı olabilmek için dil yeterliğine sahip olduklarını kanıtlamak ve vatandaşlık testini başarıyla geçmek zorunda.

Unutmayın bu değişiklikler henüz yasalaşmadı. Eski kurallara göre vatandaş olma şartlarını yerine getiriyorsanız derhal vatandaşlığa başvurun. Aksi takdirde yeni kurallara göre değerlendirileceksiniz.

Göçmenlik başvurularında da oldukça radikal değişiklikler oldu. Öncelikle Kanada’nın federal yatırımcı (IIP) ve girişimci (EN) göçmenlik programı kaldırılacak. Geçen hafta hükümet kaldırma niyetini açıkça beyan etti. Daha da vahimi hükümet karar bekleyen 65.000 dosyayı da tümden reddetmeyi planlıyor. Yıllarca bekleyen dosyalar için ne yaratıcı bir çözüm?

Federal olarak yönetilen IIP ve EN programları yabancı göçmen adayının Kanada’da yapacağı yatırım karşılığında daimi ikamet kartı verilerek kişinin istediği yerde yaşamasına olanak veriyordu. Hükümet bu iki programı toptan kaldırarak yerine önceki yıllarda bolca tanıtımını yaptığı Entrepreneur Start-Up vize programını yaygınlaştırmayı planlıyor. Start-up Visa programında Kanada’da girişim yapacak kişi projesine maddi yatırım yapacak Kanadalı bir yatırımcı bulmak zorunda. Yani kısacası daha önceki programlara göre start-up visa programı daha zor.

Federal nitelikli işçi programı (FSW) yakında kapatılacak. Şu ana kadar programda kabul edilen 22 meslekten sadece 7 meslek grubunda kota doldu. Sadece 5.000 başvurunun alınacağı FSW programında açık olan 15 meslekte başvuru yapmak için son tarih 30 Nisan 2014.

FSW programı Kanada’nın en rağbet gören popüler göçmenlik programı olarak yıllardır yüz binlerce kişiye göçmen olma fırsatı sunmuştu. 2008 küresel kriz sonrası kuralları iyice daraltılmış ve 2011 ve sonrası için kabul edilecek göçmen sayısı kotası konmuş ve revize edildikten sonra Mayıs 2013’te daha sıkı kurallarla tekrar açılmıştı.

30 Nisan’da kapatılacak olan FSW’nin geleceği belirsiz. Hükümetin bu programı toptan kapatıp yerine daha önce tanıtımını yaptığı nitelikli işçi havuzu sistemine geçeceğine kesin gözüyle bakılıyor. Expression of Interest (EOI) sisteminde bir havuz içindeki mesleki tecrübe sahibi kalifiye işçiler kendilerini isteyen işverenler tarafından Kanada’ya işçi olarak getirtiliyorlar. Amele pazarının dijital versiyonu dersek hata etmeyiz sanırım. Hükümet bu sistemle aradan çekilerek işverenlerin tam kontrol sahibi olarak istedikleri kalifiye işçileri Kanada’ya belli bir süre için işçi olarak getirmelerinin önünü açıyor. Gelen işçinin hemen göçmen olamayacağı belli bir süre çalışması gerektiği de bu sistemin en önemli özelliklerinden.

Son yıllarda FSW’ye başvurmaya uygun olmayan adayların başvurabildikleri Quebec Nitelikli İşçi Programı (QSW)’de 31 Mart 2014’te doluyor. Quebec Hükümeti QSW programının geleceği hakkında bir açıklama yapmadı fakat bu programın 31 Mart sonrası kapalı kalacağı düşünülüyor.

Quebec Göçmenli Bakanı Diane De Courcy eyaletlerinin nitelikli işçi programının federal nitelili işçi programındaki değişikliklere göre revize edileceğini açıkça söyledi. Hatta EOI sisteminin hali hazırda Avustralya ve Yeni Zelanda’da başarıyla uygulandığına değinerek eyaletlerinin Kanada federal göçmenlik programını takip edeceğini ima etmiş oldu.

Uzunca bir süre kapalı kalan ve 2 Ocak 2014’te açılan anne-baba ve aile büyükleri sponsorluk programı daha önce konulan 5.000 başvuru kotasının dolması ile kısa sürede tekrar kapandı. İki ay içinde kotanın dolması ile hükümet ülkeye çok az sayıda yaşlı insan almak istediğini tekrar göstermiş oldu. Daha önce yürürlüğe giren ve sadece anne-babalar için dizayn edilen süper-vize ile göçmenlerin aile büyükleri Kanada’ya uzun süreli vize ile gelebiliyor ve bir defasında iki yıla kadar kalabiliyorlar. Tabi bu süre zarfında federal ya da eyalet sağlık hizmetlerinden faydalanamıyorlar. Göçmelik vermeyen hükümet yaşlılara sadece ziyaretçi statüsünü uygun görüyor.

Ülkede ciddi sayıda Kanadalı işsizin olması ve öte yandan yabancı işçi programının (TFW) gittikçe daha fazla yabancı işçiyi ülkeye getirmesi ve bunun sonucu olarak ülkeye gelen bazı yabancı işçiler yüzünden Kanadalıların işinden olması oldukça ses getirmiş ve bu programa da itirazlar yükselmişti. Artık TFW programı da revize edilmiş durumda. Programa başvuracak işverenlerin yurtdışından işçi getirmeden önce Kanada içinde yeteri kadar süre işçi aradıklarını ispat etmesi gerekiyor.

Diğer ülkelere nazaran daha hızlı göçmenlik ve sonrasında vatandaşlık veren Kanada göçmenlik programları son yıllarda yapılan reform ve revizyonlarla daha sıkı ve kısıtlı hale getirildi. Artık Kanada’ya göçmen olarak gelmek daha zor ve meşakkatli.

Murat Kandemir, 28 Şubat 2014