İlk uygulanmaya koyulduğundan buyana yaklaşık bir ay
sonra birinci yılını dolduracak olan ekspres giriş sistemi özellikle geçtiğimiz
Kasım ayında çeşitli değişikliklere sahne oldu. Her ay iki kere yapılan ve
adayları sahip oldukları puanlarına (CRS) göre seçen sistemde hükümetin yaptığı
bir duyuruyla seçilmek için gerekli puan seviyesi zamanla düşürüldü. Kanada
Göçmenlik, Mülteciler ve Vatandaşlık Bakanlığı (IRCC) sözcüsü Toronto’da düzenlenen 23 üncü Yıllık
Göçmenlik Hukuku Zirvesi’nde gerekli puan seviyesinin ilerleyen dönemde daha da
düşeceğini kaydetti. Ekspres giriş sisteminin geçmiş, şu anki ve geleceği
hakkında da ilginç yorumlarda bulundu. Sözcünün yaptığı konuşmada CRS puanının
düşmesinin beklendiği yorumu özellikle en öne çıkan konuydu.
350 puan bile alan aday ekspres giriş havuzuna
yerleşebiliyor fakat bu güne kadar yapılan çekilişlerde 450’nin altında puanı
olan adaylardan hiç seçim yapılmadı.
Sorulması gereken asıl soru seçilebilmek için minimum
gerekli puan seviyelerinin ilerde düşüp düşmeyeceği olmalıdır. Cevabım da hazır.
Evet ekspres giriş sisteminde adaylara verilen ve çekilişte adayın seçilmesini
sağlayan CRS puan seviyesi ilerleyen dönemde daha da düşecek. En azından böyle
düşünmemiz için haklı sebeplerimiz var.
Kanada Göçmenlik Bakanlığı (IRCC), 2014 ve öncesi
yapılan birikmiş ekonomik göçmenlik başvurularının eritilmesiyle Kanada’nın
yeni göçmen eleme ve seçme sistemi ekspres giriş sistemi sayesinde ülkeye daha
fazla göçmen alınacağını duyurmuştu. Bu önce bakanlığın yayınladığı ilk yarıyıl
ekspres giriş sistemi performans raporunda belirtilmişti. Dahası bakanlık
sözcüsü ilk yapılan ekspres giriş çekilişlerinde minimum gerekli CRS
puanlarının Kanadalı bir işverenden iş teklifi sahiplerine talep olması
sebebiyle yüksek olduğunu belirtiyordu. Bu adaylar sadece iş teklifleri olduğu
için aldıkları CRS puanına ek olarak 600 puan almışlar ve kolaylıkla seçilmişlerdi.
Bu tespit CIC raporunda da teyit edilmiş ve ilk çekilişlerde alınan adayların
genelde Kanada’da çalışma izniyle yabancı işçi olarak zaten çalışan adaylar
olduğu belirtilmişti.
İlk aylarda 600 ve üzeri CRS puan sahibi adayların
seçilerek azaltılması sonrasında göçmenlik davetiye mektubu (ITA) alabilmek
için gerekli minimum puan Mart ayı sonunda 453’lere kadar düşmüştü. Eylül ve
Ekim aylarında yapılan 17 ve 18 inci çekilişlerde minimum gerekli puan seviyesi
450 seviyelerinde seyretti.
İş teklifi olup ta yüksek CRS puanı olan adayların
dışında iş teklifi olmayan 600’ün altında adaylarında ekspres giriş sisteminde
seçilerek ITA aldığını görüyoruz. CRS puan seviyesi bugün hala yüksek sayılır.
Bunun da sebebinin birçok eyaletin adaya artı 600 puan kazandıracak ekspres
giriş eyalet aday programlarını (PNP) başlatmamış olmaları. 600 puana denk olan
iş teklifi ya da eyalet aday sertifikası alan adayların ortaya çıkması ve 2014
itibariyle biriken dosyaların eritilmesiyle IRCC’nin de dediği gibi ekspres
giriş sistemi Kanada’nın göçmen alacağı tek kanal haline gelecek. Kanada yıllık
hedef sayıya ulaşacağı tek kanal olmasıyla birlikte ekspres giriş sisteminde
seçilecek adayların minimum puan seviyeleri de zamanla düşecek. Düşecek diyoruz
çünkü düşmezse Kanada toplam nüfusunun yüzde 10’una tekabül eden ve ülkeye
almayı arzu ettiği göçmen sayısına ulaşamaz.
13 Kasım 2015’te bakanlıkça düzenlenen 20 inci ekspres
giriş çekilişinde 484 ve üzeri CRS puan sahibi olan 1506 adaya ITA gönderildi.
19 uncu çekilişte minimum CRS puanı 489 seviyesindeydi. CRS puanının bir önceki
çekilişlere göre düşmesinin yanında 20 inci çekiliş Kanada’nın yeni Başbakanı
Justin Trudeau tarafından atanan göçmenlik bakanı Jochn McCallum döneminde
yapılması özelliği taşıyor.
Yeni hükümet şu an mültecilerle uğraşıyor ve 2016
Şubat ayına kadar 25.000 Suriyeli mültecinin Kanada’ya yerleştirilmesi
çalışmalarını yürütüyor. Her ne kadar mültecilerle meşgul olduğunu söylesek te
son çekilişte puan seviyesinin düşürülmesinin hükümetin bu konuda bir şeyler
yapacağının işareti olduğunu söylemeliyiz.
Başbakan Trudeau yazdığı bir mektupta göçmenlik bakanı
McCallum’dan göçmenlik bakanlığının öncelikleri konusunda bilgilendirme yaparak
ekspres giriş sisteminde Kanada’da kardeşleri olan yabancılara ek puan
verilmesi talimatını verdi. Bu Trudeau’nun genelde göçmenlik sistemine özelde
ekspres giriş sistemine ilk müdahalesi sayılabilir. Bu göstergeyi kullanarak bundan
sonraki yeni çekilişlerde bazı değişiklikler görebiliriz.
357 puan alarak ekspres giriş sistemi aday havuzuna
yerleşmiş bir banka müdürünün beni arayıp neden hala seçilen adayların sahip
oldukları minimum puanın 400’ün altına düşmediği sorusuna verecek cevabım şu an
için yok. Düşeceğine inanmakla birlikte ne kadar ve ne zaman düşeceği konusunda
bir yorum yapmamı sağlayacak kanıtta maalesef yok. Son haftalarda gördüğümüz
şey ekspres giriş sisteminde düşük puan alan adayların sisteme giriş yapma
çekinceleri ve havuza yerleşen düşük puanlı adayların endişeleri. Mesela ben
400 puan altında olan adayları temsil etmeye sıcak bakmıyor ve kabul etmiyorum.
Göçmenlik sistemine giriş yapacak ya da yapmış olup ta
puanı 400’ün altında olanlara şimdilik söyleyeceğim şey sabırlı olmaları. Göçmen
adaylarından beklenen minimum gerekli puan mutlaka düşecek ama ne zaman? İşte
tüm mesele bu.
Murat Kandemir, 30 Kasım 2015