Kanada’da Uçan Ev Fiyatları

Kanada’da her derde deva görülen göçmenlik politikaları ülkedeki yüksek ev fiyatlarının sorumlusu mu?

Ya da şöyle soralım: Ekonominin lokomotifini oluşturan nitelikli işgücünün devamını sağlayan ve ekonomik büyümeyi sağlayan göçmenlik politikaları ev fiyatlarının yükselmesinin sorumlusu mu yoksa sonucu mu?

Metro Vancouver bölgesinde yeni bir ev almanın ortalama maliyeti 1.83 milyon dolara çıktı. Bu derecedeki yüksek fiyatlar genç insanların ev alabilmelerini imkansız kılıyor.

Öteden beri emlak fiyatlarının anormal seviyelerde seyretmesi gündemde olmuş ve bolca tartışılmıştı.

Yetkililer özellikle offshore alıcıların ve emlakçıların konutların son satış işlemlerinin bitirilmesine kadar yapay olarak birkaç kez el değiştirmesini (shadow flipping) sorunun kaynağı olarak görüyorlar.  

Bu tartışmalı uygulama aracıların bir taşınmazın satışı tamamlanmadan önce birkaç kez satılması ve her el değiştirmeden kar etmesi anlamına geliyor.

Bu sistemde satış tamamlanmadan önce satış kontratı başka alıcılara yüksek fiyatlardan transfer ediliyor ve mülk birkaç el değiştiriyor. Mülk teknik olarak bir kez el değiştirdiği için de tek bir transfer vergisi ödeniyor.

Peki bunun önemi ne?

İlk satan kişi, evin en son adımdaki satış değerinin çok altında para alıyor. İlk satan kişi evin en son değerinden para alamadığı gibi son satın alan kişi de ev için aşırı şişirilmiş bir fiyat ödüyor. Bu sistemde asıl kazananlar ev değerinin farkını kazanç olarak cebine atan emlakçılar ya da aradaki alıcılar oluyor.

Sonuç: Önü alınamayan derecede artan ve artmaya devam eden konut fiyatları.

Konu üzerine hazırlanan raporlar var. Bazı emlakçıların kendilerinin de alıcı olarak sisteme girdiği ortaya çıktı. Evini satan kişiler kendilerine söylenen fiyattan daha fazla fiyata satılacağına inandırıldıkları için emlakçıları tarafından yanlış yönlendirildiklerini söylüyorlar. Bu sistemde fahiş fiyata ulaşmış evlerin son alıcıları zengin Çinliler ya da diğer yabancılar. Bu fiyat artışı kamuoyu görüşünü de etkiliyor ve insanlar ev fiyatlarının doğal olarak aşırı yükseldiğine inandırılıyor.  

Yüksek ölçekte göçmenlikte bu duruma katkıda bulunuyor.

Emlak fiyatlarındaki bu aşırı şişkinlik ve fiyatların sürekli yapay şekilde artış göstermesi ile ilgili siyasi partilerin yeterince seslerini çıkaramaması biraz da göçmenliği desteklemeleri yüzünden oldu.  

Vancouver şehri bu konunun en çok gündeme geldiği bölge. 2040 yılı itibariyle bölgeye bir milyon göçmenin yerleşmesi bekleniyor. Nüfusun artması ve yeni göçmenlerin beklenmesi konut sorununu daha görünür yapıyor ve var olan nüfus üzerinde de baskı oluşmasına sebep oluyor.

Kitle göçmenliğini destekleyenler emlak fiyatlarındaki yapay fiyat şişkinliği gibi kısa sürede oluşan tüm olumsuzluklara karşın uzun vadede ülkenin ekonomik fayda göreceğinden emin konuşuyorlar. Göçmenliğin hem nüfusu hem de ekonomiyi büyüttüğü doğru fakat kişi başı milli geliri arttırmıyor. Kanadalıların gelirlerinde bir artış görülmüyor.

Bu konut fiyatları nereye koşuyor?

Murat Kandemir, 30 Mart 2016