Türk Önlisans Diplomalarının Kanada Denkliği Meselesi

Kanada göçmenlik sisteminde adaylardan istenen ECA belgesi hem göçmen adayının Kanada dışında aldığı eğitimlerinin sistemce tanınmasını hem de adayın programca belirlenen eğitim puanını almasını sağlar.

Çeşitli platformlardan bana ulaşan bazı kişiler eğitim denklik belgesi veren kurumların internet sitelerinde Türkiye’den edinilen iki yıllık ön lisans diplomalarının tanınmadığı konusunda izlenim edindikleri ve bu konuda ne yapacakları hakkında sorular sormaktadırlar.

Bu yazımızda hem ECA belgesi hakkında özet verelim hem de ön lisans eğitimlerinin denkliği konusunu biraz inceleyelim dedik.  

Ekspres giriş sisteminde göçmen adaylarından istenen eğitim değerlendirme raporu (ECA), Kanada Göçmenlik, Mülteciler ve Vatandaşlık Bakanlığı (IRCC) tarafından akredite olmuş kurum ve kuruluşlarca verilen bir belgedir.

ECA Düzenleyen akredite kuruluşlar ve linkleri şöyledir:

Comparative Education Services (CES) –Toronto Üniversitesi

International Credential Assessment Services of Canada (ICAS)

World Education Services -WES

International Qualification Assessment Services (IQAS)

International Credential Evaluations Service (ICES)

Medical Council of Canada (MCC) (Kanada Tıp Konseyi)

Pharmacy Examining Board of Canada (Kanada Eczacılar Sınav Kurulu)

Eğer Kanada’da edindiğiniz bir diplomanız varsa ECA almanıza gerek yoktur.

Ekspres Giriş sistemi altında Federal Nitelikli İşgören Sınfı (FSWP) altında başvuru yapmak isteyen başvuru sahibi ve eşleri Kanada dışında alınmış eğitim dereceleri için düzenlenen ECA belgesine başvurabilir. ECA belgesi, adayın ekspres giriş sisteminde verilecek olan puanlama sisteminde (CRS) aldığı yabancı eğitiminde puan alabilmesi için zorunludur. Eşlerin her ikisinin de ECA belgesi alması başvuru sahibinin puanının artmasına sebep olacaktır.

Anlaşılacağı üzere ekspres giriş sisteminde hem aday olabilmek ve/veya eğitimden puan alabilmek için ECA belgesi zorunludur.

ECA raporu Kanada lise veya yüksek okul denkliğine eş tamamlanmış yabancı eğitim seviyesini (lisans, önlisans veya sertifika) belirler.

Resmi olarak akredite olmuş eğitim kurumlarından aldığınız eer türlü yabancı eğitimlerinizin Kanada ekspres giriş sisteminde tanınmasını ve bunun için puan kazanmak istiyorsanız ECA vermeye yetkili kurumlardan edindiğiniz ECA raporunu sunmalısınız.

Durumunuza göre hem lise hem de lise sonrası edindiğiniz tüm eğitimler için ECA’ya başvurabilir ve aşağıdaki tabloya göre karşılık puanı alırsınız.  

Eğitim Seviyesi	Evli (Maksimum 150 puan)	Bekar (Maksimum 150 puan)
Liseden düşük eğitim	0	0
Lise ve dengi eğitim	28	30
Üniversite, yüksek okul veya teknik bir okul ya da enstitüden edinilmiş bir yıllık derece, diploma ya da sertifika	84	90
Üniversite, yüksek okul veya teknik bir okul ya da enstitüden edinilmiş iki yıllık eğitim programı	91	98
Üniversite, yüksek okul veya teknik bir okul ya da enstitüden edinilmiş lisans derecesi VEYA üç yıl veya daha fazla süren bir program.	112	120
Bir tanesi üç yıl veya daha fazla olan iki ya da daha fazla sertifika, diploma ya da lisans derecesi.	119	128
Yüksek lisans derecesi VEYA tıp, veterinerlik, diş hekimliği, optometri, hukuk, kayropraktik ya da eczacılık gibi regüle edilen meslekleri yapabilmek için gerekli olan profesyonel meslek eğitimi derecesi	126	135
Doktora derecesi (Ph.D)	140	150

Yukarıdaki tablodan da anlaşılacağı üzere lise sonrası eğitimlerin lise eğitim puanından yüksek olduğunu görürüz. Dolayısıyla iki yıllık ön lisans eğitiminin denkliğini almak çok önemlidir.

ECA belgesi yabancı eğitim seviyenizin Kanada karşılığı hakkında bir fikir vermektedir. Size iş ararken de yardımcı olabilir fakat bu belgeyi almış olmanız tecrübeniz olduğu işte çalışabileceğiniz anlamına gelmez. Ayrıca iş ve eğitim tecrübenizin Kanada’da otomatik olarak tanınacağı anlamına da gelmez. ECA belgesiyle Kanada’da mesleğinizde size ruhsat verileceği anlamına da gelmemelidir.

ECA belgesi Kanada göçmenlik sisteminde kullanılmaktadır. Kanada içinde iş ararken aradığınız işin piyasasında sizden istenen şartlar değişkenlik gösterebilir. Eğer mesleğiniz Kanada’da regüle edilen bir meslek (elektrikçilik, veterinerlik, hemşirelik vs. gibi) ise yaşayacağınız eyaletteki o mesleğin düzenleyici kurumundan ruhsat almalısınız. Mesleği icra etmek için yapacağınız lisans başvurusu düzenleyici kurum tarafından ayrıca değerlendirilir.  

Şimdi gelelim aslı sorunumuza ECA belgesi veren WES ya da CES gibi kurumların internet sitelerini incelediğimizde iki yıllık eğitimlerin tanınmadığına dair emareler görünmektedir. 

Örneğin ECA raporu vermeye yetkili olan bu kurumlardan Toronto Üniversitesi bünyesinde hizmet veren CES (Comparative Education Services) adlı kurumunun internet sitesine girdiğimizde “Ülkenizi Seçin” (Select Your Country) kısmında Türkiye’yi seçtiğimizde sadece lise diploması için lise eğitimi (secondary education) ve lisans, y.lisans ve doktora eğitimi için ise lise sonrası eğitim (post secondary education) seçenekleri görülmektedir. İlgili sitede Türkiye seçildikten sonraki ekran görüntüsü şöyledir.

Birçok adayın işte burada kafası karışmaktadır. Çünkü lise sonrası eğitim (post-secondary education) başlığının altında sadece Lisans Diploması, Yüksek Diploması, Doktora Diploması eğitimleri geçip ön lisans kelimesi geçmemektedir. Bu durum birçok aday tarafından ön lisans denkliğinin verilmediği şeklinde anlaşılmasına yol açmaktadır.  

İki yıllık ön lisans lise diplomasından büyüktür ve ekspres giriş sisteminde kesinlikle bir puan karşılığı vardır. Ön lisans mezunu adayların eğitimlerinden puan alabilmeleri için bu eğitimin ECA belgesi ile denkliği alınmalıdır.

Bu durumu açıklığa kavuşturmak 26 Şubat’ta için hem WES’e hem de CES’e yazı yazdım. Yazımda Türkiye’den alınmış iki yıllık önlisans programlarının CES tarafından denkliğinin verilip verilmediğini teyit etmek istediğimi belirttim.

WES henüz cevap vermedi fakat 3 Mart’ta CES’ten cevap geldi. Gelen cevapta CES’in resmi olarak akredite olmuş lise, yüksek okul ve üniversite diplomalarının denkliklerini verdiklerini ilettiler. Ayrıca yazdıkları yazıda CES’in resmi ve akademik olmayan çeşitli eğitimler için denklik vermediklerini de ilave ettiler. Her türlü mesleki çıraklık ve ustalık eğitimleri, dil ve bilgisayar kursları sertifikaları, şirket içi eğitimler vs. denkliği verilmeyen eğitimlerden sayılır. Ayrıca mezun olunmamış her türlü eğitimin de denkliği verilmiyor.

Sonuç olarak ön lisans dereceleri olan adaylar ECA denkliği için başvurabilirler. En azından CES öyle söylüyor. Merak edenler için CES’ten gelen mektubu aşağıda aynen yayınlıyorum.

Murat Kandemir, 5 Mart 2016

Note: CES’ten 3 Mart’ta gelen mektup:      

Dear Murat Kandemir,

Thank you for your email to the Comparative Education Service.

CES assesses academic credentials received through formal education completed at appropriately recognized institutions.

• Completed Post-secondary (university and college) Degrees and Diplomas
• Secondary School (High School) Diplomas

CES does not assess non-formal, non-academic qualifications. Please see below.

• Apprenticeships, Competency based/Vocational qualifications/Training (e.g. City and Guilds Certificates, Trade certificates, National Vocational Qualifications, Massage or Shiatsu Therapy Training, Caregiver training, Personal Support Worker Training, Montessori Training, Microsoft Training)
• In-company training
• Professional licenses, memberships in professional bodies/associations and learned societies (e.g. Association of Chartered Certified Accountants [ACCA] – examinations or fellow or Member of the Association, Institution of Engineers, Institute of Mechanical Engineers, Royal College of Surgeons, Institute of Chartered Accountants of Pakistan [ICAP], British Computer Society)
• Short-term, non-formal, non-academic programs
• Board of Examination in General Nursing and Midwifery diplomas (e.g. Pakistan Nursing Council)
• Second-language training programs (e.g. ESL)
• Work experience
• In-progress academic programs
• Certificates issued for professionally-oriented studies in conjunction with academic   studies (e.g. Certificat de Absolvire (Graduation Certificate) from the Teacher Training Department or Pedagogical Seminar)
• Canadian post-secondary qualifications

CES cannot tell you in advance whether your degree/institution is recognized, or which Canadian degree we would compare it to.

This is part of the assessment service that we offer to our clients. If you would like an assessment, you would have to apply.

Please refer to instructions and information on our web site:

http://learn.utoronto.ca/international-professionals/comparative-education-service-ces

Sincerely,

Comparative Education Service (CES)

School of Continuing Studies, University of Toronto

158 St. George Street
Toronto, Ontario

M5S 2V8 CANADA

Tel: +1-416-978-0393

Fax:+1-416-978-2185

www.learn.utoronto.ca