Kanada Vatandaşı Olma Oranı Düşüyor

Kanada vatandaşı olmayı zorlaştıran yeni kurallarla birlikte yeni gelen göçmenlerin 2000-2008 yılları arasında yüzde 79 seviyesindeki vatandaş olma oranı yüzde 26’lara kadar geriledi.

Gazeteci Nicholas Keung tarafından Toronto Star gazetesinde yayınlanan göçmenlik haberine göre 2000-2008 arası Kanada’ya göç eden göçmenler arasında Kanada vatandaşı olma oranı yüzde 79’lardan yüzde 26’lara kadar düşmüş durumda.

Vatandaşlık departmanı eski genel müdürü Andrew Griffith, vatandaşlık olmayı zorlaştıran son yasal reformlarının göçmenlerde vatandaş olma seviyesini düşüreceği ve vatandaşlığa karşı bir ilgisizlik yaratarak Kanada hayatı ve kimliğinden uzaklaşacakları uyarısında bulundu.

Bu hafta düzenlenen bir konferansta sunduğu analizle Griffith, Muhafazakar (Conservatives) partinin yeni reformlarının ve yeni vatandaşlık testinin özellikle Avrupa kökenli azınlıkların dışındaki özellikle gözle görünür azınlıkları ters etkilediğini gösteriyor. Geçmişte vatandaşlığın göçmen entegrasyonunun bir kilometre taşı olarak görüldüğünü söyleyen Griffith “Kanada’da Çok kültürlülük (Multiculturalism in Canada)” adlı sunumunu Vancouver’de geçen Perşembe yapılan ulusal göçmenlik ve yerleşim konferansında katılımcılarla paylaştı.

Griffith yasalarda yapılan son değişikliklerin vatandaşlık edinilmesini daha da zorlaştırdığı ve Kanada’yı göçmenlerin çoğunun vatandaş olamadığı ve bunu sonucunda büyük bir göçmen nüfusun siyasi sürece dâhil olmayacağı bir ülke haline getireceğini düşünüyor.

Griffith’in referans aldığı resmi istatistiklere göre daimi göçmenlerin vatandaş olma oranları 2000 yılından beri düzenli ve özellikle son yıllarda oldukça düşmüş.

Örneğin 2008 yılında Kanada’ya yerleşen göçmenlerin sadece yüzde 26’sı Kanada vatandaşı olmuş. 2007 yılında bu oran yüzde 44 iken 2000 yılında bu oran yüzde 79’du.

Resmi istatistiklerin analizinde temel olarak kullanıldığını belirten Griffith Kanada vatandaşı olmanın ortalama altı yıl sürdüğünü belirterek 2008 yılının Muhafazakar hükümetin yeni reformlarının ön etkileri için önemli bir yıl olduğunu düşünüyor. Her sene alınan göçmenlerin Kanada vatandaşı olma oranlarının genelde stabil olarak yükseldiğini fakat 2008 ve 2007 yılları arasında görülen yüzde 18’lik düşüşün alarm verici boyutta olduğuna inanıyor.

Kanada Vatandaşlık ve Göçmenlik Bakanlığı sözcüsü Johanne Nadeau göçmenlerinin yüzde 86’sının vatandaş olabildiği Kanada’nın dünyada vatandaşlık edinme oranının en yüksek olduğu ülkeler arasında olduğunu belirtti.

Nadeau, Griffith’in istatistik bilgilerini yanlış tercüme ettiğini vatandaş olabilme şartlarını yerine getirmediği için vatandaş olamayan daimi ikamet sahibi göçmenleri dikkate alınmadığına işaret etti.

Kanada vatandaşları Kanada Haklar ve Özgürlükler Yasası (Charter of Rights and Freedoms) uyarınca seçimlerde oy kullanıyor ve Kanada pasaportu ediniyorlar. Kanada’da yaşayan daimi göçmenler benzer hak ve ayrıcalıklara sahip değiller ve daimi göçmenlik statüleri ellerinden alınabilir ve Kanada’dan sınır dışı edilebilirler.

Devlet için çalışmış olan Griffith yasal değişikliklerin arkasındaki mantığı anladığını belirtirken vatandaşlığın çok ciddiye alınması gerektiği ve vatandaşlık ediniminde engellerin yaratılmaması gerektiği fikrinde.

2010 yılından bu yana yeni vatandaşlık testi uygulamada ve sınavı geçmek için gereken başarı yüzdesi yüzde 60’tan az yüzde 75’e çıkarıldı. Bu da sınavda sorulan 20 sorudan en az 15’ini doğru bilmek anlamına geliyor. Sınavın amacı vatandaş adayının Kanada tarihi, kültürü ve değerleri hakkında bilgisini ölçmek.

Griffith farklı toplumları yeni vatandaşlık testinin yürürlüğe girmesinden üç yıl önce ve sonraki test başarı durumlarını değerlendirdi.

Karayip adalarından gelenlerin sınavda başarı oranları yüzde 20 düşerken Güney Asya ve Güney ve Doğu Afrika ülkelerinden gelenlerin başarı oranı yüzde 15 düşmüş.

CIC’den Naduau vatandaşlık için başvuranlara aynı testin verildiğini hatırlatarak tüm katılımcıların yüzde 85’inin sınavda başarılı olduğunu belirtti. Nadeau’ya göre bu oran yeni Kanadalılara Kanada tarihi, kültürü ve değerlerinin sorulduğu testin ne çok basit ne de çok zor olduğunu gösteriyor.  

Eğitim ve gelir seviyesinin vatandaş olmada belirleyici faktör olduğunu düşünen Griffith’e göre bugün hükümet özellikle başvuru ücretlerini arttırarak bazı kişiler için vatandaş olmayı daha da zorlaştırıyor.

Geçen sene Ottawa vatandaşlık ücretini her bir yetişkin için önce Şubat ayında 100 dolardan 300 dolara çıkarmış sonra Aralık ayında ise 530 dolara çıkartmıştı. Buna ek olarak vatandaş olmak isteyenler ayrıca 100 dolar da vatandaşlık hakkı ücreti de ödüyorlar.

Yasal reformlar sonrasında Ottawa vatandaşlık başvuru sürecinde yaşanan her türlü sahtekarlığın önüne geçmek için son dört yıl içinde üç yıl olan mecburi ikamet süresini son altı yıl içinde dört yıla ve vatandaşlık dil ve sınav muafiyet yaşını da 55’ten 65’e çıkarmıştı.

Toplumun bazı üyeleri için vatandaş olmanın daha da zorlaştırıldığı sürece Kanada kimliği ve bağlılığı ile ilgili sorunların yaşanmaya devam edeceğini düşünen Griffith’e göre asıl sorun vatandaşlık süreci ve onu daha da adil hale getirme arasında nasıl bir dengenin kurulacağı.

Kanada’da yaşayan tüm göçmenlerin bir gün hayalini kurduğu Kanada vatandaşı olmalarını kolaylaştırmak yerine daha da zorlaştırmak en basitinden toplum entegrasyonunu zorlaştırmak değil de nedir?

Murat Kandemir, 30 Mart 2015