Kanadalı Göçmenlerin Denklik Belgelerinin Ötesine Bakabilmek

Her sene binlerce kalifiye işçi ve eleman büyük umutlarla gittiği Kanada’da tanınmayan eğitim ve iş tecrübeleri yüzünden iş bulamıyor.

Büyük umutlarla Kanada’ya göçmen olarak giden genç ve belirli bir meslek tecrübesi olan yeni göçmenler Kanada’ya vardıklarında iş bulmanın ne kadar zorlu bir süreç olduğunu fark ediyorlar. Kanada lisans diploması sahibi olmayabilirler fakat tecrübe sahibi oldukları işte oldukça iyiler ve şans verilmesi halinde kendilerini gösterebilirler.

Göçmen adayları Kanada göçmenlik başvurusu sürecinde başvurunun bir aşaması olan ve çeşitli kurumlarca verilen eğitim denklik raprou (ECA) alıyorlar. Kanada’da başarılı olacakları mesleklere göre seçilen ve ellerinde eğitim denklik raporu olan göçmenler Kanada’ya vardıklarında iş piyasasına girmenin bazen çok zor olduğunu görüyorlar.  

Düşünce kuruluşu Kanada Konferans Kurulu’na (Conference Board of Canada) göre işte bu durumda 884.238 kişi bulunuyor. Ottawa’daki düşünce kuruluşuna göre bu kişiler eğer becerileri ve tecrübeleri kabul edilse ek 14 milyar dolarlık gelir elde edecekler.

Kanada eğer kalifiye göçmenlerden istihdam alanında olabildiğince yararlanmak istiyorsa hayati karar vererek ülkeye gelen göçmenlerin eğitimlerini ve iş tecrübelerini de tanımalı artık.

Bu yeni bir problem değil aslında. Konferans Kurulu’nun 2001’de yaptığı benzer araştırmada da 546.840 Kanadalının eğitim ve mesleki kalifikasyonlarının resmi olarak tanınmadığı tahmin edilmişti. Kurul’a göre yabancı göçmenlerin eğitim ve meslek kalifikasyonlarının tanınmama eğilimi artarak devam ediyor.

Geçen yıllarda Toronto Dominion Bankası, Royal Bank, Kamu Politikaları Araştırmaları Enstitüsü ve Parlamento Kütüphanesi gibi birçok kurum ve kuruluş konuyla ilgili bir reform yapılması çağrısında bulunmuşlardı.

Rapor düşük işlerde çalışanları üç gruba ayırıyor. Eğitim ve/veya meslek tecrübeleri tam olarak tanınmayanlar (524.5899 kişi), yine eğitim ve/veya meslek tecrübeleri tanınmayan eyaletler arası göçmenler (199.181 kişi) ve deneme eğitim alan fakat karşılığında herhangi bir kredi almayan Kanadalılar (120.468).

Kurul’un başkan yardımcısı Michael Bloom’a göre demografik zorlama durumu daha da zorlaştıracak. Özellikle baby boomer’ların (ikinci dünya savaşı sonrası doğanlar) emekli olmaya başlamasıyla Kanada eğitimli olan ve iş arayanların işgücü pazarındaki işçi açığını kapatmaya yetmeyeceği ve işverenlerin artık Kanada dışında doğanlara odaklanması gerektiğine işaret edildi.

Kanada’ya göç edenler şunu akıllarından çıkarmasın. Kanada’da özellikle Kanada diplomalarına, referanslarına ve iş tecrübesine daha çok değer veriliyor ve öncelik tanınıyor. Kanada iş tecrübesi olmaması bir adayın işe alınmaması için yeterli oluyor.

Kanada’nın istihdam boşluğunu dolduracak işçilere ihtiyacı olduğu kesin. Yurtdışından gelen kalifiye işçilerin hem eğitim hem de meslek tecrübelerini Kanada’da tanımamak işçilerin işsiz kalmasına, yarım zamanlı çalışmalarına ya da kalifiye olduğu mesleklerin dışındaki alanlarda çalışmalarına sebep oluyor.

Hak ettiği kazancı edinemeyen yeni gelenler harcamalarını kısıyor ve daha az vergi veriyorlar. Sonuç olarak kalifiye göçmenlerin kendi mesleklerinde ve potansiyellerinin altında çalışmasının yükünü sadece göçmenler değil ülke de çekiyor.

Federal ve eyalet hükümetleri yabancı meslek ve eğitim denkliklerinin tanınması için bazı çalışmalar yaptı. Fakat bu olay sadece politika yapıcılarla çözülmeyecek gibi. Kanada’da bir meslek oda kuruluşu tarafından regüle edilen elliden fazla meslek, bu mesleklere giriş ve çıkışları organize ve disipline eden 400’den fazla meslek örgütü, 427 adet eyaletçe ruhsat verilen yüksek öğretim kurumu ve yedi adet bağımsız denklik değerlendirme ajansı bulunuyor.

Bunların dışında işverenlerin bakış açısının da değişmesi gerekiyor. İş başvurularını inceleyen işverenler baktıkları CV’leri Kanada eğitim ve iş tecrübelerine göre filtreliyorlar. Bu filtrelemeden geçebilen çok az sayıda göçmen iş görüşmesi şansı elde edebiliyorlar. Bugüne kadar ki işveren davranışlarına bakılırsa Kanada eğitim ve iş tecrübesi takıntısı devam edeceğe benzer.

Kurul başkan yardımcısı Bloom bu konuyla ilgili olarak bazı stratejilerin uygulanabileceğini vurguluyor.

İşte bu trendi kırmak için daha etkili çalışmalar yapılabilir. İlk strateji başkent Ottawa’nın somut adımlar atması. Örneğin başkent Ottawa denklik verilmesi işlemiyle göçmen seçimi ve yerleşimi entegre edebilir. Eski göçmenlik bakanı 2013 yılında göçmenlik ile iş gücü pazarının birbirine bağlanması gerektiğinden bahsetmişti.

Yüksek sesle dillendirilen bir diğer strateji de Kanada kolejlerinin uluslararası projelerle yabancı öğrenciler için Kanadalı işverenlerin tanıyacağı denklik programları geliştirmeleri gerektiği tavsiyesi. Bu okullar bunu yapabilmek için yurt dışında eğitim almış kişilerin denkliklerini daha şeffaf bir çalışmayla sağlayabilirler.

Son strateji de eyaletlerin tutumuyla ilgili. Eyaletler, profesyonel meslek örgütlerinin kendi üyelerini koruma adına üye olmayan yeni ve yabancı üye adaylarını mağdur etmelerini önleyecek adil bir rejim uygulayabilirler. Ontario 2006’da ve Manitoba’da 2009’da benzer bir rejim uygulamak için adımlar atmıştı.

Kanada Göçmenlik, Mülteciler ve Vatandaşlık Bakanlığı’nın (IRCC) yabancı işçilerin eğitim ve denkliklerinin Kanada’da hem işverenlerce hem de ilgili kurum ve kuruluşlarca daha şeffaf şekilde tanınması için daha çok çaba harcaması gerekiyor.

Yoksa eğitimini ve iş tecrübesini tanımayacağın ve tecrübe sahibi olduğu işinden daha az beceri gerektiren bir işte çalıştıracağın göçmeni almanın bir anlamı var mı?

Murat Kandemir, 4 Şubat 2016