2016’ya gireli bir ay olurken Kanada’nın yeni göçmen
seçme sistemi olan ekspres giriş sistemi (express entry system) birinci yılını
geride bıraktı. Bu yazımızda ekspres giriş sistemini gözden geçirelim ve
geleceğini tartışalım dedik.
Öncelikle şunu hemen belirtelim Kanada bir sene önce
yürürlüğe koyduğu ekspres giriş sistemi ile yeni bir göçmenlik politikasına
başlamış oldu. Kanada’nın ekonomik göçmenliğine yeni bir yön veren ekspres giriş
sistemi 1 Ocak 2015’ten beri hayatımızda.
Bu program öncesinde Kanada’ya gitmek isteyen
profesyonel iş görenler sonu önceden kestirilebilecek basit bir göçmenlik
sisteminden geçmek zorunda kalıyorlardı. İstenilen kritere uygun olan aday
kendisinden istenen belge ve formları eksiksiz olarak doldurmuş ve sunmuş ise
ve ayrıca başvurusunun incelendiği an yıllık meslek kotası dolmamış ise adayın
başvurusu kabul ediliyordu. Fakat aday kabul edildikten sonra yıllar alabilecek
kadar uzun bir süre beklemek zorunda kalıyordu.
Eskiden Kanada’ya göç etmek isteyen göçmen adayları
birden fazla farklı göçmenlik programları ve kategorilerin kriterlerine uygun
olabiliyorlardı. Ya da adayların farklı profilleri farklı göçmenlik
programlarına başvurmaya uygun düşüyordu. Şimdi bu durum tamamen değişti. Artık
herkesin başvuru yapmak için girmek ve minimum puana sahip olmak zorunda olduğu
tek bir başvuru sistemi var. Gerçi federal ekspres giriş sisteminin dışında
eyalet programları da son yıllarda artarak hem farklı yollar takip edip hem de
bazen federal programlarla uyum içinde alternatif yollar sunmaktalar fakat
federal ekspres giriş sistemi Kanada’ya göçmek isteyenlerin seçildiği ana
kulvar oldu.
Kanada federal hükümeti tarafından işletilen ekspres
giriş sisteminde muhtemel göçmen adayları kişisel ve profesyonel
yetkinlikleriyle birlikte aldıkları puanlara (CRS puanı) göre
sınıflandırılıyorlar.
Yeni sistem aslında daha önceki biriken dosyaların
öncelikli olarak eritilmesine olanak sağlayacak şekilde tasarlandı. Yeni sistemle
birlikte Kanada’ya gitmek isteyen aday online olarak profilini hazırlıyor ve
işlem sonunda elektronik veri tabanı kendisine sahip oldukları eğitim, dil
becerisi, iş tecrübesi, Kanada iş ve/veya iş tecrübesi ve uyum gibi
faktörlerden puan (CRS puanı) veriyor ve aday havuzuna yerleştiriyor. Havuza
yerleştirilen adaylar sistemde seçilmeyi bekliyor ve en fazla 12 ay süreyle
havuzda kalabiliyorlar. Bu süre içerisinde seçilmeyen adaylar havuzdan
çıkarılıyorlar ve aday isterse tekrar havuza giriş yapmak zorunda.
Ekspres giriş sistemini yeni bir program olarak
düşünmemek gerekir. Daha çok eskiden beri var olan göçmenlik programlarının
(FSW, FSP, CEC, PNP) bir araya getirildiği bir aday seçme sistemi olarak bakmak
daha doğru olacaktır. Ekspres giriş sistemini farklı yapan unsurlar hükümetin
periyodik olarak havuzda bekleyen adaylardan seçim yapması, seçilen adaylara
göçmenlik davetiyesi göndermesi ve göçmenlik davetiyesini kabul edip gerekli
tüm evrak ve formları sunan adayları eskisine göre daha hızlı bir şekilde
Kanada’ya kabul etmesidir.
Bu sistem sayesinde Kanada hükümeti, eyaletler ve
işverenler ilgilendikleri adayları seçebilme yeteneğine sahipler. Adayların tek
yapmaları gereken şey ekspres giriş sisteminin ilk durağı sayılan aday havuzuna
kayıt olmak.
Ekspres giriş sisteminde yer alan aday Kanadalı bir
işverenden iş teklifi (job offer) ve bu teklifi destekleyecek bir iş gücü
pazarı ölçüm belgesi (LMIA) varsa hem alacağı CRS puanı daha fazla oluyor.
Bir adayın kişisel bilgi, beceri ve insani faktörlerinden
alacağı maksimum puan 600. LMIA destekli bir iş teklifi olan adaylar ek 600
puan daha alabiliyor. Ekspres giriş sisteminde bir adaya verilebilecek en
yüksek puan 1200.
Yani uygulamada bir yılı geride bırakan ekspres giriş
sisteminde adayların aldıkları puanlar çok önemli. Aday aldığı CRS puanı
üzerinden her ay en az iki kere yapılan çekilişte seçilme şansı elde edebiliyor.
Her çekilişin kabul edeceği minimum puan var ve adayın aldığı puan bu seviyeden
aşağı ise aday çekilişte seçilemiyor. Bu durumda adayın seçilmek için tek şansı
çekilişlerdeki kabul seviyesinin düşmesi.
İlk aylarda kabul edilen minimum puan seviyesi
yüksekken Ekim 2015’ten itibaren 489 seviyesinden düzenli olarak düşerek bugünkü
450 seviyelerine geldi. 2016 yılında 6 Ocak’ta yapılan çekilişte 1.463 aday
göçmen olarak seçilirken kabul edilen minimum CRS puanı 461’di. 13 Ocak’ta
yapılan son çekilişte ise 1518 kişi seçildi ve minimum CRS puanı ise 453 olarak
belirlendi.
Ekim ayında muhafazakar Harper hükümetinin gidip
yerine daha ılımlı liberal Trudeau hükümetinin de geldiğini göz önünde
bulundurursak bu düşüşün 2016 yılı için devam edeceğini öngörebiliriz. Hatta
ekspres giriş sistemi öncesi yapılan göçmenlik başvurularının ilgili bakanlıkça
incelenmesi ve sonuçlandırılması ve sonuç olarak biriken dosyaların eritilmesi
sonrasında düzenli yapılan ekspres giriş çekilişlerinde daha fazla göçmen
adayın seçileceğini söylemek sanırım yanlış olmayacaktır.
Ekspres sisteminin kendi içindeki bazı unsurlarına
karşı sesler dile getirilmeye başlandı. Kanada Ticaret Odası (Canadian Chamber
of Commerce) ekspres sistemi üzerine yayınladığı detaylı bir raporda bu
sistemle birlikte Kanada’nın yüksek nitelikli uluslararası işçilerin ülkeye
çekilmesinde ekonomik ve rekabet avantajını kaybettiği vurgulandı. Daha Rekabetçi bir Kanada için Göçmenlik:
Neden Uluslararası Kalifiye İşgörenler Risk Altında (Immigration for a
Competitive Canada: Why Highly Skilled International Talent is at Risk)
isimli rapor Ocak 2016’da yayınlandı.
Rapora göre Kanada’da iş bulmanın önceliklendirildiği
ve sistemin uluslararası kalifiye işçileri ülkeye çekmede bir fırsat
sunamadığının özellikle altı çizildi. Ekspres giriş sisteminde Kanada işvereni
tarafından göçmen adayı için edinilen iş gücü pazarı etki değerlendirmesi
belgesi (LMIA) olanların göçmenlik başvuruları en öncelikli başvuru olarak
değerlendiriliyor. Kanadalı işveren edinmesi zor ve pahalı olan LMIA belgesi
için hem para harcıyor hem de aradığı yabancı işçinin yapacağı işi yapacak
birisini Kanada’da bulamadığını ispat etmesi gerekiyor.
Raporda Oda’nın tavsiyesi ekspres giriş sisteminin
daha işler hale getirilmesi için Kanada’dan iş teklifi olanlara LMIA belge
edinme zorunluluğunun kaldırılması olarak belirtildi.
Hükümetin bu rapora göz atması gerekiyor. Gerekli
minimum puan seviyesinin düşmesi dışında ekspres giriş sistemine diğer bazı
kolaylıklar getirilmesi umuluyor.
2016 yılı göçmenlik açısından iyi haberlere gebe.
Söylemedi demeyin.
Murat Kandemir, 3 Şubat 2016
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder