Nova Scotia Göçmenlik Programı Türk Göçmeni Memnun Etmedi

1 Aralık 2017 tarihinde Herald News sitesinde Türk göçmeni Doğan Sağlam’ın hikayesi yer aldı. Dikkatimi çeken bu hikayeyi burada paylaşmak istedim. Bu hikayede herkes kendinden bir şey bulacaktır.  

Kanada göçmenliğinde sadece ekonominin önceliğe alınıp insanın sosyal ihtiyaçlarının göz ardı edilmesi ve bunun göçmenleri nasıl etkilediğinin hikayesidir bu.

Türkiye’den Kanada’ya Alberta eyaletine 2015 yılında giriş yapan Sağlam bir süre sonra da Nova Scotia eyaletine yerleşti.

 Atlantik eyaletlerini hep görmek isteyen Sağlam gazete makalesinde Nova Scotia eyaletinde bulunmaktan mutlu olduğunu söylüyor. Tam zamanlı bir programcı olarak Halifax’da yaşıyor ve yeni açtığı küçük bir de nakliye firması var. Daimi oturum sahibi olan Sağlam Kanada vatandaşlığı için henüz başvurmuş.

Fakat Nova Scotia sevgisi yetmemiş olacak ki Sağlam şimdi New Brunswick’e ya da başka bir eyalete ve hatta mecbur kalırsa Türkiye’ye geri dönmeyi düşünüyor.

Gazete haberine göre Sağlam tır şoförü olan kardeşini de Kanada’ya kendi firması aracılığıyla getirmek istemiş. Fakat eyaletin göçmenlik sisteminde bunun zor olduğunu düşünüyor.

Kanada’ya yerleşmek isteyen göçmenler federal ya da eyalet göçmenlik kategorilerinden başvuru yapabilmekteler. Her bir eyaletin kendine özgü kuralları var ve bu kurallar eyaletlerin kendi göçmenlik aday programları (PNP) şekillendiriyor.

Önceleri Sağlam’ın kardeşi Nova Scotia eyaletine aile işletmesi çalışanı kategorisinden başvurabilirdi. Fakat bu kategori 2015’de kapandı ve onun yerine eyaletin nitelikli işgören kategorisi geldi. Eyalet hükümeti önceki kategoriye uygun olanların aynı kriterleri taşıması durumunda yeni kategoriden de başvuru yapabileceklerini açıklamıştı.

Fakat Sağlam’a göre durum hiçte öyle değil. Çünkü yeni sistemde abisinin işi C-mesleki beceri seviyesine denk geliyor ve bu durum onun başvuru yapmasını engelliyor. Ve ayrıca Sağlam’ın kurduğu iş iki yıldan fazla işletilmediği için henüz yürürlüğe konan federal Atlantik göçmenlik pilot programından da işveren olarak yararlanamıyor.

Sağlam, New Brunswick’e taşındığında eyaletin PNP programı ile kardeşini Kanada’ya aile destekli nitelikli işgören programı ile getirebileceğini söylüyor. Kendi işinin diğer bir ortağı olacağı bir yana Sağlam, kardeşinin kendisine aile desteği de vereceğine inanıyor.

“Yalnızım ve Nova Scotia’da bir ailem yok” diyor. “Babam yeni vefat etti ve ailemle birlikte olma ihtiyacı hissediyorum. Eğer bir bağlantı kuramazsam geri dönebilirim”.

Nova Scotia Göçmenlik Hizmetleri Derneği yönetici direktörü Gerry Mills Sağlam’ın durumunun aslında göçmenlik programlarının oluşturulmasındaki ana sorunları ortaya çıkardığını belirtiyor.

Mills, “insanları bir topluma katan ve orada tutan üç şey vardır: iş, aile ve toplum” diyerek aslında Sağlam özelinde tüm göçmenlerin diğer ihtiyaçları vurguluyor. Yani birisi bir topluma katıldığında onu orada tutacak şey ailesi olacaktır.

Mills’e göre federal ve eyalet göçmenlik programları tasarlanırken ekonomi üzerinde çok odaklanılıyor ve aile ve toplum etkisini es geçiliyor.

Örneğin Mills diyor ki Nova Scotia’da daha önce toplum tanımlı bir göçmenlik kategorisi vardı ve bu kategoriyle dini, kültürel ya da fiziksel olarak eyaletteki bazı toplumlar bazı yabancı kişileri belirleyebiliyor ve belirledikleri bu kişileri topluluk olarak sponsor edebiliyorlardı. Sponsor edilen kişi kendini toplumun bir parçası olarak görüyor ve toplum sayesinde yaşadığı bölgede hem ekonomik hem de sosyal olarak daha başarılı oluyor.

2014 yılında önceki Muhafazakar federal hükümeti tüm eyaletlerden ekonomik olmayan göçmenlik programlarını sonlandırmalarını ve göçmenlik programlarında bölgesel işgücü pazarı ihtiyaçlarına göre kategoriler oluşturmalarını istemişti.

Federa ya da eyalet göçmenlik aday programlarının tasarlanmasında ekonomiye öncelik tanındığı için bazı temel insan ihtiyaçlarını göz ardı edilmektedir. Nova Scotia gibi demografik krizle uğraşan Altantik eyaletleri göçmenlik sisteminde aile ve toplum önceliği özellikle önemlidir.

İşverenlerin eksikliğini çektiği ve işgücü pazarında çalışacak işçi bulmaya odaklanmak demografik ihtiyaçları karşılamıyor. İnsanın iş bulup para kazanmasıyla karşılanan ücret ihtiyacı yanında sosyal ihtiyaçlarının da en azından bir derece karşılanması gerekiyor.

Sağlam şimdi kardeşini Nova Scotia’ya getirmenin yollarını arıyor. Eyalet göçmenlik bakanı Lena Diab’a ulaşmaya çalıştığını fakat cevap alamadığın belirtiyor.

Diğer tüm eyaletler gibi Nova Scotia’da göçmenliği bir öncelik olarak görüyor. Nova Scotia eyaleti nitelikli göçmenler, doktorlar, girişimciler ve diğer meslek sahiplerinin eyalette çalışmalarını ve yaşamalarını istiyor.   

Ailesinden uzakta bir Türk göçmenin öncelikli olarak Toronto, Montreal ya da Vancouver bölgelerini seçmeleri sadece iş fırsatları olması ile açıklanamaz. İnsan doğası gereği kendisini bir toplumun parçası olarak görmek ister. O yüzden bu metropolitan şehirlerde Türk dernek ya da kurumlarda toplanmayı ve sosyal faaliyetlere karışmayı ya da kendi mahalle/sosyal çevresinin yaratmayı ister.

Bu durumda Doğan Sağlam gibi yalnız olarak Atlantik eyaletlerde yaşayan göçmenlerin yaşadıkları toplumun bir parçası olmalarından başka yapabilecekleri bir şey yok. Kardeşini Kanada’ya getirebilmesi kendisine çok önemli bir aile desteği sunacaktır. Fakat yaşadığı çevreye tam entegrasyon ile de Halifax toplumunun bir parçası olabileceğine inanıyorum. Tam entegrasyon dil yeteneği ile sağlanabilir. Aksi takdirde bir tarafımız hep memleketimizde kalacaktır.  

Murat Kandemir, 8 Aralık 2017