C-24 Yasası ve Kanada’daki Çifte Vatandaşların Durumu

Kanada vatandaşlık kanunu revize eden ve son aylarda oldukça tartışma yaratan C-24 yasası parlamentodan geçti ve kanunlaştı. Kanada vatandaşı olma kriterlerini daha da zorlaştıran bu kanun içeriği ile özellikle Kanadalı çifte vatandaşları çok ilgilendiriyor. Çifte vatandaşları çok ilgilendiriyor çünkü bazılarının deyimiyle artık de fakto iki sınıf vatandaşlık ortaya çıkmış bulunuyor. Bu iki grup sadece Kanada vatandaşı olanlar ve Kanada vatandaşlığını sonradan edinen ve herhangi bir ülkenin vatandaşı olan çifte vatandaşlardan oluşuyor.

Tartışmalı C-24 yasası ya da asıl adıyla Kanada Vatandaşlığını Güçlendirme Yasası (Strengthening Canadian Citizenship Act) hükümete çifte vatandaş olan ve terörizm, vatana ihanet ve diğer bazı ciddi suçlara karışan Kanadalıların Kanada vatandaşlığını iptal etme yetkisi veriyor.

Geçen ay yürürlüğe girmesinin ardından Kanada kamuoyunda yasanın iki farklı vatandaşlık sınıfı yarattığı ve özellikle ikinci bir vatandaşlığı bulunan Kanadalıların artık “ikinci sınıf vatandaş” olarak görüleceği ve Kanada vatandaşlığının “rasgele bir şekilde” iptal edilebileceği yorumları yapılmıştı.

Peki yeni kanun çifte vatandaşlar için ne anlama geliyor? Daha önce anlatmaya çalıştık. O kadar çok soruya muhatap olduk ki tekrar anlatalım dedik.

Bazı sosyal medya mecralarında yasaya karşı kampanyalar yapılmış ve bu yasayla Kanada vatandaşlığının istenildiği anda geri alınabileceği yorumları yapılmıştı. Simitkokusu gibi bazı tartışma gruplarında devletin bazı gizli kanunları yürürlüğe koyduğu ve artık değil suç işlemek istendiğinde vergi beyannamesi yaptırmayanların bile Kanada vatandaşlığının iptal edebileceği bu yüzden en azından vergi beyannamesinin doldurulması gerektiği gibi yorumlar yazılmıştı.

Peki Kanada vatandaşlık ve göçmenlik bakanının da dediği gibi bir hak değil ama bir ayrıcalık olarak verilen Kanada vatandaşlığı rasgele ve kolayca bir şekilde geri alınabilir mi?

Tabi ki hayır. Yasanın hiçbir yerinde herhangi bir sebeple Kanada vatandaşlığının geri alınabileceği yazmıyor. 29 Mayıs’ta yürürlüğe giren yasada çifte vatandaşların Kanada vatandaşlığı;

-Vatandaşlığı yalan beyan ya da hileli yollarıyla alanlardan,
-Kanada ile direk askeri çatışmaya giren silahlı güçlerde ya da organize silahlı gruplarda  hizmet verenlerden,
-Vatana ihanet ve casusluk yapanlardan ya da ömür boyu hapis cezası alanlardan ve
-Terörizm suçundan hüküm giyenlerden ya da Kanada dışında benzer suçtan hüküm giyenlerden ve beş yıl veya daha fazla hapis cezası alanlardan geri alınabiliyor.

Tabi bu arada BM’nin Vatansızlığın Azaltılması Sözleşmesi’ne taraf olunması sebebiyle Kanada vatandaşlığının elinden alınmasıyla vatansız kalacak kişilerin ne suç işlerse işlesinler Kanada vatandaşlıklarının iptal edilemeyeceğini de belirtelim.

Eleştirilere ve benzer sorulara muhatap olan Kanada göçmenlik ve vatandaşlık bakanı Chris Alexander 10 Haziran 2015’te Vice haber kanalında Justin Ling’in sorularını yanıtladı. İnsanların teröre bulaşmalarını engelleme konusunda hükümetin hiçbir şey yapmadığı ya da bu konuda oldukça ileri gittiği yorumlarına muhatap olduklarını belirten bakan Alexander artık istihbarat birimleri arasında bilgi alışverişinin sağlanması ve göçmenlik bakanına çifte pasaport sahibi vatandaşların Kanada vatandaşlıklarını iptal etme yetkisinin verilmesi sayesinde Harper hükümetinin Kanada’yı terörist yetiştiren bir ülke olmasını engelleyebileceğini belirtti. Her iki inisiyatifin eleştiri oklarını üzerine çekerek anayasaya aykırı olduklarını düşünenlere göre bakan Alexander tam tersini düşünüyor.

Ulusun güvenliği motivasyonu ile hareket eden Alexander “Çifte tabiiyet durumunda Kanada vatandaşlığını iptal edeceğiz. İnsanların vatansız olmalarına yol açmayacağız. Çok az sayıda Kanadalı, terörizm, casusluk ya da vatana ihanet suçlarından hüküm giyiyor. Bu ölçüler umuyorum ki çok az sayıda kişi dışında pek uygulanmayacak” dedi.

Ağır suç işlemedikçe Kanada vatandaşlığımızı kaybetmiyorsak bu sonu bitmeyen tartışma neden peki?

Uluslararası Af Örgütü’nün yanında bazı göçmenlik ve mülteci avukatları C-24 yasasını özellikle vatandaşlık iptali yetkisi veren maddelerini eleştirmiş ve yasanın vatandaşlık iptali kararının federal mahkeme hakimi yerine vatandaşlık ve göçmenlik bakanının ya da yetkilendirdiği bir görevlinin vereceğine vurgu yapmışlardı.

Muhafazakar hükümete göre yasa, yetkiyi bakan ya da onun görevlendireceği birisine vermişti çünkü böylesi daha “az masraflı” ve daha etkin bir süreç demekti, fakat eleştirmenler vatandaşlık iptalinde göçmenlik görevlilerine takdir yetkisi verilirken insanların kanuni haklarından mahrum bırakıldığı eleştirisini yöneltiyorlardı.

Kısacası eleştirenlere göre nerde bir takdir yetkisi (discretion) varsa orada keyfi bir uygulamaya (arbitrary treatment) yer vardır.

Bakan Alexander çok az sayıda ve sadece yukarıda belirtilen suçlardan yargılanan ve hüküm giyen ve ikinci bir vatandaşlığı olan insanların Kanada vatandaşlıklarından mahrum olacağını söyleyerek aslında kapının çok dar olduğunu ima ediyor. Eleştirmenlere göre ise takdir yetkisi sayesinde ek gerekçeler gösterilerek dar olan kapının giderek daha da açılmayacağı ne malum?  

Diğer eleştirilerden biri de bazı Kanadalıların soy, evlilik ve diğer aile bağları yüzünden ikinci bir vatandaşlığı olup olmadığından haberinin bile olmadığı gerçeği. Kanada’da göçmen bir ailenin çocuğu olarak doğmuş ve Kanada pasaportu dışında herhangi bir pasaport taşımayan insanlar da var. Devlet Kanada vatandaşlığını iptal etmek istediği kişinin geldiği ülke, aile ya da kan bağı gibi sebeplerle ikinci bir vatandaşlığı olduğunu da varsayacak. Yani ikinci vatandaşlığından haberi olmayan ve geldiği ülkeden pasaport sahibi olmayan birisi Kanada dışında bir vatandaşlık sahibi olabilme ihtimali de göz önüne alınarak Kanada vatandaşlığından çıkarılabilecek.

Yeni vatandaş olacaklardan istenen Kanada’da ikamet etme niyetinin olması (intent to reside in Canada) kuralı da eleştirileri üzerine çekiyor.

‘Intent to reside in Canada’ maddesi 29 Mayıs’tan sonra Kanada vatandaşı olmuş ve çeşitli sebeplerle Kanada dışında yaşayanları vatandaşlık iptali ihtimaline karşı savunmasız bırakıyor. Yeni Kanadalı olmak isteyen göçmenler artık vatandaş olabilmek için “Kanada içinde ikamet etme” niyetini göstermek zorundayken vatandaşlığı aldıktan sonra Kanada dışında yaşamaları durumunda Kanada vatandaşlıklarının vatandaşlık başvurusu formunda yalan söyledikleri iddiasıyla iptal edilmemesine ne engel olabilir? Kanada içinde yaşamak Kanada vatandaşı olmak için bir ön koşulsa her ne sebeple olursa olsun Kanada dışında yaşamaya başlamak vatandaşlığın iptaline yol açacak bir gerçeğe aykırı beyan (misrepresentation) olarak görülebilir mi? Eğer öyleyse bu çifte pasaport sahibi bir Kanadalının yurt dışında iş, ticaret ya da akademik çalışmalarda bulunması ya da ciddi derecede hasta olan bir yakınına bakamayacak olması anlamına gelmez mi? 

Kimileri gelir kimleri gelmez diyor. Yasa yeni ama bunun çifte vatandaşları nasıl etkileyeceğini vatandaşlık iptal kararlarıyla göreceğiz.   

Sivil haklar savunucu grupları ve Uluslararası Af Örgütü C-24 kanununun çifte vatandaşlara karşı bir ayrımcı tutum içerdiğini, onları “daha az Kanadalı”  olarak görüp Kanada’da doğan vatandaşlarla eşit haklara sahip olmayan kişiler olarak varsaydığını belirtiyorlar.

CTV habere göre British Columbia Sivil Özgürlükler Derneği ikinci bir vatandaşlığı olan Kanadalıların Kanada’da artık ikinci sınıf vatandaş statüsünde olduğunu iddia ediyor.

Toronto bölgesi anayasa avukatı Rocco Galati’de 17 Haziran’da CTV habere verdiği demecinde C-24 yasasına karşı en geç kışın bir dava açılacağını belirtti. Avukat Galati’ye göre C-24 yasasının ilk oluşturulmasından bu yana tartışmalar oluyordu fakat kamuoyunun asıl ilgisi yasanın kanunlaşmasıyla daha da arttı.

2014 yılının Haziran ayında yürürlüğe giren yasa vatandaşlık başvuru ve onaylanma sisteminde büyük değişiklikleri beraberinde getirdi. Artık Kanada vatandaşı olmak isteyenler hem Kanada’da eskisine göre daha fazla ikamet etmek zorunda hem de daha fazla ücret ödemek zorundalar. Yeni yasa vatandaşlık testi muafiyet yaşını da yükseltti.

Bu konuda yazmaya devam edeceğiz. Kanada vatandaşlığı iptal işlemi başlatılan olursa bize yazsın buradan duyuralım.

Hem bakanlığın fikirlerini hem de karşıt görüşlere yer verdim fakat size yine kesin bir cevap veremedim. Sanıyorum bize kesin cevapları biraz da zaman gösterecek.

Murat Kandemir,  Haziran 2015     

Kanada Vatandaşlık Yeminlerinde Peçe Yasağı Tekrar Geliyor

Vatandaşlık yemin törenleri için Kanada Vatandaşlık ve Göçmenlik Bakanlığı (CIC) tarafından getirilen ve daha sonra federal mahkemece iptal edilen peçe yasağı kararı bakanlıkça temyiz edildi.

10 Haziran 2015 tarihli CBC haberine göre Çok kültürlülük Bakanı Tim Uppal ve Altyapı Bakanı Denis Lebel gazetecilere Çarşamba günü Harper hükümetinin vatandaşlık yeminlerinde yüzü kapatan peçenin takılmasına yasak getirecek yeni düzenlemenin detaylarını paylaştı.

Parlamentoda yaz arası verilmesine günler kala çok kültürlülük bakanı Tim Uppal, Harper hükümetinin vatandaşlık yemin törenlerinde peçe takılmasını yasaklayan yasa önerisinin son dakika hazırlandığını belirtti.

Kebek hükümeti eyalet kurumlarında dinsel tarafsızlığı temin etmek amacıyla eyalet hizmetleri almak isteyen kişilerin yüzlerinin açık olmasını isteyen benzer bir yasal düzenlemeyi yürürlüğe koymuştu. Bu yasa eyalet hizmetleri almak isteyen Müslüman kadınların peçe takamaması anlamına geliyor.

Bakan Uppal Muhafazakar parti grup toplantısında Kebek eyaletinin kamu hizmetleri verirken ya da alırken yüzü örtmeyi yasaklayan uygulamasını desteklediklerini belirtti.

Daha önceki benzer kararı federal mahkeme tarafından bozulan Muhafazakar hükümetin yemin törenlerinde yüzü örtmeyi yasaklayan ilgili yasal düzenlemeyi geçirmek için istekli olduğu belirtilirken sürecin Kebek’teki gibi hızlıca sonuçlanmanın aksine zaman alacağı tahmin ediliyor.

Peçe tartışması Ottawa’da iş kadını olan ve peçe takan Mahwash Fatima’nın (33) CBC habere neden kamusal alanda peçe taktığını anlatmasıyla alevlenmişti. Önceki vatandaşlık yemin seremonilerinde peçe takılması yasağı Müslümanların dini inançları olmadan ülkelerine bağlılıklarını ifade edemedikleri tartışmasını gündeme getirmişti.

Bakan Uppal peçe yasağının İslamafobik bir uygulama olduğu iddialarını reddediyor.

Bakan, vatandaşlık seremonisinde büyük Kanada ailesine katılacak kişinin bir ülkeye bağlılığını göstermesi esnasında yüzünün açık olmasını bekliyor.

2011 yılında dönemin göçmenlik bakanı Jason Kenney yayınladığı bir tebliğde vatandaş olmak isteyenlerin vatandaşlık yemini esnasında yüzlerindeki peçe veya burkanın kaldırılması talimatını vermişti.

Vatandaşlık yemini esnasında peçenin takılmasını yasaklayan bu uygulamanın kaldırılmasını ve kadın görevliler tarafından yüzünü kapatan Müslüman kadınların yemininin özel bir bölmede alınabileceği ve ilgili yasanın yeminin edildiğinin görülmesini istemediği iddiasıyla Zunera Ishaq tarafından federal mahkemeye taşınmıştı.

Federal mahkeme hakimi vatandaşlık yeminin yapıldığına dair sadece imza atılması gerekliliği onaylamış ve yasağın vatandaşlık hakiminin görev ve sorumluluğunda olmadığını teyit etmişti.  

Karar hem kamuoyunda hem de siyasilerce oldukça tartışılmıştı.  

Başbakan Harper peçe yasaklayan kararı sonuna kadar savunmuş ve Şubat ayında Kanada ailesine katılan bir kişinin kimliğini gizlemesinin kabul edilemez olduğunu söylemiş ve Kanada toplumunun şeffaf, açık ve tüm insanların eşit olduğu bir toplum olduğunu savunmuştu.

Yasa tasarısının tüm partilerce ortak görüş birliği olmaksızın parlamentoda tam görüşülmesi ve yasalaşması için yeterli zamanın olmadığı belirtiliyor.

Harper hükümeti federal mahkemece reddedilen peçe yasağını tekrar getirmek için elinden geleni yapıyor.

Yasağın yüzün kapatılması ile ilgisi olduğunu saçları örten başörtüsü (hijab, türban vs.) ile ilgisi olmadığını da ekleyelim.  

Murat Kandemir, 30 Haziran 2015

Kanada Eğitim Sektörü Hak ettiği Payı Alamıyor

Photo credit: queensu.ca

Yabancı öğrencilerin en çok tercih ettiği ülke olan Kanada eğitim sektörü milyonlarca dolar kaybediyor. Uzmanlara göre Kanada uluslararası eğitim sektöründe daha fazlasını hak ediyor.

Uzmanlar vize işlemlerinin uzunluğu ve Kanada’nın akademik kurumları ile hükümet organlarının koordine olamaması gibi sebepleri ülkenin uluslararası öğrenci sektöründen yeteri kadar payı alamamasının ana sebepleri olarak gösteriyor.

Kanada Uluslararası Eğitim Bürosu adlı sivil toplum kuruluşunun tahminlerine göre ülkesinin dışına okumaya giden ve 2010 yılında 4.1 milyon olan uluslararası öğrenci sayısının 2025 yılına kadar 7.2 milyona çıkması bekleniyor.

Yine aynı STK’ya göre Kanada’nın en çok uluslararası öğrenci çeken yedinci ülke konumunda fakat listede daha iyi bir yere gelmesi gerekiyor.

Dış İşleri, Ticaret ve Gelişim Bakanlığı (DFATD)’nın 2012 Kanada Uluslararası Eğitim Ekonomik Etki raporuna göre Kanada’da okuyan uluslararası öğrenciler yılda ortalama 8 milyar dolar harcama yapıyor ve sektör 81.000 kişiye istihdam alanı açıyor.

Bugün uluslararası öğrenciler 8.000 ile 35.000 dolar arası değişen yıllık okul ücreti ödüyorlar. Bu miktarın sadece okul ücreti olduğu bunun yanında barınma, ulaştırma ve yeme-içme gibi başka giderlerinin de olduğu göz önüne alınırsa uluslararası öğrencilerin yaptığı yıllık harcamanın büyüklüğü hakkında fikir edinilebilir.

Geçen sene federal hükümet ülkede okuyan yabancı öğrencilerin sayısının 2022’ye kadar 450.000’e arttırılması için karar almış ve bu sayıda öğrencinin ülke ekonomisine 10 milyar dolar katkı yapacağı ve ek 86.000 yeni istihdam alanı açacağı hesaplanmıştı.

Kanada kendi eğitim sistemini ihraç etmek ve ülkeye daha çok öğrenci çekmek zorunda. Uluslararası eğitim sektöründen Kanada’nın fazla yararlanamadığı bir gerçek. Kanada kendi lisans ve lisansüstü eğitimini markalaştırmak ve pazarlamasını akıllıca yapmak zorunda.

Kanada’nın sunduğu yüksek öğretimin kalitesi uluslararası eğitim sektörünün aslan payını alan ülkelerden hiçte aşağı değil. Uluslararası arenada Kanada eğitim kurumlarının reklamı dünyada hem ülke bazında hem de bölge bazında oluşturulacak ulusal stratejilerle yapılmalı.

Kanada’da okumak isteyen öğrencilerin çekindiği bir diğer konu da vize alma mecburiyeti. ABD ve İngiltere gibi ülkeler de okumak isteyen yabancı öğrencilerden vize istiyor fakat Kanada’nın vize verirken çok cimri davrandığı bir gerçek. ABD’nin en kolay vize veren ülke olması belki de yabancı öğrencilerin tercihlerini de etkiliyor. Kanada’ya vize almak hem zor hem de vize edinme süreci hala çok uzun. Belki de Kanada’nın en zor vize veren ülke durumundan kurtulmasının vakti geldi de geçiyor.

Kanada daha çok yabancı öğrenciyi dolayısıyla uluslararası eğitim sektöründen daha fazla payı hak ediyor.  

Murat Kandemir, 28 Haziran 2015

Amerikan Savaş Lobisi Silah Tartışmasının Tek Kazananı

17 Haziran 2015’te Güney Carolina, Charleston kasabasındaki bir kilisede dokuz kişinin öldürülmesi Kuzey Amerika’da infial yaratmıştı. ABD’deki kızgın ve silahlı bir adam bir kez daha bazı hayatları karartmış ve insanları sevdiklerinden ayırmıştı. ABD’de benzer acılar daha önce de yaşanmış ve son on yıl içinde 30’dan fazla insan silahlı kişilerce kitle saldırılarında hayatını kaybetmişti. Silah sahipliğinin öteden beri hem sevildiği hem de savunulduğu Amerika’da ateşli silahlar kamu oyunda tekrar ulusal bir tartışma konusu oldu.

Peki tartışma nereye kadar gider?

Hiçbir yere.

Amerika’da silahlar konusunda tartışma çıkmasının bir anlamı yok aslında. Benzer tartışmalar daha önce de yaşandı ve silah lobisi bu tartışmaları hep kazandı. Silah karşıtlarının seslerini yükseltmeye çalıştığı bu günlerde silah kontrolünü savunan silah karşıtı lobi silahlanma konusundaki tartışmalarını tekrar kaybetti. Öyle görünüyor ki kaybetmeye devam edecek.  

Özetle Amerikalılar silahı çok seviyor. Silaha olan bu sevgiyi nasıl ki yaşanan hiçbir trajedi engellemediyse bundan sonra da hiçbir şekilde değişmeyecek görünüyor. Amerikan halkının çoğunluğu silahı elde etme, saklama ve onları kullanma konusunda yasal kısıtlamaları bile tartışmak istemiyorlar.

İstatistiklere göre Amerika’da silahlı cinayet işlenme oranı diğer zengin ülkelerin içinde en yüksek orana sahip. Öte yandan ABD, dünyada en müsamahakâr silah kanunlarının olduğu ülke olarak insan sayısı kadar silahın üretildiği ve kullanıldığı bir ülke aynı zamanda. Buna karşın sıkı silah kanunlarının olduğu ülkelerde ateşli silahlarca yapılan cinayet oranlarının düşük olduğu da bir gerçek. Bu bizi şöyle bir denkleme götürüyor. Daha az ateşli silah eşittir daha az silahlı cinayet vakası. Tüm bunlar istatistiklerin doğruladığı gerçekler.

Fakat bu gerçeklere rağmen Amerikalıların silaha olan bakış açısının değişmediğini gerebilirsiniz. Sanki Amerikalılar için silah sahipliği ve hayranlığı değişmemesi gereken bir olgu.

Amerikalılar silahları çok istiyor ve konuya buna göre yönlü bakıyor. Kilisede işlenen son toplu cinayet olayı daha önce olan ve hatta çocukların okudukları liseyi basıp arkadaşlarını ve öğretmenlerini öldürdükleri olaylar bile onları etkilemiyor ne yazık ki. Tüm bu olanlara rağmen hem liberaller hem de muhafazakarlar silahların yasal olarak bulunabilmesini arzu ediyorlar. Evet Amerikalılar silahları seviyorlar ve silahla birlikte yaşamayı seçiyorlar. Siyasetçilerin sadece çok azının silahlara karşı olduklarını ya da en azından onların kısıtlandırılmasını tavsiye ettiklerini görmek gerekiyor. Halk gibi siyasetçilerin de çoğunluğu silahlanma hakkından yana. Kitle cinayetleri işlendiğinde silaha karşı bazı muhalif sesler çıkıyor fakat onların da sesi silahı seven büyük çoğunluk tarafından derhal kesiliyor. Medya da bol bol silahlı iyi insanların halkı kötü insanlardan koruduğu söylemi kullanılıyor. Söylemlerin insanlara vermek istediği mesaj silahın güven demek olduğu ve silahlanmanın insanın kendini güvende hissetmesi anlamına geldiğidir.

Yani liseli çocuk babasının silahını alıp okulda arkadaşlarını ya da öğretmenlerini öldürmesinin (bkz. Columbine lisesi katliamı olayı, 20 Nisan 1999) ya da silahlı birisinin rahatça bir kiliseye girip rasgele ateş açarak 10 kişiyi öldürebilmesinin hiçbir önemi yok adeta.

Amerikalılar silaha inanmıştır. Silah eşittir güven denklemi ruhlarına sinmiştir. Amerikalı silahsız yapamaz. İhtiyacı çok hissedilen boy boy ateşli silahlar mahallelerde neredeyse her köşe başında satılmakta ve onsuz yapılamayacağına inanılmaktadır.

Sıkı silah kontrolü ya da silaha ulaşmadaki engellerin silahlı cinayetleri azalttığı kesin olarak kanıtlansa da ve ya silahı satın alanların kayıtlarının sıkıca tutulmasının silahı kullanmada bir caydırıcılık rolü olduğu ispatlansa da bu Amerikalılar için bir şey ifade etmiyor.

Amerikalılar silahı seviyorlar.

Silah takıntısının azalmasının silahlanmayı en azından eleştirecek kişilerin artmasıyla mümkün olacağı fakat bunun da çok yakın bir dönemde oluşmayacağı görülüyor. Silah sahibi sayısında düşüş görülmesine karşın silah stokçuluğunun arttığı gözlemleniyor. Hatta bazı evler var ki küçük bir orduya yetecek kadar silah dolu. Silah sahibi olmak istemeyen Amerikalıların bile kesinlikle silah sahibi olma haklarını savunduğunu bazı anketler gösteriyor. Bazı Amerikalıların silah konusunda katı kuralların oluşturulmasını isterken silah kullanımını kısıtlayan yasa tasarılarını da desteklemedikleri ortaya çıkıyor.

Amerikalıların gönlündeki silah arzusu o kadar büyük ki bu durum onu kısıtlamaya çalışan kanunlara karşı bir ilgisizlik yaratıyor. Yani silah taraftarı lobi dünde olduğu gibi bugün de bu savaşın galibi.

Öyle görünüyor ki Amerikalılar ateşli silahların sebep olduğu benzer cinayetleri ve akabinde acıları yaşamaya devam edecekler. Her bir saldırı sonrası silah karşıtları biraz sesini yükseltecek ve yine bir şey değişmeyecek. Sonra yine bir acı olay ve yine bir şey değişmeyecek. Kazanan tarafı belli olan bu tartışma döngüsü bir moda trendi gibi hep yaşanmaya devam edecek.

14 Aralık 2012’de Sandy Hook ilköğretim okulunda 20 çocuğun ve 6 okul görevlisinin öldürülmesi bir şeyleri değiştirmiyorsa bilin ki bu tartışma bitmiştir. Göstermelik olarak tekrar tekrar tartışmanın alevlendiğine de aldanmayın. Silah taraftarları kazanan taraftır.

Karşılaştırma yapmak için belirteyim. Kanada’da her türlü kişisel ateşli silah satın alınabilir. Fakat silahlanma kayıt altına alınır. Bırakın yanınızda taşımayı silahınızla atış poligonuna gitmeniz için bile izin belgesi almalısınız. Atış poligonuna götürmek istediğiniz silahınız için izin belgesi aldıktan sonra silahı kutusunda ve güvenli olarak aracınızda taşıyabilir ve yine oldukça sıkı kontrollerle atış poligonunda kullanabilirsiniz.

Zaten bireysel ateşli silah kullanımı kuralları ABD ile Kanada arasındaki en farklı görüş ayrılıklarının oluştuğu konuların başında geliyor.

Çok kolay edinilebilen ateşli silahları ABD halkı çok seviyor. Bu korkutucu sevgi o kadar yüksek ki karşıt görüşün oluşmasını bile engelliyor.  

Murat Kandemir, 26 Haziran 2015                

Kanada’ya Sponsor Edilecek Eşlerin Minimum Yaş Seviyesi 18’e Yükseltildi

Kanada Vatandaşlık ve Göçmenlik Bakanlığı (CIC) Kanada’ya sponsor edilecek eşlerin olmaları gereken minimum yaş seviyesini 18’e yükseltti. Bakanlık 11 Haziran 2015’te yayınladığı 605 nolu genelge ile daha önce geçici ve daimi göçmenlik programlarında sponsor edilecek eşin olması gereken minimum yaş seviyesini 16’dan 18’e çıkardı.

Yeni düzenlemenin yürürlüğe girdiği 10 Haziran 2015’ten önce 16 ve üstü yaşında olan herhangi bir yabancı Kanada’ya aile programında eş olarak sponsor edilebiliyordu.

Bakanlığın yayınladığı genelgede Kanada Hükümeti’nin kadınların göçmenlik bağlamında kötüye kullanılmalarını engellemek ve özellikle erken ve zorla evliliklerle kadınların mağdur olmalarının önüne geçmek için yaşın yükseltildiği bilgisi yer aldı. Ayrıca Kanada’nın Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Konvansiyonu’nu imzalayan bir ülke olarak 18 yaş altı kişileri çocuk olarak tanımladığı açıklaması da genelge de yer aldı.

Yaşın 16’dan 18’e çıkarılması hem erken ve mecburi evliliklerin önüne geçilmiş olması hem de 18 yaş altı hiç kimsenin Kanada’ya eş olarak sponsor edilemeyeceği anlamına geliyor.

Sponsor edilecek eşin minimum yaş kriterinin 18’e çıkarılmasıyla Göçmenlik ve Mülteci Koruma Yönetmelikleri (IRPR)’nin 5 (a), 117 (9) ve 125 (1) inci paragraflarında gerekli düzenlemeler yapıldı. Yeni yaş kriteri 10 Haziran 2015’ten geçerli olacak ve sadece bu tarihten sonra yapılan başvurularda uygulanacak.

10 Haziran 2015’ten sonra yapılan daimi ya da geçici ikamet sponsorluğu başvurularında sponsor edilen kişinin yeni yaş kriteri minimum 18 olarak göz önüne alınacak.

10 Haziran 2015’te ya da öncesinde yapılan daimi ya da geçici ikamet sponsorluğu başvurularında sponsor edilen kişinin yeni yaş kriteri minimum 16 olarak göz önüne alınacak.

Yapılan düzenleme kişilerin evlenirken ki yaşlarını değil Kanada’ya sponsor edilmek istendiği zamanki yaşlarını dikkate alıyor. Yani eşiyle 18 yaşın altında evlenen ama Kanada’ya sponsor edilirken yaşı 18 ve üstü olan kişilerin de Kanada’ya sponsor edilebileceğini belirtelim.

Murat Kandemir, 24 Haziran 2015   

Kanada Ekspres Giriş Göçmenlik Çekilişleri Tam Gaz Devam Ediyor

Her ay en az iki çekilişin yapıldığı ekspres giriş (express entry) sisteminde 12 Haziran 2015’te yapılan son çekilişte 1501 adet göçmenlik başvurusu yapma davetiyesi (ITA) başvuru sahiplerine gönderildi. 12 Haziran’da yapılan 10 uncu çekilişle birlikte Kanada Göçmenlik Bakanlığı (CIC) 2015 yılı için toplamda 11.353 ITA düzenlenmiş oldu.

Ekspres giriş sisteminde daha önceki çekilişlerden farklı olarak artık Kanadalı bir işverenden iş teklifi olmayan ya da herhangi bir eyalet tarafından aday gösterilmeyen düşük puanlı kişilere de göçmenlik başvurusu yapma davetiyeleri gönderildi.

Ekpres giriş sisteminde göçmen havuzuna yerleştirilen ve çekilişlerde seçilerek ITA alan adaylar istenen son evrakları iki ay gibi kısa bir sürede bakanlığa göndermek zorundalar. ITA alan adayların göçmenlik işlemleri üç ay gibi kısa bir sürede tamamlanarak aileleriyle birlikte Kanada’ya yerleşebiliyorlar.

CIC’nin son çekilişlerinde artık düşük puan sahibi adayların da kabul edilmesi aday havuzunda bekleyen fakat herhangi bir Kanadalı işverenden iş teklifi olmayan adayları oldukça sevindirdi. Artık seçilmeyeceklerini düşünmeleri için bir sebep yok.

Tekrar söyleyelim. Her ne kadar puanı düşük olan adayların da artık göçmenlik davetiyesi almaları iyi bir haber olsa da tüm çekilişleri göz önüne aldığımızda iş teklifi veya eyalet aday sertifikası olan adayların Kanada göçmeni olma şansları çok yüksek.

Daha iyi dil sınav sonuçları olan, eğitim seviyesi yüksek ve iş tecrübesi fazla olanların havuzdaki diğer adaylara nazaran şansları daha iyi olacaktır.

Bugüne Kadar Yapılan Ekspres Giriş Çekilişleri ve Alınan Başvuru Sayısı

            Tarih                         Skor                Düzenlenen ITA Sayısı

1          31/01/2015                886                  779

2          07/02/2015                818                  779

3          20/02/2015                808                  849

4          27/02/2015                735               1.187

5          20/03/2015                481               1.620

6          27/03/2015                453               1.637

7          10/04/2015                469                  925

8          17/04/2015                453                  715

9          22/05/2015                755               1.361

10        17/06/2015                482               1.501

Genel Toplam                             11.353

Kaynak CIC

Murat Kandemir, 23 Haziran 2015

Acil Kanada Göçmenlik Kartı (PR) Yenileme

Kanada dışına çıkmayı planlıyorsanız dönüş yapabilmek için yanınızda mutlaka süresi geçmemiş göçmen kartınızın (PR) olması gerekiyor. Bazen seyahat planları esnasında kişiler göçmenlik kartının süresinin dolmak üzere ya da dolmuş olduğunu fark ediyorlar ve bu durum seyahat planlarının altüst olmasına sebep oluyor. Bazen göçmenler Kanada dışında kartlarını kaybediyorlar, çaldırıyorlar ya da kartlarının süresinin geçtiğini fark ediyorlar. Bu yazıda acil PR kartı çıkartma konusuna değinmek istiyoruz.

Kanada Göçmenlik Bakanlığı (CIC) istatistiklerine göre yeni PR kartı çıkarma süresi ortalama 67 günken kart yenileme ya da değiştirme için ortalama 88 gün öngörülüyor. Tabi bunlar ortalama süre ve bu sürenin çok aşıldığı da görülüyor.

Kanada Göçmenlik Bakanlığı bazı acil durumlarda göçmenlerin PR kartlarını daha hızlı şekilde sonuçlandırıyor. Eğer başvuru yaptığınız üç ay içinde seyahat planlıyorsanız ve Kanada’ya dönüşünüz uçak, tren, tekne ya da otobüsle olacaksa acil PR kart başvurusu yapabilirsiniz.

Bu şartlar altında başvuru yapsanız bile seyahate çıkmadan önce PR kartınız yetişmeyebilir. Bazı senaryolar bazında olayı açıklamaya devam edelim.

Seyahate çıkmanıza üç haftadan fazla varsa Kanada’da iken başvuru yapabilirsiniz. Önce PR kart yenileme formunu dolduruyorsunuz. Başvurunuzun ekine aldığınız uçak bileti ya da rezervasyon belgesinin bir kopyasını koyuyorsunuz. Kanıt olarak koyduğunuz belgede seyahat tarihiniz, adınız soyadınız ve Kanada’ya dönüş tarihiniz ve gideceğiniz yer açıkça belli olmalıdır. Ayrıca seyahat bileti için kaç para, ne zaman ve nasıl ödeme yaptığınız ile ilgili bilgiler de belli olmalıdır. Bu tür bilgileri göndermezseniz PR kartınız acil işleme alınmayacaktır. Başvuru ve tüm belgeleri göndereceğiniz zarfın üzerine “Urgent-Proof of travel included” notu yazmalısınız. Bu şekilde yaptığınız başvurunuzun durumunu 10 iş günü içinde internetten takip edebilirsiniz.  

Gelelim ikinci senaryoya. Seyahatinize üç haftadan daha az varsa PR kartınız muhtemelen yetişmeyecektir. PR kartları Kanada dışında bir adrese gönderilmez. Kartsız bir şekilde Kanada’dan çıkış yaptıktan sonra Kanada’ya uçak ya da otobüs gibi ticari bir ulaşım aracıyla dönecekseniz Kanada dışındayken seyahat belgesine (travel document) başvurmak zorundasınız.

Eğer Kanada dışında ve PR kartınız yoksa ve özel aracınızla Kanada’ya giriş yapacaksanız PR kartınız olmadan da giriş yapabilirsiniz. Yanınızda size daha önce verilmiş olan Record of Landing (IMM 1000) ya da Confirmation of Permanent Residence (IMM 5292 veya IMM 5688) belgeleriyle giriş yapabilirsiniz.

Üçüncü senaryoya geçelim. Kanada içindesiniz ama normal PR kartı yenilemeye başvurmuşsunuz. Bu durumda önce online olarak başvurunuzun durumunu öğrenmelisiniz. Eğer başvurunuz işleme alınmışsa (in process) o zaman CIC’nin Case Specific Enquiry internet sayfasına giderek form dolduruyorsunuz. Normal PR başvurunuz acil başvuru statüsünde alınıyor. Site üzerinden belge yükleyebiliyorsunuz.

Eğer Kanada içindeyken yaptığınız PR başvurunuzun hala işleme alınmadığını (not in process) görürseniz o zaman yeni bir PR kart başvurusu yapmalı ve hem seyahat bilet kopyasını hem de nasıl ödediğiniz ile ilgili bilgi ve belgeleri ekleyerek daha önceki yaptığınız PR başvuru ödeme makbuzunun bir kopyasını bir zarfa koyarak CIC’ye gönderiniz. Yaptığınız ikinci başvuru için ödeme yapmayınız. İlk yaptığınız PR başvurusu için yaptığınız ödeme makbuzunu kullanınız. Göndereceğiniz zarfın üzerine “Urgent-Proof of travel included” yazmayı unutmayınız.

Dördüncü senaryomuz PR kartını bekleme vaktiniz yok ve kartsız Kanada dışına çıkmak zorunda kalmanızla ilgili. Tekrar söyleyelim PR kartları Kanada dışında bir adrese gönderilmiyor. Yani Kanada dışında iken tekrar Kanada’ya dönmek için seyahat dokümanına başvurmak durumundasınız. Seyahat dokümanına bulunduğunuz ülkedeki Kanada konsolosluğu ya da elçiliğine yapabilirsiniz. Fakat yukarıda da belirttiğimiz gibi eğer Kanada’ya arabanızla dönecekseniz o zaman size daha önce verilen Record of Landing (IMM 1000) ya da Confirmation of Permanent Residence (IMM 5292 veya IMM 5688) belgeleriyle giriş yapabilirsiniz.    

Kanada dışında iken PR kartınızı kaybetmeniz ya da çaldırmanız durumunda en yakın Kanada temsilciliğini haberdar etmeniz gerekiyor. Kanada’ya uçak, otobüs ya da tekne ile dönebilmek için seyahat dokümanına başvurmanız gerekiyor. Ayrıca Kanada dışında PR kartınızın süresinin bitmesi durumunda da seyahat belgesine başvurmalısınız. Özel arabanızla Kanada’ya geçecekseniz size verilen Record of Landing ya da Confirmation of Permanent Residence belgelerini kullanabilirsiniz. Kanada içinde yeni PR kartına başvurabilirsiniz.

Kanada’ya giriş yaparken sınır görevlisi Kanada dışında bulunduğunuz süreyi soracak ve Kanada göçmenliğinin ikamet mecburiyeti kuralını ihlal edip etmediğinizi belirledikten sonra ülkeye giriş yapabileceksiniz.         

Daha fazla bilgi için CIC’nin internet adresini inceleyebilirsiniz http://www.cic.gc.ca/english/information/pr-card/apply-urgent-processing.asp

Kazasız belasız iyi tatiller.  

Murat Kandemir, 14 Haziran 2015   

Peki Kanada’da Senin Oyun Kime?

Kanada genel seçimleri yaklaşıyor. Tüm partiler Ekim ayında düzenlenecek 42 inci genel seçimlerinde daha çok oy alabilmek için hazırlıklarını yapıyorlar. 

Peki senin oyun kime?

Muhafazakar parti (Conservatives Party) başkanı Stephen Harper’mı senin oyunu kazanacak yoksa seni Liberal parti başkanı Justin Trudeau’mu kandıracak? Kimbilir belki Tom Mulcair’e oy vereceksin.

Eğer hala kime oy vereceğine karar vermediyseniz bir an önce verin derim. Sadece Kanada’da değil tüm dünyada çok önemli gelişmeler yaşanıyor. Uluslararası terörizm artık eskisinden daha görünür olmaya başladı. Vatandaşlarının güvenliği ve ülkenin iç huzurunu korumak adına tüm ülkeler benzer yasal düzenlemelere gidiyor. Türkiye tartışmalı iç güvenlik yasa tasarısını onaylarken eş zamanlı olarak Kanada’da yine tartışmalı C-51 güvenlik yasası yürürlüğe giriyor.

Kanada’nın iş başındaki federal Stephen Harper hükümeti göçmenlik ve vatandaşlık sisteminde oldukça tartışmalı birçok yasaya ve yönetmeliğe imza attı.

İnsanlar aslında iş güç peşinde pek te siyasetle ilgilenmiyor. Ama uygar vatandaş olmanın bir gereği de partilerin seçim vaatlerinden haberdar olmak ve seçim zamanı oy kullanmak. Demokrasilerde vatandaşların siyasette söz sahibi olmasının sandıkta oy kullanmaktan başka yolu yok. Sivil toplum gücü ve bu gücü etkin olarak kullanmak farklı bir yol olabilir ama siyasette söz sahibi olmanın en garanti yolu oy vererek siyasete yön vermek.

Kimileri göçmenlerin en çok oy verdiği Liberalleri güvenilmez şeffaf bulmuyorken eskiden göçmenlerin şiddetle kaçındığı muhafazakar parti şimdi tüm etnik ve göçmen oylarına sahip olmak için yeni stratejiler belirliyor.

Bu seçimlerde özellikle Geniş Toronto Bölgesi (GTA) oyları çok önemli. Uzmanlar tüm partilerin GTA bölgesi vatandaşlarının oylarını alabilmek için özel çaba göstereceğini söylüyor.

Bu bölgede çok göçmen vatandaş yaşıyor. Etnik oylara talip olan partiler bölgede yaşayan etnik oyları alabilmek için kıyasıya yarışacak.

Şimdi partilerin bazı vaatlerine bakalım.

Muhafazakar parti başkanı ve aynı zamanda başbakan Stephen Harper Kanadalılara özellikle istihdam yaratma ve ekonomik büyüme sözü veriyor.

Daha önce duyurdukları ekonomik eylem planı çerçevesinde Kanada ekonomisinde küresel ekonomik durgunluk esnasında ortalama bir milyon yeni istihdam alanı açtıklarını belirten Stephen Harper G7 ülkeleri içinde istihdam yaratmada en iyi ülke olduklarının altını çiziyor. Harper hükümeti daha fazla istihdam yaratma ve ekonomik büyümeye vergileri düşük tutarak, Kanadalıların iş bulmalarını sağlayarak, yol, köprü ve diğer önemli altyapı yatırımları yaparak ve 2015 bütçesini tutturarak ulaşmayı hedefliyor.

Harper hükümetinin planları çerçevesinde küçük ve orta işletmeler için kredi bulunması ve onlara istihdam yaratması için destek olunması, yeni iş eğitimleri verilmesi, açık iş pozisyonlarından öncelikle işsiz Kanadalıların yararlanmasının sağlanması, Kanada geçici işçi programının Kanadalıların ve Kanada ekonomisinin yararına revize edilmesi ve özellikle yol, köprü ve temiz su kaynakları için tekrar yatırım yapılması gibi adımlar var.

Orta sınıfın durumunu iyileştirmeyi hedefleyen Liberaller ise hedefleri aileler üzerinden şekilleniyor. Ailelere çocuk büyütmelerinde maddi destek olunması ve aylık verilen çocuk vergisinin (child tax) 533 dolara kadar yükseltilmesi sözünde bulunuyor.  Orta sınıf için vergi indirimi sözü veren Liberaller kurulacak liberal hükümetin 200.000 dolar ve üstü kazananların yüzde 33 vergi vereceği yeni bir vergi dilimi uygulayacağı ifade ediliyor. Liberallerin hesaplarına göre bu dilim sayesinde her kişi yılda 670 dolar daha az vergi ödeyecek ve özellikle aileler yılda 1.350 dolar daha kazançlı olacaklar.

Liberallerin oluşturmayı planladıkları vergi dilimleri ve oranları şöyle olacak: 0-44.701 dolar arası gelir için yüzde 15 vergi alınması planlanırken, 44.701 – 89.401 dolar arası için yüzde 20,5 ve 89.401-138.586 dolar arası gelir için yüzde 26 vergi oranı uygulanması planlanıyor. Dördüncü dilimde 138.586-200.000 dolar arası gelir için yüzde 29 ve en üst gelir dilimi olan 200.000 dolar ve üstü için yüzde 33 dolarlık vergi oranları uygulanacak.  

Efsane adam Jack Layton’un Yeni Demokrasi Partisi (NDP) Tom Mulcair başkanlığında yürüttüğü seçim vaatleri özellikle çocuk bakım yardımı üzerinde bulunuyor. Anne-babaların çocuk büyütmeleri için herkesin çocuklarının bakımının üstleneceği ve annelerin kariyerlerine devam edebilmeleri hedefleniyor. Her bir çocuk için devlet çocuk bakım ücreti günlük 15 doların altında olacak.

NDP, işsizlik sigortasının (EI) her işçi tarafından alınabilmesi ve uygunluk kriterinin esnetilmesi sözünde bulunuyor. Ayrıca federal minimum çalışma saat ücretinin 15 dolara yükseltilmesi iddiasında da bulunuyor.

Toronto, Vancouver ve Montreal gibi mega kentlerde göçmen oyları belirleyici olmaktadır. Şehirlerin demografileri sürekli değişmekle birlikte Vancouver ve Toronto özellikle çok kültürlü bir mozaik arz etmektedir. Kanada’daki siyasi partiler büyük şehirlerde daha fazla oy alabilmek için göçmenleri de hesaba katmaktadırlar.

Geleneksel olarak göçmen oyları daha çok liberallere giderken son zamanlarda bazı göçmen oylarının NDP ve Muhafazakar partiye kaydığı da gözlemlendi.

Büyük şehirlerde yaşayan göçmenler güneydoğu Asya ülkelerinden Balkanlara kadar çeşitli ülkelerden gelen göçmen vatandaşlarından oluşuyor. Daha belirli konuşmak gerekirse partilerin Pakistan, Hindistan, Filipinler, Çin, Hong Kong ve güney Amerikalılar başta olmak üzere tüm göçmen vatandaşlara özel söylem geliştirmeleri gerekiyor.

Siyasi partiler Kanada’daki etnik oyları istiyorlar. Bir göçmen olarak partilerin hem bildirgelerini okuyun hem de vaatlerini iyi dinleyin derim. Oy güçtür.  

Tekrar soruyorum? Kime oy vereceğinize karar verdiniz mi?

Murat Kandemir, 13 Haziran 2015   

Kanada’ya Giriş Yapan Ziyaretçilere Biyometrik Tarama

Kanada ülkeye giriş yapmak isteyen ziyaretçiler için biyometrik tarama başlatıyor.

Başbakan Stephen Harper konuyla ilgili Twitter hesabından yaptığı bir açıklamada Kanada’ya herhangi bir vize ile giriş yapmak isteyen tüm yabancıların biometrik güvenlik taramasından geçirileceğini söyledi.

Güvenlik taraması, Kanada Sınır Güvenliği Teşkilatı’nın (CBSA) Kanada’ya giriş yapan seyahatçilerin kimliklerini belirlemesinde önemli bir yer teşkil ediyor.

Biyometrik tarama sayesinde Kanada göçmenlik ve sınır görevlileri daha önce Kanada’ya siyasi sığınma başvurusu yapmış ve davasını kaybetmiş olanları ve ülkeden sınır dışı edilenleri tekrar giriş yapmaları halinde tanıyabilecek.

Harper hükümeti biometrik tarama uygulamasının tüm yabancılara uygulanması projesi için 312.6 milyon dolarlık bir kaynak ayırdığını duyurdu.

Biometrik tarama ABD vatandaşları hariç Kanada’ya giriş yapmak isteyen çalışma ya da okuma izni sahibi olan tüm yabancılara, geçici ya da kalıcı oturum sahibi olan göçmenlere uygulanacak. Uygulamanın başlaması için gerekli yasal değişikliklerin bitirilmesi gerekiyor. 2018-2019 arası uygulamanın başlaması hesaplanıyor.

Biometrik kimlik bilgisi göz iris veya parmak izi taramasından oluşuyor.

Bu prosedür Afganistan, Suriye ve Mısır dahil olmak üzere çeşitli ülkelerden gelenlere halihazırda uygulanıyor. Kanada 150 ülke vatandaşına daha biometrik tarama kuralı getirmeye hazırlanıyor. Dünyada Kanada dahil 70 ülkede ziyaretçiler biometrik taramadan geçiriliyorlar.

Murat Kandemir, 6 Haziran 2015 

Kanada’da Çocuklarınıza Özel Programlar

Her yıl dünyanın her bölgesi ve ülkesinden binlerce aile büyük umutlarla Kanada’ya göç ediyor. Ülkeye yeni yerleşen aileleri özellikle ilk aylarda oldukça hareketli günler bekliyor. Çeşitli evraklar çıkarttırılacak, ehliyet alınacak, ev kiralanacak, iş aranacak ve çocuklar okula yazdırılacak vs.

Bu yazıda Kanada’ya göç eden çocuklu ailelerin bilmesi gerekenleri özetlemek istedik. Kanada’da ailelere özel çeşitli program ve hizmetler vardır. Çocuğunuz ister bebek olsun isterse ilkokul çağında olsun mutlaka durumunuza özel bir program bulunabilir. Şimdi Kanada’ya varıldığında ivedilikle yapılması gereken bazı adımları ve çocuk eğitimi hakkında bilmeniz gerekenleri hatırlatalım.

Kanada’ya göç edenlerin ilk yapması gerekenin sosyal sigorta numarasına (SIN) başvurmak olduğunu söylemek herhalde abartılı olmaz. Devletin bazı sosyal haklarından ya da hizmetlerinden faydalanmak için SIN numarası alınması zorunludur. SIN sadece devlet hizmetleri için değil ayrıca herhangi bir işyerinde çalışabilmek için de gereklidir. Evdeki tüm aile bireyleriniz için birer SIN numarası almayı unutmayın.

Ebeveyn olarak yararlanabileceğiniz federal bazı maddi sosyal haklarınız vardır. Bazı haklar tüm ailelere verilirken bazı haklar çocuğun yaşına ya da ailenin gelir seviyesine göre tespit edilir.

Bunlardan en önemlisi Kanada çocuk vergisi ödemesidir (Canada child tax benefit). Bu hak vergisiz olarak tüm çocuk büyüten ailelere destek amacıyla verilmektedir. Her bir çocuk için yararlanılan bu hak çocuğun 18 inci yaşına basmasına kadar devam eder. Aylık çocuk için aileye ödenecek maddi tutar ebeveynlerin yıllık gelir vergisi beyannamesindeki (income tax return) bilgilere göre saptanır. Her ay verilen bu ödeme için başvuru yapmak ve bir hesap numarası vermek zorundasınız. İlk defa başvuran adaylar ortalama 7 ay bekletilir ve bu süre sonrasında toplam ödeme verildikten sonra aylık ödemeler düzenli olarak devam eder.

Çocuk sakatlık yardımı (child disability benefit) vergisiz olarak 18 yaş altı ciddi ve kalıcı fiziksel ya da zihinsel engelli çocuğu olan ailelere özel bir maddi yardımdır.

Evrensel çocuk bakım yardımı (universal child care benefit) ise vergilendirilen ve her ay 100 dolar olmak üzere altı yaş altı tüm çocuklar için çocuk bakımına destek olması amacıyla ailelere verilen bir yardımdır.

Çocuk sahibi olmak üzere olanlar işyerlerinden bir süre izin alabilir ve işsizlik sigortası doğum yardımı (employment insurance maternity and parental benefits) hakkına başvurabilirler. Federal hakların dışında ayrıca bazı eyalet ve bölgelerde ailelerin yararlanacağı diğer maddi yardımlarda vardır.

Kanada’da yüksek okul ve üniversite eğitimi ücretli olduğu için çocukların ileride eğitimlerinde kullanmak üzere para biriktirebilmeleri için bazı federal programlar tasarlanmış ve ailelere sunulmuştur.

Öğrencileri için kullanılacak ilk program kayıtlı eğitim tasarruf planı, RESP, (registered education savings plan) Kanada Hükümeti tarafından tanınan özel bir tasarruf fonunda çocuğun okula kayıt yaptırmasına kadar vergisiz olarak para biriktirebilme şansı vermektedir. Bu fona ebeveynler, aile büyükleri, akrabalar ve arkadaşlar katkıda bulunabilir.

Kanada eğitim tasarruf bursu (canada education savings grant) federal bir program olarak anne-babalara, aile büyüklerine ve diğer aile dostlarının bir çocuğun yüksekokul eğitimi için para biriktirmeye destek olarak sağlanmaktadır. Devlet çocuğun RESP hesabında ki kadar ek katkı yapmaktadır.  

Kanada eğitim katkısı (canada learning bond) programı çocuğun lise sonrası eğitimi için destek olarak hazırlanmış. Kanada eğitim katkısı ailelerin açtığı RESP hesabına yapılan 500 dolarlık katkıdan ibaret olmaktadır.

Kanada’da çocuk büyütmek oldukça zor ve maliyetli. Kanada’da kullanabileceğiniz federal ve eyalet programlarından yararlanmayı unutmayın.

Murat Kandemir, 5 Haziran 2015