Yabancı Avukatların Kanada Avukatlık Akreditasyonu Alması

Kanada dışında hukuk fakültesi mezunu olup avukatlık yapan kişiler Ulusal Akreditasyon Kurulu (NCA) değerlendirmesi ile en fazla 18 aylık bir eğitim alarak Kanada üniversitelerinde hukuk fakültesi bitirmeden avukatlık akreditasyonu kazanabilirler.

Daha önce yabancı doktor, dişçi ve hemşirelerin Kanada içinde akreditasyon alma ve çalışabilmeleri ile ilgili yazılar yazmıştım. Yabancı avukat göçmenlerden gelen sorulara cevaben bu yazımda yabancı avukatların Kanada’da mesleğini icra edebilme imkânı üzerinde duracağız.

Geçen senelere oranla daha fazla Kanadalının yurt dışında (ABD, İngiltere vs.) gibi ülkelerde hukuk okuması ve Kanada’ya her sene gelen yeni göçmenlerin içinde avukatların da bulunması bu kişilerin Kanada hukuk sistemine girebilmesi konusunu gündeme getirmiştir.  

Kanada dışında hukuk fakültesi mezunu ve yine Kanada dışında bir ülkede avukatlık barosuna kayıtlı yabancı avukatlar NCA ve Barolar sınavı hazırlık kursları alabilirler ve avukatlık lisanslama sürecini bitirebilirler.

NCA

Kanada’da avukat olabilme sürecinde karşılaşılacak en büyük aktörü tanımakla işe başlayalım. Kanada Baroları Birliği Federasyonu, Ulusal Akreditasyon Kurulu, NCA (the Federation of Canadian Law Societies National Committee on Accreditation) adından da anlaşılacağı üzere tüm eyalet baroları arasında koordinatör olarak çalışan ve Quebec hariç tüm eyaletlerde Kanada içinde ve dışından alınmış hukuk fakültesi derecelerini (LLB) kabul eden ve akredite eden kurum. Yabancı bir mezunun hukuk lisans derecesinin kabul edilmesi kararında son söz avukatlık mesleğinin örgütü olan barolarındır. Her eyaletin kendi barosu Kanada ve yurtdışı hukuk fakülte mezunlarının kayıt ve lisanslama süreci hakkında standartlar ve prosedürü kendi yönetir.

Avukatlığa giriş mesleğinde ilk adres olan NCA’da yabancı bir avukat için bir değerlendirme dosyası açıldığında başvuran kişiye bazı sınavları geçmesi ve/veya belli bir zaman süresinde bazı kursları tamamlaması istenebilir. Bu ilk aşama kaydedildiğinde başvuran yabancı avukata kalifikasyon sertifikası (certificate of qualification) verilir.

Ulusal Akreditasyon Komitesi başvuru sürecini biraz açalım. İlk önce gerekli olan ücreti ödeyerek bir başvuru yaparsınız. İkinci adımda NCA, sizin eğitim denklik ölçüm ve değerlendirmenizi yapar. Bu adım 6-8 hafta kadar sürer. Sonraki adımda size değerlendirme sonucu bildirilir. Bu adımda eksikleriniz ya da sizden istenecekler belirtilir. Dördüncü adımda gerekli sınavlara girersiniz ya da sizden almanızı istedikleri kurs/programları bitirirsiniz. Beşinci adıma ulaştığınızda size kalifikasyon sertifikası verilmiş demektir. Artık avukatlık lisanslama sürecini başlatabileceksiniz. Son adımda istediğini eyaletin (Quebec hariç tabii ki) barolar birliğine avukatlık başvurusu yapabilirsiniz.  

Adayların mesleki seviyelerinin değerlendirilmesinde NCA, belli hukuk konularında yoğunlaşır. Bu konular tüm başvuranlar için mecburi konulardır. Kanada idari hukuku, Kanada anayasa hukuku, Kanada ceza hukuku ve usul kanunu ve Kanada hukuk temelleri sınav konusu olacak hukuk konularıdır. Ayrıca sözleşmeler (contracts), haksız fiiller (torts), mülkiyet (property), şirketler hukuku (business associations), kanıt (evidence) ve profesyonel sorumluluk (profesional liability) gibi konularda önemlidir.

Sınav sürecinde adaylar birçok kaynaktan yararlanabilir. NCA web sitesinde örnek sınav bulunmakta ve sınava hazırlık kurslarının yanında kurs materyalleri de bulunmaktadır. Hatta bunun için NCA bir rehber de hazırlamıştır. Sınav takvimi her sene yeniden düzenlenir. Sınav yer ve tarihleri için internet adresi yakından takip edilmeli.  

Sınavların birinde başarısız olunması durumunda ücreti ödenerek yeniden sınava girilebilir. İlgili konuda yapılan sınavın ikinci kez başarısız olması durumunda sınava girilen hukuk konusu Kanada hukuk eğitim kurumlarında tekrar alınmalıdır.

NCA’nın yabancı avukatların Kanada içinde lisanslama sürecindeki uygulamaları sıkça değişmektedir. Bu bakımdan NCA’nın uygulamaları yakından takip edilmelidir.

Yabancı avukatların NCA ile serüveni çok ta hoş olmayan bir maceradır. Birçok yabancı avukat NCA’nın prosüdürlerinin çok yorucu ve yıldırıcı bulmaktadır. Facebook ve Linked In sitelerinde NCA tartışma gurupları vardır. Bunların takip edilmesi bu süreci yaşayanların tecrübelerini öğrenmenizi sağlayacaktır.

NCA Sınav Hazırlık Kursları ve Eğitim

Toronto Üniversitesi ve Toronto Osgoode Hall Hukuk Fakülteleri NCA sınav hazırlık kursları düzenlemektedir. Bunun dışında bazı özel eğitim kurumları da (labec.org gibi) sınıf içi veya online eğitim vermektedirler.

NCA İletişim

Elektronik posta adresi nca@flsc.ca
Posta adresi ise:

National Committee on Acreditation

c/a Federation of Law Societies of Canada

World Exchange Plaza

45 O’Connor, Suite 1810

Ottawa, Ontario

Canada K1P 1A4

Telefon: (1) 613 236 1700

Ontario Eyaleti

Her eyalette olduğu gibi Ontario eyaletinde de avukatlık yapmak Ontario Barolar Yasası (Ontario Law Society Act) ile düzenlenir. Bu yasa hem avukatların hem de paralegallerin (göçmenlik, trafik gibi bazı hukuki alanlarda avukat olmayan ama ilgili alanın eğitimini almış ve müvekkillerini temsil eden kişiler) meslek kurallarını belirler.

Yönetmelikler avukat olmak isteyen kişinin mutlaka “ruhsatlandırma” sürecinin tamamlanmasını şart koşar. Bu süreç en az 10 aylık meslek stajı ve başarılması gereken iki sınavdan oluşur. Bu süreç bitmeden kişiye avukatlık ruhsatı verilmez.

Yabancı avukatların mesleğe girebilmesi üzerine yoğunlaşırsak Kanada dışında hukuk fakültesi mezunu kişilerin NCA’dan avukat lisanslama sürecine başlayabileceğine dair “uygunluk sertifikası” almaları gerekiyor.

Kanada içindeki hukuk fakültelerinde okuyanlar mezun olduktan sonra otomatik olarak avukatlık ruhsat sürecini başlatabiliyorlar. Kanada dışında hukuk fakültesi mezunları ise NCA’dan sürecin başlatılabilmesi için uygunluk sertifikası almak zorunda. İşte yabancı avukatları asıl ilgilendiren nokta bu. ABD veya İngiltere hukuk fakültelerinde üç yıl LLB ve JD programları okuyanlar dört sınav geçtikten sonra uygunluk sertifikasını alabiliyorlar.

Yabancı Avukatlar ve Kanada Hukuk Sistemine Girebilmek

Avukatlık yapmak başka bir şey Kanada’da avukat olarak iş bulabilmek başka bir şeydir. Kanada’da avukatlık mesleğine girebilmek ve müvekkil bulabilmek için de yardıma ihtiyacınız olacaktır. Bu geçiş sürecini atlatabilmeniz için de programlar var. Örneğin Toronto Üniversitesi ‘Uluslararası Avukatlar Programı’ adlı bir programda Kanada’da avukatlık yapmak isteyen yabancı avukatların mesleğe giriş sürecinin hızlıca atlatmalarında destek sağlar.

Kanada’da çalışmak isteyen ve bu zor süreci göze almayı düşünen Türk avukatlara başarılar diliyorum.  

Murat Kandemir, 5 Temmuz 2014