Ottawa’nın ‘Güvenli’ Ülkeler Listesi İltica Başvurularını Düşürdü

Hükümetin ‘güvenli’ ve demokratik olduğunu düşündüğü ve yine hükümete göre bu ülkelerden normalde mültecilerin gelmemesi gerektiğini düşündüğü ülkeler listesi yayınlanmasından sonra Kanada’ya yapılan iltica başvurularında inanılmaz düşüş yaşandı.

Kanada’ya bu sene ilk altı ayda 4.558 kişi siyasi sığınma talebinde bulundu. Bu rakam geçen sene ilk altı ayda 10.375’ti.

Bu sene Ocak ve Haziran arasında Kanada Göçmenlik ve İltica Kurulu’na (IRB) güvenli ülkeler listesinde bulunan Macaristan’dan 104 başvuru yapıldı. Avrupa’da bulunan Macaristan’dan gelen Roman vatandaşlar iltica başvurusunda bulunuyorlar ve federal hükümet bu başvuruların asılsız olduğunu ve sistemin kötüye kullanıldığını düşünüyor.

Buna karşın geçen sene ilk yarıyılda Macaristan’dan Kanada’ya 1.389 iltica başvurusu olmuştu. 

Meksika’dan gelen iltica talebi sayısı da düşmüş. 2013 ilk yarıyılda 68 siyasi sığınma talebi olurken bu rakam geçen senen aynı dönemde 224’lerdeydi.

Kanada’nın yeni göçmenlik bakanı durumdan memnun. Bakan Chris Alexander Kanada iltica sistemindeki reformların sistemi daha etkin hale getirdiğine inanıyor ve reformlar sayesinde normalde çok fazla ve asılsız siyasi sığınma talebi gelen ülkelerden artık o kadar talep gelmediğine dikkat çekiyor.

‘Bu güzel bir haber çünkü gerçek mültecilerin dosyaları daha makul sürede ele alınacak ve kısa sürede Kanada’nın korumasına alınacak.’

15 Aralık 2012 ve 31 Mayıs 2013 arası Kanada siyasi sığınma yasası reform çalışmaları kapsamında 37 ülkeden oluşan bir liste yayınladı. Belirlenmiş ülkeler listesinde (DCO) bulunan ülkeler Kanada tarafından insan haklarını gözeten ve korunmaya muhtaç insanlara devlet koruması sağlayan demokratik ülkeler olarak görülüyor ve bu ülkelerden gelen siyasi sığınma talepleri bu listede olmayan diğer ülkelerden gelenlere göre farklı ele alınıyor. Avrupa Birliği ülkelerinin hepsi bu listede yer alıyor.

Güvenli ülkelerden gelen vatandaşların siyasi sığınma başvuruları hızlı ele alınıyor ve davalarını kaybettiklerinde Mülteci Temyiz Şubesi’ne (RPD) başvuramıyorlar ve başka hukuki yolları kalmadığında da ülkeden hızlıca sınır dışı ediliyorlar.

Teşbihte hata olmazsa Ottawa’nın güvenli dediği ülkelerden gelen siyasi sığınmacıların dosyaları ‘asılsız’ yaftası yiyerek ‘önyargı’ ile inceleniyor. Başarı şansını siz düşünün.

IRB’nin istatistiklerine göre bu sene ilk yarıyılda 37 güvenli ülkeden toplamda 463 siyasi sığınma talebi geldi. Bu ülkelerden geçen sene aynı dönemde gelen mülteci başvurusu 2.928 adetti. Şu an için en çok siyasi sığınma talebi Çin (374), Kolombiya (259), Pakistan (250), Suriye (202) ve Nijerya (178) gibi ülkelerden geliyor. Bu ülkeler DCO listesinde bulunmuyor.

Sivil toplum örgütleri oldukça endişeli.

Sistemin devlet korumasını hak etmeyen insanların nasıl reddedileceği üzerine kurulduğuna ve bunun korumaya muhtaç olmayan insanların dosyalarını hazırlaması için yeteri kadar süre vermemek anlamına geldiğine inanan Kanada Mülteciler Konseyi direktörü Janet Dench iltica başvurusundaki düşüşü ‘şok edici’ buluyor.

‘İnsanların hayatı kurtarmakla mutlu olmamız gerektiğini öğretiyoruz fakat federal hükümet daha az siyasi sığınma başvurusu alması amaç ediniyor.’

Artık siyasi sığınma başvuruları süreci uzun olmuyor. Eskiden yıllarca süren mülteci başvuruları şimdi günler içinde sonuçlandırılıyor. IRB’ye göre bir siyasi sığınma talebi ortalama 57 günde sonuçlandırılıyor ve hükümetin hedefi bu süreyi 45 güne çekmek.

Fakat IRB diğer ülkelerden gelen iltica başvurularında hedeflediği işlem süresini tutturamadı. Yeni kurallara göre güvenli ülkelerden olmayan gelenlerin mülteci başvurularının 216 günde sonuçlandırılması hedeflenirken IRB şu an için dosyanın işleme alınma sürecinin ancak 86 gün içinde başlanabildiğine işaret etti. Eski siyasi sığınma talepleri ise 20 ay içinde sonuçlandırılması öngörülüyor.

Davalarını kaybeden ve ülkede kalmak için başvuracak herhangi bir hukuki yolu kalmayan kişiler sınırdışı ediliyor. Kanada Sınır Güvenliği Ofisi (CBSA) 2013 Ocak ve Haziran ayları arasında 6.345 kişinin ülkeden çıkartıldığını açıkladı.

IRB bu sene ilk altı ayda yapılan siyasi sığınma başvurularının yüzde 30’unu kabul etti. Bu oran geçen seneye göre yüzde 35 daha az.  

Macaristan vatandaşlarının yaptığı 1.178 iltica başvurusunun sadece yüzde 16’sı kabul edilmiş. Yine IRB rakamlarına göre Meksika’dan yapılan 680 vatandaşın siyasi sığınma başvurularının da yüzde 19’u kabul edilmiş.

Meksika ve Macaristan’ın güvenli ülkeler listesinde olması ve 183 Macar ve 132 Meksikalının yaptığı siyasi sığınma başvurusunun kabul edilmesi bu ülkelerin DCO listesinde olması kararına karşı eleştirileri ateşliyor.  

Kanada Mülteciler Konseyi’ne göre Macaristan ve Meksika o kadar da ‘güvenli’ değil.

Murat Kandemir, (Member of ICCRC), 28 Ağustos 2013