8 Şubat 2015 Pazar

Meksika Kanada İçin Hala Güvenli Ülke (!)

Kanadalılar, soğuk kış günlerinde sıcak kumsallara kendini atmak isteyenlere bu şansı veren Meksika’yı çok severler. 1.9 milyondan fazla Kanadalı Meksika’yı ziyaret etmekte ve tatillerini orada geçirmektedir.

Kanadalılar için güzel bir turistik merkez olan Meksika binlerce insanın açlıkla boğuştuğu, insan hakları ihlallerinin yaşandığı ve son günlerde özellikle Guerrero’da Ayontizapa öğretmen kolejinden 43 öğrencinin ortadan kaybolduğu haberleriyle sarsılan bir ülke.

Ayontizapa olayı 2006’dan beri silahlı uyuşturucu savaşlarının yaşandığı Meksika’yı tekrar hatırlattı. Öğrencilerin kaybolması ülke içinde infiale sebep olurken dünyada dayanışma protestolarına sebep oldu.

Uluslararası arenada dikkatleri üzerine çeken Ayontizapa olayı nedense Kanadalı federal siyasetçiler tarafından pek duyulmadı. Güney sınırında bu ülke ile ekonomik ilişkileri olan ve bu ilişkileri daha da derinleştirmek isteyen Kanada için Meksika’daki insan hakları ihlalleri konuşulması istenmeyen bir konu olmaktan öteye gitmiyor.

Nasıl olsun ki. Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması (NAFTA) sayesinde ülkeler arası ekonomik ilişkiler iyi. NAFTA’nın 20. yıldönümünün kutlandığı geçen sene Kanada ve Meksika ticari ilişkilerini daha da derinleştirme amacıyla oluşturdukları ortak bir hareket planı çerçevesinde anlaşmayı yenilemişlerdi. NAFTA’nın tarafları ABD, Kanada ve Meksika. Anlaşma ayrıca Asya’yı da dahil edecek şekilde genişletildi.

Şubat 2014’te imzalanan eylem planı ile iki ülke karşılıklı göç, turizm, geçici işçi akışı ve uluslararası ve bölgesel karşılıklı çıkarlar konusunda daha fazla işbirliği yapılmasında anlaşmaya vardı. 

Kuzey Amerikalı partner ülkeler arasındaki bu anlaşma kağıt üzerinde güzel görünebilir fakat olaya farklı açıdan bakmak gerekiyor.

Son sekiz yılda Harper hükümeti Kanada göçmenlik ve mülteci politikasını revize etti. Göçmen Anneleri Projesi’nin (Migrant Mothers Project) bir raporuna göre Kanada göçmenliğinin asıl odağının suç, kısıtlanmış haklar, Kanada’ya yerleşme ve haklar üzerinde kısıtlamalardan oluştuğu ve daha çok geçici işçi alımı üzerine yoğunlaştığı vurgulandı.

Harper geçen sene Meksika’yı ziyaret etmiş ve Meksika Başkanı Enrique Pena Nieto ve Başbakan Stephen Harper, Meksika üzerine uygulanan ve asılsız mülteci başvurularını engellemek amacıyla vize uygulaması yürürlüğe konmuştu. Bu yeni uygulamayla Meksikalılar Kanada’ya vize ile gitmek zorunda kalmış ve Başbakan Harper ulusal güvenliği bahane ederek vize uygulamasını kaldırmamıştı.

2012 yılında yürürlüğe giren C-31 Yasa’sı ile Meksika’dan yapılan siyasi sığınma taleplerini düşürmek için Meksika’yı güvenli ülkeler listesine (DCO) eklemişti.

Kanada güvenli olduğuna inandığı ülkelerden oluşan bir liste oluşturmuş ve listedeki ülkelerden gelen siyasi sığınmacı adaylarının taleplerini yeni mülteci sistemine göre değerlendirmeye başlamıştı.

Çeşitli çevreler yeni oluşturulan mülteci sistemiyle sığınma başvurularının önyargılı olarak daha hızlı ele alındığı ve özellikle DCO listesinde bulunan “güvenli ülkelerden” gelenlerin başvurularının tam ve sağlıklı bir başvuru yapabilmelerinin imkansız hale geldiği eleştirilerini yapmıştı.

Kanada tarafından güvenli ülke olarak sayılan Meksika’nın insan hakları karnesi apaçık ortada. Uluslararası Af Örgütü’ne (Amnesty International) göre şu an Meksika’da 10 yıl öncesine göre altı kat daha fazla işkence ve kötü muamele olayları rapor edilmekte.

Ayontizapa’da kaybolan 43 öğrenci son sekiz yıl içinde ülkede kaybolan 26.000 kişi ve ölen 80.000 kişinin yanında devede kulak.

Ülke hakkında yayınlanan çeşitli raporlara göre Meksika belediyelerinin yüzde 70’ine uyuşturucu kartelleri sızmış durumda. Yine Uluslararası Af Örgütü’ne göre Meksikalıların yüzde 64’ü gözaltına alındıklarında işkence görmekten korkuyor. Ülkeye hâkim olan genel bir yolsuzluk ve korku Meksikalıların ülkeden kaçmak istemelerinin sebeplerinden.

Kanada otoriteleri bunun pekâlâ farkında. Ayontizapa’dan sonra Kanada Kasım ayında seyahat uyarısı yaparak ülkedeki Kanadalı turistleri özellikle bazı bölgelerde çok dikkatli olmaları konusunda uyardı.

Seyahat uyarısı hala geçerliyken Meksika Kanada’nın güvenli ülkeler listesinde bulunmaya devam ediyor. Kanada’nın güvenli ülkeler listesinde bulunan ülkeler insan haklarına saygılı ve ihtiyacı olana devlet güvenliği sağlayan ülkeler ve bu yüzden normalde mülteci üretmeyen ülke olarak sayılıyorlar.

20.000 Meksikalı Kanada’ya mevsimlik tarım işçi programı sayesinde gelmiş. NAFTA anlaşması çerçevesinde ABD tarım ürünlerinin Meksika’ya dolmasıyla oluşan haksız rekabet sonucunda binlerce Meksikalı tarım işçisi işlerini kaybetmiş durumda. Kanadalılar Konseyi’ne göre NAFTA sözlerinin içi tamamen boş. Meksikalıların çoğunluğu açlıkla boğuşuyor ve kazandıkları günlük yevmiye seviyesi neredeyse Çin’dekine yakınlaşıyor. Kanada’daki düşük beceri gerektiren işlerde çalışan geçici işçiler (TFW) daha kısıtlı haklara sahip olarak daimi ikamet şansına sahip olamıyorlar. Minimum kazanç elde eden işçiler zor çalışma şartları ile her türlü suiistimale açık olarak çalışıyorlar.

Yenilenen Kanada-Meksika Ortak Eylem Planı karşılıklı çıkarlar çerçevesinde küresel ve bölgesel mekanizmalar ve kurumlar ille ilişkileri arttırma hedefi taşıyor. Bunlardan bir tanesi Bölgesel Göç Konferansı (RCM). RCM, yasadışı göçün kontrol altına alınması hedefi taşısa da devletlerden göçmenlik statüsüne bakılmaksızın insan haklarının saygı göstermesini bekliyor.

Turist Kanadalılar için seyahat uyarısı yapılan Meksika, Kanada için hala güvenli ülke sayılıyor. Kanada bu ülke ile karşılıklı mal ticareti ve geçici işçi akışının (mevsimlik tarım işçi programı) kolaylaştırılması için politikalar geliştirirken kendi kriterine ve uluslararası insan hakları yükümlülüğüne (mülteci sisteminde yapılan revizyonlar ve Meksika'nın güvenli ülke olarak DCO’ya alınması vs.) tezat bir görüntü sergiliyor.

Harper yönetimi Meksika ile ortak eylem planı üzerinde çalışadursun rahatsız edici gerçeği görmenin sırası. Kanada göç ve ticaret politikaları ulusal ve uluslararası sosyal ve ekonomik eşitsizliği destekliyor. Kanada ve Meksika arası ilişkilerde karşılıklı yarar çerçevesinde çalışmanın tam sırası.


Murat Kandemir, 8 Şubat 2015   

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder