Her yıl dünyanın her bölgesi ve
ülkesinden binlerce aile büyük umutlarla Kanada’ya göç ediyor. Ülkeye yeni
yerleşen aileleri özellikle ilk aylarda oldukça hareketli günler bekliyor.
Çeşitli evraklar çıkarttırılacak, ehliyet alınacak, ev kiralanacak, iş aranacak
ve çocuklar okula yazdırılacak vs.
Bu yazıda Kanada’ya göç eden
çocuklu ailelerin bilmesi gerekenleri özetlemek istedik. Kanada’da ailelere
özel çeşitli program ve hizmetler vardır. Çocuğunuz ister bebek olsun isterse ilkokul
çağında olsun mutlaka durumunuza özel bir program bulunabilir. Şimdi Kanada’ya
varıldığında ivedilikle yapılması gereken bazı adımları ve çocuk eğitimi
hakkında bilmeniz gerekenleri hatırlatalım.
Kanada’ya göç edenlerin ilk
yapması gerekenin sosyal sigorta numarasına (SIN) başvurmak olduğunu söylemek
herhalde abartılı olmaz. Devletin bazı sosyal haklarından ya da hizmetlerinden
faydalanmak için SIN numarası alınması zorunludur. SIN sadece devlet hizmetleri
için değil ayrıca herhangi bir işyerinde çalışabilmek için de gereklidir. Evdeki
tüm aile bireyleriniz için birer SIN numarası almayı unutmayın.
Ebeveyn olarak
yararlanabileceğiniz federal bazı maddi sosyal haklarınız vardır. Bazı haklar tüm
ailelere verilirken bazı haklar çocuğun yaşına ya da ailenin gelir seviyesine göre
tespit edilir.
Bunlardan en önemlisi Kanada çocuk
vergisi ödemesidir (Canada child tax benefit). Bu hak vergisiz olarak tüm çocuk
büyüten ailelere destek amacıyla verilmektedir. Her bir çocuk için yararlanılan
bu hak çocuğun 18 inci yaşına basmasına kadar devam eder. Aylık çocuk için
aileye ödenecek maddi tutar ebeveynlerin yıllık gelir vergisi beyannamesindeki
(income tax return) bilgilere göre saptanır. Her ay verilen bu ödeme için
başvuru yapmak ve bir hesap numarası vermek zorundasınız. İlk defa başvuran
adaylar ortalama 7 ay bekletilir ve bu süre sonrasında toplam ödeme verildikten
sonra aylık ödemeler düzenli olarak devam eder.
Çocuk sakatlık yardımı (child
disability benefit) vergisiz olarak 18 yaş altı ciddi ve kalıcı fiziksel ya da
zihinsel engelli çocuğu olan ailelere özel bir maddi yardımdır.
Evrensel çocuk bakım yardımı (universal
child care benefit) ise vergilendirilen ve her ay 100 dolar olmak üzere altı
yaş altı tüm çocuklar için çocuk bakımına destek olması amacıyla ailelere verilen
bir yardımdır.
Çocuk sahibi olmak üzere olanlar
işyerlerinden bir süre izin alabilir ve işsizlik sigortası doğum yardımı
(employment insurance maternity and parental benefits) hakkına başvurabilirler.
Federal hakların dışında ayrıca bazı eyalet ve bölgelerde ailelerin
yararlanacağı diğer maddi yardımlarda vardır.
Kanada’da yüksek okul ve
üniversite eğitimi ücretli olduğu için çocukların ileride eğitimlerinde kullanmak
üzere para biriktirebilmeleri için bazı federal programlar tasarlanmış ve
ailelere sunulmuştur.
Öğrencileri için kullanılacak ilk
program kayıtlı eğitim tasarruf planı, RESP, (registered education savings
plan) Kanada Hükümeti tarafından tanınan özel bir tasarruf fonunda çocuğun
okula kayıt yaptırmasına kadar vergisiz olarak para biriktirebilme şansı
vermektedir. Bu fona ebeveynler, aile büyükleri, akrabalar ve arkadaşlar
katkıda bulunabilir.
Kanada eğitim tasarruf bursu
(canada education savings grant) federal bir program olarak anne-babalara, aile
büyüklerine ve diğer aile dostlarının bir çocuğun yüksekokul eğitimi için para
biriktirmeye destek olarak sağlanmaktadır. Devlet çocuğun RESP hesabında ki
kadar ek katkı yapmaktadır.
Kanada eğitim katkısı (canada
learning bond) programı çocuğun lise sonrası eğitimi için destek olarak
hazırlanmış. Kanada eğitim katkısı ailelerin açtığı RESP hesabına yapılan 500
dolarlık katkıdan ibaret olmaktadır.
Kanada’da çocuk büyütmek oldukça
zor ve maliyetli. Kanada’da kullanabileceğiniz federal ve eyalet
programlarından yararlanmayı unutmayın.
Murat Kandemir, 5 Haziran 2015
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder