20 Ocak 2016 Çarşamba

Suriyeli Mülteciler Kanada’ya Sponsor Olunarak Nasıl Getirilir?

Suriye’deki iç savaştan kaçan ve sayıları beş milyonu bulan Suriyeli mülteciler Lübnan, Ürdün ve Türkiye başta olmak üzere dünyanın birçok yerinde çok zor şartlarda yaşam mücadelesi veriyorlar.

Türkiye’deki Suriyeli mülteciler zaman zaman bana Kanada’ya nasıl gidebileceklerini soruyorlar. Özellikle Kanada’da akrabaları olan Suriyeli ve Iraklı mültecilerden de benzer sorular geliyor. Bu yazımda devlet sponsorluk programlarının ötesinde Kanadalı göçmen ve vatandaşların Türkiye, Ürdün ve Lübnan’daki Suriyeli mültecilere nasıl özel sponsor olabileceklerini açıklamaya çalıştım.

Sponsor grupları (organizasyonlar, kişiler, kurumlar vs.) kendi istedikleri mültecilere sponsor olabilmelerinin yanı sıra Kanada hükümetinden kendilerine sponsor olacakları mülteci bulmalarını da isteyebilirler.

Mülteci sponsorluğunda çeşitli seçenekler bulunmaktadır. Burada anlatılanlar daha çok özel olarak yapılan sponsorluk (private sponsorhip) yöntemidir. Devletin sponsorluğu ile yürütülen devlet sponsorluğu (government sponsored), ortak destek sponsorluğu programı (joint assistance sponsorship) ya da ortak vize ofis havale programları (blended visa Office-referred program) farklıdır.

Kanada Göçmenlik, Mülteciler ve Vatandaşlık Bakanlığı (IRCC) internet sitesinden de edinilebilen mülteci sponsorluğu kılavuzunda (guidelines for refugee sponsorship) mülteci sponsorluğu hakkında detaylı bilgi bulunabilir.  

Mülteci sponsorluğu Kanada Göçmenlik ve Mülteci Koruma Kanunu’nun (Immigration and Refugee Protection Act) Göçmenlik ve Mülteci Koruma Yönetmelikleri (Immigration and Refugee Protection Regulations) maddelerine göre yapılmaktadır.

Sürecin Kısa bir Özeti
Muhtemel mültecilerin ve onlara sponsor olacak sponsorların belirlendiğini varsayarsak başvuru süreci şu şekilde gelişecektir;

1-Sponsor olan grup kendilerinden istenen başvuru formları ve belgeleri tamamlayacak ve
2-Siyasi sığınmacılar (başvuranlar) kendilerinden istenen başvuru formları ve belgeleri tamamlayacaktır.

Sponsor ve başvuru sahibinin (mültecinin) belge ve formları CPC-Winnipeg adresine gönderilir. Yapılan başvurunun tam ve eksiksiz yapılıp yapılmadığı kontrol edilir. Pakette olması istenen tüm belge ve formlar sunulmalıdır. Belge ve/veya bilgi eksikliği olması durumunda yapılan başvuru sahibine aynen iade edilecektir. Bu başvurunun bir mülteci başvurusu olduğu üçün görevlilerin bazı eksiklikleri görmezden geleceğini sakın düşünmeyin.

Yapılan başvurunun eksiksiz olduğuna karar verildikten sonra dosya ilgili vize ofisine (konsolosluk/elçilik) gönderilir. Başvuru işlem süresi vize ofisine göre değişken özellik göstermektedir. Bazı vize ofislerinin işlemleri bitirme süresi 60 ayı bulmaktadır. Televizyonda Kanada’ya sevinçle giriş yaptığı görülen Suriyelilerin dosyalarının hızlı sonuçlandırılması bir kural değil bir muafiyettir.

Başvuranlar mülakata çağrılacaklardır. Mülakatın amacı kişinin mülteci tanımına uyup uymadığını belirlemek ve başvurunun yapıldığı kategorinin (aşağıda açıklanan kategorilerde) diğer şartlarına uyup uymadıklarını incelemektir. Mülakat aynı zamanda güvenlik soruşturması amacı da taşımaktadır. Kanada hükümeti 19 Eylül 2015’ten itibaren Suriyeli ve Iraklı mülteciler için hızlandırılmış süreç politikası uygulamaya başladı. Bu uygulamayla görevliler Suriye iç savaşından kaçanları mülteci olarak belirleyebilecek ve mülakatlar daha çok medikal uygunluk ve güvenlik faktörleri üzerine yoğunlaşacaktır.      

Mülteci olarak kabul edilen kişilere daimi oturum vizeleri verilecek ve bu vizeyle Kanada’ya giriş yapabileceklerdir.

Mültecilere kim sponsor olabilir (sponsor olma şartları)
Sponsorların taşımak zorunda oldukları şartlar yukarıda bahsedilen Yönetmeliğin 152-158 maddeleri arasında belirtilmiştir.

Bir kişi ya da bir grup tarafından sponsor olunacak muhtemel mülteciler belirlendiğinde onları Kanada’ya getirecek özel sponsorluk başvuruları aşağıdaki üç yol aracılığıyla yapılabilir.  

1-Sponsorluk Anlaşma Hamilleri (Sponsorship Agreement Holder-SAH) ve varsa onların tamamlayıcı grupları (Constituents Groups-CS) aracılığıyla
2-Beşli Grupla (Group of Five); veya
3-Toplum sponsorları (Community Sponsors-CS) vasıtasıyla.

Şimdi aşağıdaki farklı sponsorluk kategorilerinin temel farklılıklarından ve program şartlarından bahsedelim.  

Sponsorlar veya sponsor gruplar mülteci ailesinin bir yıllık temel ihtiyaçlarını karşılama taahhüdünde bulunmaktadır. IRCC bu süreyi çok seyrek te olsa çeşitli durumları göz önüne alarak üç yıla kadar uzatabilir.

Yerleşim giderleri ve programla ilgili diğer detaylı bilgiler bakanlığın (IRCC) başvuru formları içinde bulunmaktadır. Bu bilgiler rehber niteliğindedir ve IRCC herhangi bir yerleşim planını yerleştirilecek eyalet ve bölge gibi değişken faktörleri de göz önüne alarak kabul ya da ret edebilir.

Sponsor grupları sponsor oldukları mültecilerden Kanada’ya gelmeden önce ya da yerleştikten sonra para isteyemezler. Mültecilerin Kanada’daki aile üyelerinin maddi destek vermesi kabul edilmektedir. IRCC bu konuya açıklık getirmektedir:

Mültecilerin herhangi bir maddi sorumluluğu yoktur ve getirilen mülteciler sponsor grupların kendileri için yaptığı iaşe, ikamet, bakım ve yerleşim desteklerinin geri ödenmesi ya da ön ödemede bulunmaları için herhangi bir yasal ya da resmi olmayan bir sorumluluğa itilemezler.

Yerleşim masrafları özel yerleşim ihtiyaçlar listesini kapsamaktadır. Sponsor eden gruplar iyi bir yerleşim planı (IRCC formlarında verilir) sunmalı ve bu planda bu özel ihtiyaçların nasıl ve kim tarafından karşılanacağı iyi detaylandırılmalıdır.

Destek aşağıdaki yöntemlerde (ya da çeşitli kombinasyonlarda) sağlanabilir:
Kişisel/organizasyon fon taahhütleri
“Ayni” bağışlar; ve
Belirli bir hesapta tutulan özel fonlar

“Ayni” bağışlar sponsor grupların mültecilerin çeşitli yerleşim ihtiyaçlarının sağlanması için yaptıkları para dışındaki yardımlardır. Örneğin mültecilere kira yardımı yapma yerine bir yerleşim organizasyonu özel bir daireyi mültecilere barınak olarak tahsis edebilir. Bu ayni yardımların değeri sponsor kişilerin sağlamak zorunda olduğu yerleşim masraflarından düşürülebilir.   

Kategoriye bakılmaksızın tüm mülteci sponsorluğu başvurularında aşağıdaki belgeler sponsorlar tarafından sunulmalıdır.

IRCC tarafından sağlanan ve tüm partiler tarafından imzalanan taahhütname; ve
Yine IRCC tarafından sağlanan Detaylı bir yerleşim planı (settlement plan) belgesi.

Yönetmeliğin 153(3) maddesi uyarınca tüm taraflar maddi taahhütnameye hem ortak hem de ayrı ayrı kefildirler. Sponsor sorumluluğu, sponsor edilen mültecinin Kanada’ya geldiğinin ilk yılında sosyal yardım alması durumunda ortaya çıkar. Bu maddi sorumluluk taahhüdü aile büyükleri sponsorluk programındaki maddi taahhüt sorumluluğu ile aynı durumdur. 

Sponsorlar ya Kanada vatandaşı ya da göçmeni (immigrant) olmalıdırlar. 

Yönetmeliğin 156 ıncı maddesi uyarınca aşağıdaki kişiler sponsor olamazlar:
(a) Kanada’da cinayet ya da Şartlı Tahliye ve Cezalandırma Yasası I veya II eklerinde belirtilen suçlardan, ciddi bir suç olarak hakkında dava açılıp açılmadığına bakılmaksızın hakkında dava açılıp aldığı hüküm giyen ve cezanın tamamlanması üzerinden beş sene geçmemiş olanlar
(b) Kanada’da işlendiğinde (a) paragrafı uyarınca suç teşkil edecek suçlardan Kanada dışında hüküm giymiş ve yabancı kanuna göre verilen cezanın üzerinden beş sene geçmemiş olanlar,  
(c) Mahkeme tarafından konan herhangi bir nafaka ödemesini yapmamış olanlar 
(d) Ülkeden gönderilecek kişiler  
(e) Vatandaşlık Yasası altında adına iptal işlemi açılmış kişiler,
(f) herhangi bir cezaevi veya hapishanede tutulan kişiler.

Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR-BMMYK) tarafından verilen siyasi sığınma iddiacısı belgesi (Asylum Seeker Certificate), BMMYK kayıt kartı (Registration Card), BMMYK Kayıt veya UNWRA tarafından düzenlenen belgeler mülteci olarak tanınmaya dair kanıtlar olarak sayılmamaktadır.

Önemli bir nokta G5 ve CS sponsorluk grupları sadece mülteci olarak tanınan kişileri sponsor edebilirler. (Bakınız yönetmelik 153(1)(b)). Her ne kadar yabancı bir hükümetin tanıması kabul edilse de bu durum genel olarak mültecilerin BMMYK tarafından tanınması gerekliliği anlamına gelir. Kişiler mülteci olarak tanınmak için BMMYK mülakat sürecinden geçmeli ve mülteci olarak belirlenmelidir.   

SAHlar (aşağıda açıklanan organizasyonlar) bu gereklilikten muaf tutulmuştur. Bu yüzden SAH olarak sayılan organizasyonlar kişiler için mülteci olarak tanınmadan sponsorluk başvuru yapabilirler.
Kanada hükümeti Irak ve Suriyelilerin başvurularında BMMYK veya herhangi bir yabancı devlet tarafından mülteci olarak tanınması gerekliliğini geçici bir süre kaldırmıştır.

Özel sponsorluğun üç ana kategorisi vardır. 

Sponsorluk Anlaşması Sahipleri (Sponsorship Agreement Holders –SAH)
SAH olarak sayılan organizasyonlar IRCC ile Kanada’ya mülteci sponsorluğu konusunda anlaşma imzalamış olan kurumlar olarak bilinir. SAH’ların mültecilerin BMMYK ya da yabancı bir devlet tarafından mülteci olarak belirlendiklerini ispat etme yükümlülüğü bulunmamaktadırlar.

SAH kurumları tam listesi için tıklayın.

Eğer kişiler ya da gruplar SAH’tan sponsorluk başvurusunu hızlandırma desteği talebinde bulunurlarsa SAH Kanada’daki kişilerden mültecilere ihtiyacı oldukları maddi desteği vermeleri için destek taahhütnamesi alacaktır. Her ne kadar IRCC’ye göre destek taahhüdünü gerçekleştiren SAH olarak görünse de SAH sponsor olmak isteyen kişilerin mültecileri destekleyebileceğinden emin olmak isteyecektir. 

Beşli Gruplar (Groups of Five –G5)
G5, beş ya da daha fazla Kanada göçmeni ya da vatandaşlarından oluşan gruplardır. Bu kişiler bir araya gelerek bir sponsor grubu oluşturmaktadır. Bu kişilerden en az üçü kendi maddi kaynaklarından yardımda bulunma taahhüdünde bulunmalıdır. Tüm grup üyeleri getirmek istedikleri mültecinin yaşayacağı bölgede yaşıyor olmalıdırlar.

Kişisel yardım taahhüdünde bulunan tüm G5 üyeleri mali bilgilerini IRCC ile paylaşmak zorundadırlar. Sağlanması gereken belirli belge şartları vardır bu belgeler sağlanmadığı takdirde sponsorluk başvurusu reddedilecektir. 

Toplum Sponsorları (Community Sponsors -CS)
Bu sınıftan sayılacak sponsorlar,
Bir organizasyon,
Bir dernek ya da
Bir kurum olabilir.

Organizasyon, dernek veya kurumların toplum sponsoru olarak sayılması için eyalet ya da federal yasalara göre kurumsallaşmış olma zorunlulukları yoktur.

Mültecilere destek olmak isteyen ve bunun için yeteri kadar kaynağa sahip olduğunu düşünen toplum sponsorları programa uygun olmak için maddi bilgilerini IRCC ile paylaşacaktır.


Murat Kandemir, 20 Ocak 2016 

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder