AB Mütekabiliyet Kuralı ve Kanadalılar İçin Vizesiz Avrupa

Kanadalıların tüm Avrupa’yı vizesiz özgürce gezebildiğini düşünüyorsanız yanılıyorsunuz. Yakında AB bölgesinde Kanadalılara vize uygulayan ülkeler olabilir.

Geçen hafta Perşembe günü Avrupa Parlamentosu mütekabiliyet kuralını kabul etti. Bu uygulama kendi vatandaşlarına vize uygulanan ülkelerin de diğer ülkelere karşı vize uygulamasına imkan veriyor.  

Meksika kendi vatandaşlarına Kanada’nın vize uygulamasına tepki gösteren tek ülke değil. Bunun dışında AB’ye yeni giren ülke vatandaşları hala Kanada’ya vizesiz giremiyorlar.

Mütekabiliyet kuralı AB üyesi ülkelere kendi vatandaşlarına vize uygulayan diğer ülkelere vize uygulayabilmesinin önünü açıyor. Ayrıca yeni kurallarla birlikte AB bölgesine vizesiz giren diğer ülkelere tekrar vize uygulanabilecek. AB’nin şu an için vize istemediği ülkelerden –özellikle Balkan ülkeleri– gelen aşırı göç ve temelsiz iltica başvuruları bu kararda etkili oldu.

Avrupa Parlamentosu karar için yayınlanan bildiride, “Mütekabiliyet prensibi AB’ye vize muafiyeti olan üçüncü bir ülkenin AB vatandaşlarına aynı şekilde davranması AB ortak politikası gereğidir” deniliyor.

Bunun Kanada için anlamı nedir?

Kanada AB üyesi ülkeler olan Romanya, Bulgaristan ve Çek Cumhuriyeti vatandaşlarına vize uyguluyor. Mütekabiliyet yasası yürürlüğe girdikten sonra bu ülkeler de Kanada vatandaşlarına vize uygulayabilecekler.

2009 yılında Kanada hükümeti aldığı bir kararla Meksika vatandaşları için vize uygulaması koymuştu. Meksika’nın tepkisini çeken uygulamanın bu ülkeden gelen iltica talepleri yüzünden olduğu açıklanmıştı. Meksika vatandaşlarına uygulanan vizenin kalkmaması halinde iki ülke arası ekonomik ve ticari ilişkilerinin zarar göreceği vurgulanmıştı.

Kanada Dışişleri, Ticaret ve İlerleme Bakanlığı verilerine göre 2011’de 38.000 Kanadalı Romanya’yı ziyaret etmiş. Aynı yıl 15.000 Kanadalı Bulgaristan’a giriş yapmış.

2009’da aşırı iltica talebi geldiği için Kanada Çek Cumhuriyeti’ne vize uygulaması koymuştu. Çekler Kanada’nın vize uygulamasını derhal kaldırmasını istiyor.

Böyle giderse bölgesel vize rejimi politikasından vazgeçilecek ve her ülke ister AB üyesi olsun ya da olmasın istediği ülkeye karşılıklılık prensibi uyarınca kendi vize rejimini uygulayacak.

“Benim vatandaşıma vize istersen ben de senin vatandaşına vize isterim” uygulaması Kanadalılar için vizesiz Avrupa’yı hayal haline getirecek.    

Kanada aslında tüm AB üyesi ülkelere vize uygulamak istemiyor. Hedef kriterlerine göre vize rejimi uygulayan Kanada bu konuda son dönemlerde özellikle Macaristan, Lituanya, Polonya, Slovakya ve Hırvatistan'a vize zorunluluğunu kaldırdı.

Bu ülkelere vize muafiyeti getirilmesi bu ülkelerden –özellikle Macaristan– gelen siyasi sığınma taleplerini patlattı.

İltica taleplerinin çok geldiği Macaristan, Meksika gibi ülkelerden oluşan ve diğer AB ülkeleri ile birlikte 37 ülkelik bir liste yayınladı ve bu listede yer alan ülkeleri Kanada iltica sistemine göre “güvenli” ülkelere olarak belirledi. Bu ülkelerden gelen iltica davaları daha hızlı görülerek sonuçlandırılıyor.

AP’nin Resmi Gazetesinden yayınlanan mütekabiliyet kuralı en az 24 ay sonra uygulamaya geçecek. Gerekli yazışmalar yapıldıktan sonra AB üyesi bir ülke AB vize rejimi dışında başka bir ülkeye vize uygulamasına gidebilecek.

Kanada’ya vizesiz giremeyen bazı AB üyesi ülkeler Kanada ve ABD’nin kendilerine vize uygulamasını kabul etmiyorlar. Tüm AB üyesi ülke vatandaşları vize muafiyetindeyken kendilerine vize uygulayan Kanada ve ABD’ye mütekabiliyet kuralı çerçevesinde vize uygulayacağı düşünülüyor.   

Murat Kandemir, (Member of ICCRC), 25 Eylül 2013