Kanada’nın Yeni İltica Sistemi 15 Aralık İtibariyle Yürürlükte

Kanada’nın Göçmenlik Sistemini Koruma Yasa Tasarısına dahil edilen ve 15 Aralık itibariyle yürürlüğe girecek olan Kanada’nın yeni iltica sistemi Kanada Göçmenlik ve Çokkültürlülük Bakanı Jason Kenney tarafından tanıtıldı.

Yapılan tüm revizyonların Kanada iltica sistemini daha adil yürütülen ve hızlı sonuçlanan bir sistem haline getireceğine inanan Jason Kenney Kanada iltica sisteminin birçok kişi tarafından kötüye kullanıldığını belirtti. Yeni iltica sistemi ile her türlü eziyetten kaçarak ülkeye sığınan gerçek sığınmacıların daha hızlı bir şekilde devlet koruması altına alınabileceğini ifade etti. Bakan Kenney aynı zamanda iltica sistemini kötüye kullanarak gerçek dışı belge ve ifadelerle iltica edenlerin Kanada’ya maddi açıdan da yük olduklarını bu yüzden bu kişilerin ülkeden hızlı bir şekilde gönderileceklerinden de emin.

Programa uygun olan iltica iddiacıları Kanada Göçmenlik ve Mülteci Şubesi, IRB, (Immigration and Refugee Board of Canada) tarafından yürütülen bağımsız duruşmalarda iltica savunmalarını yapmaya devam edecekler.    

Yeni sistemde mülteci adaylarının iltica taleplerinin IRB tarafından alındıktan 60 gün içerisinde davalarının görüleceği duruşmaların gerçekleştirilmesinin planlandığı bildirildi. Yürürlükte olan eski sistemde sığınma hakkı talep edenler 600 güne kadar duruşma tarihi bekleyebiliyorlar.

Tüm başvuran kişiler artık yeni oluşturulan İltica Temyiz Dairesi’nden, RAD, (Refugee Appeal Division) destek alabilecek. Geleneksel olarak mültecilerin çok geldiği ülkelerden gelen ve iltica davaları reddedilmiş olan kişiler de bu dairenin hizmetlerinden yararlanabilecek. RAD delil ve yeni gelişmelerin ışığında iltica davalarını daha önce kaybeden kişilerin aldıkları mahkeme kararlarını değiştirme hakkına da sahip.

Mültecilerin çok sık gelmediği ülkelerden gelen sığınmacıların davaları hızlı bir şekilde sonuçlandırılacak fakat iltica taleplerinin incelendiği duruşmaları diğer tüm siyasi sığınma hakkı talep edenlerin duruşmalarıyla aynı olacak.

Kanada ülkelerin demokrasi uygulamalarına göre bir ülke listesi hazırladı. Belirlenen bu menşe ülkeler, DCO (designated countries of origin) insan haklarına saygılı ve ihtiyaç sahiplerine gerekli devlet koruması sağlayan “güvenli” ülkeler olarak varsayılacak ve bu ülkelerden gelen sığınmacı adaylarının sığınma talepleri hızlı şekilde incelenecek ve büyük bir ihtimalle reddedilecek.

Başka bir deyişle DCO ülkelerinden gelenler 30-45 gün içinde duruşmaya çıkacak.

Geçen sene Kanada içinde iltica talebinde bulunanların neredeyse yüzde 15’i demokratik Avrupa Birliği ülkelerinden oldu. Afrika ve Asya ülkelerinden gelen iltica adaylarından da fazla. Kanada demokratik ülkelerden gelen bu sığınmacılara devlet koruması altına alınması gereken ilticacılar olarak bakmıyor ve onların sağlık ve sosyal hizmetlerden yararlanmalarını da pek istemiyor.

Yeni Kanada’nın Göçmenlik Sistemini Koruma Yasa Tasarısının eyaletlere ve bölgelere sosyal hizmetler ve eğitim masrafları açısından beş yılda 1.6 milyar dolar tasarruf sağlayacağı da belirtildi.

   

Yeni sistemde IRB tarafından davası görülen ve hakkında negatif karar verilen mülteci adayları en geç bir yıl içinde Kanada’dan sınır dışı edilecek. Şu an ki sistemde iltica davasını kaybeden kişiyi ülkeden sınır dışı etmek 4.5 yıl sürüyor. Davalarını kaybeden sığınmacıların Kanada’dan hızlı bir şekilde sınır dışı edilmesi bu sistemi kötüye kullanıp yıllarca Kanada’da kalabilme çabalarını da bertaraf edecek gibi.

Yeni sistemin getirdiği bir diğer yenilikte suç işlemiş bazı kişilere sığınma talebi yasağı koyabilmesi.

Rakamlar gerçekten çok çarpıcı. Avrupa Birliği ülkelerinden gelen ilticacıların neredeyse  %62’si ya iltica talebini geri çekmiş, ya terk etmiş ya da iltica talebi reddedilmiş.

Sistemin tam bir revizyona girmesi elzemdi. Sahte sığınmacı talepleri, davalarının uzun süre görülememesi ve negatif karar verilmesi durumunda yapılan yasal temyizler bu kişilerin Kanada’dan sınır dışı edilmelerini uzattıkça uzatıyor.

Kanada’nın menfaatleri için devlet iltica davalarının hızlı görülmesini ve tüm yasal yollar tüketildikten sonra davalarını kaybeden kişileri hızlıca Kanada’dan göndermek istiyor. Yeni sistemin kısaca özeti budur.

Adil ve etkin bir iltica sisteminin gerçekten oluşturulup oluşturulmayacağını zaman gösterecek. Kanada’nın yeni iltica sistemini detaylı anlatacak bir makale kaleme alıyorum. Yakında yayınlanacak.

Murat Kandemir, Member of ICCRC, 11.12.2012