Kanada Bilgi Teknolojisi Sektörü Nereye Doğru Gidiyor?

Kanada bilgisayar geliştirme ve yazılım mühendisi sıkıntısını çekiyor ve bu alanda eğitim alan yeteri kadar kişi yok.

Facebook bu yaz Vancouver şehrinde yeni bir ofis açıyor. 150 kişiyi işe alacağı söylenen sosyal medya devi yerleşim yeri olarak Seattle ve Silikon Vadisi yakınlarındaki Vancuver’ı tercih etti. Burada bilgisayar yazılım uzmanları işe alacak.

Facebook firmasının bu kararı Vancouver şehri için büyük bir şans. Bu şehir Kuzey’deki Silikon Vadisi olabilir mi?

Pek mümkün görünmüyor. Zira Facebook sosyal devinin Vancouver’de açacağı ofis geçici bir proje niteliğinde. Orada eğittiği yazılım mühendislerini ABD’ye gönderecek. Kanada’da bir yıllık iş tecrübesi yazılım mühendisinin ABD’de geçici işçi programına uygun olması için yetecek.

Açılacak olan ofis ülke içinde teknoloji sektörü için nitelikli eleman yetişmesine yaramayacağı gibi Kanada’da var olan yazılım uzmanlarının ülkeden kaçmasına sebep olacak. Beyin göçü yani.

Kanada yazılım mühendisi ve bilgisayar geliştirme uzmanları eksikliğini çekiyor. Kanada son yıllarda en yetenekli bilgisayar uzmanlarını Silikon Vadi’ye kaptırdı. Tahminlere göre Bay Area bölgesideki dolgun ücret ödeyen teknoloji firmaları Kanada’dan gitmiş 350.000 profesyoneli istihdam etmiş durumda.

Bilgisayar uzmanlarının ABD’ye gitme eğiliminin sonuçları Kanada için acı oldu. Şu anda eksikliği hissedilen mobil teknoloki, bulut işlemcilik, analitik ve sosyal medya uzmanları gibi IT uzmanları arayan her on firmadan sadece bir tanesi arzu ettiği yetişmiş elemanı bulabiliyor. Tahminler çok çarpıcı. 2016 yılına kadar Kanada en az 100.000 bilgisayar teknolojisi uzmanına ihtiyacı olacak.

Vancouver merkezli sosyal medya şirketi HootSuite Kanada içinde mühendis ve programcı bulmanın zorluğundan yakınmıştı. Teknoloji sektörünün bağımsız STK’sı olan Bilgi ve İletişim Teknolojisi Konseyi (Information and Communication Technology Council) önümüzdeki yıllarda bilgisayar sektöründe uzman bulunamayacağını öngörüyor. Oysa teknoloji sektörü için profesyonel eleman bulmak şu an için bile çok zor.

Olayın bir de eğitim boyutu var. Kanada bilgisayar teknolojisinde mezun vermiyor. Sadece ABD’de bilgisayar teknolojisi sektöründe her sene en az 150.000 iş sahası açılıyor buna rağmen her sene en fazla 40.000 bilgisayar teknolojisi eğitimi görmüş üniversite mezunu iş dünyasına atılıyor.  Kanada’daki durum ABD’ninkinden daha vahim.

Bunun sonucu olarak ülke için yetişmiş eleman sıkıntısı uluslararası profesyonellerle doldurulmaya çalışılıyor. Silikon Vadisi bu sektörde yeni yetişmiş bilgisayar uzmanlarına 6 haneli yıllık kazanç sunuyor. Profesyonellere olan talep o kadar fazla ki şirketler yurtdışından daha fazla becerikli uzman alabilmek için ABD yabancı işçi göçmenlik kriterlerinin en azından bu uzmanlar için hafifletilmesini istiyorlar. Geçtiğimiz baharda Mark Zuckerberg, Google, Yahoo ve Linkedin’den üst düzey yöneticiler fwd.us organizasyonuna katılarak destek verdiler.

Fwd.us organizasyonu ABD’nin global ekonomide hak ettiği yeri almasının kapsamlı bir eğitim ve göçmenlik reformu ile sağlanabilineceğine inanan bilgisayar teknolojisi sektöründeki çevreler tarafından başlatıldı.

Yurtdışından bilgisayar uzmanı getirmek kısa vadede sorunu çözebilir fakat uzun vadede sorun devam edecektir. Sorunun kökten çözümü lise, yüksekokul ve üniversite gibi eğitim kurumlarıyla çözülmelidir. Öğrenciler teknoloji sektörüyle erken yaşta tanışmalı ve bu sektörde kariyer fırsatlarını önceden görebilmeli ve çalışma dünyası için kararını genç yaşta verebilmelidir.

Şu an Kanada yüksekokul ve üniversiteleri talebi fazla olmayan meslekler için gençleri yetiştiriyorlar. Gençler arasında işsizlik oranı yüzde 14 seviyesinde. Yüz binlerce üniversite mezunu ya işsiz ya da mesleği dışında işlerde istihdam edilmiş durumda. Geçen sene Ontario’da mezunların neredeyse üçte ikisi tam zamanlı iş bulamadı.

İş bulamayan genç işsizler varken Kanada firmaları giriş seviyesinde mühendis ve geliştirme uzmanları bulmakta zorlanıyor. Küresel ekonomik durgunluğa rağmen dolgun ücretli işlere profesyonel eleman bulunamıyor. Nasıl bir çelişki bu?

Kanada eğitim kurumları teknolojik çevreyi takip etmeyip sektörün hangi profesyonele ihtiyacı olduğunu araştırmıyorlar mı? Kendi eğitim programlarını sektörün mevcut ihtiyaçlarına göre güncellemiyorlar mı? Gereken becerileri olan işçilerin yokluğuyla Kanada küresel arenada hak ettiği yere ulaşamaz. Kalifiye eleman eksikliği ülke ekonomisine de büyük bir tehdit olur. 

Kanada Devlet Yüksekokulları Derneği başkanı James Knight kendisi ile yapılan bir röportajda oldukça kötümser tahminlerde bulundu. Önümüzdeki on yıl içinde Kanada’da ki 1.500.000 iş kalifiye eleman sıkıntısı yüzünden doldurulamayacak.

Kalifiye eleman sıkıntısı dışında fazla kötümser olmaya da gerek yok aslında. Kanada’da dünyaca ünlü üniversiteler var ve mutlaka burada iş yapmak isteyen teknoloji firmaları bulunuyor. Belki de tek yapmak gereken şey mesleğinde iyi eğitim almış kalifiye genç mezunları iyi bir iş ve kariyer şansı sunacak olan bu işverenlerle buluşturmak.

Eğitim kurumlarında başlaması gerekiyor bazı şeylerin. Mesela lise de bilgisayar sektöründe kariyer planlaması konusunda lise öğrencilerine destek verilmesi ilk adım olabilir. Bilgisayar kariyerine adım atmak isteyen lise mezununun kariyerinin belirginleşmesi onun lise sonrasında bilgisayar teknolojisi eğitimi almasını daha da kolaylaştırabilir.

Bilgisayar sektöründe kariyer yapmak isteyen öğrencilerin daha fazla bilim ve matematik alanlarında eğitim görmesi onları daha sıkı bir lise sonrası eğitime hazırlayabilir. Lise seviyesindeki öğrenci bilgisayar teknolojisiyle önceden tanışabilir ve ilerideki kariyerinde kendisini nasıl bir mesleğin bekleyeceğini görüp özellikle de ücreti düşünerek motive olabilir.

Microsoft’un mühendisleri gönüllülük temeline göre Seattle’de lisede öğrencilere bilgisayar teknolojisi dersi vermeye başladılar. İsteğe bağlı derslere katılan öğrenciler daha önce lise müfredatında olmayan bilgisayar teknolojisi derslerini tanıma imkanı buldular.

Üniversite seviyesinde ise endüstri ile akademik çevreleri buluşturmak gerekiyor. Silikon Vadi bunu çok iyi başardı. Stanford’ta Google, Intel, YouTube ve diğer birçok firma sınıfta derslerde bulundu ve yeni girişimci olacak öğrencilere mentorluk yaptılar. Endüstri ile köprü oluşturmak geri bildirim imkanı da sağlayacak. Sosyal medya ve teknoloji devleri temsilcileri ile yakın temasta bulunan öğrenciler endüstriyi daha okurken tanıyacak ve mezuniyet sonrasında daha kolay iş bulabilecekler.     

Mühendislik mesleğini icra edenler bugünün sanatçıları, müzisyenleri ve yazarları gibi toplumun yaratıcı sınıfının üyeleri sayılmalıdır. Hayatımızda her şeyimizi teknolojiye borçluyuz. Teknoloji ilerliyor ve bu sektör takip edilmesi gereken ve profesyonel istihdamı gerektiren bir alan olarak karşımıza çıkıyor. Akıllı telefonlar, tabletler ve sosyal medya bilgisayar sektörünü farklı bir alana taşıdı. Hayatımızın en önemli alanlarını işgal eden bu kariyer için insanları yönlendirmek zor olmasa gerek.

Murat Kandemir, (Member of ICCRC), 6 Ağustos 2013