Kanada Tecrübesi Dilemması

İnsanlar Kanada’ya umut ve hayallerinin yanı sıra genelde çocuklarına daha iyi bir gelecek temin edebilmek amacıyla gidiyorlar.

Onlar için Kanada’ya gelmek yeni işler, eğitim fırsatları ve ailenin geleceğini garanti altına almak demek. Göçmenlerin Kanada’ya kattığı çok şey var. Kanada tüm dünyada reklamı çok iyi yapılan bir ülke. Reklam tam da gerçeği yansıtmıyor aslında. Özellikle dolgun ücretli iş vaatleri biraz fazla abartılıyor sanki.

Kanada iş fırsatları durumu nasıl? Yeni gelen bir göçmen Kanada’da geçimini nasıl temin edecek? Ya da şöyle soralım. Kanada’da iyi bir iş bulmak ne derece zor? Kolay olduğunu düşünüyorsanız bir daha düşünün derim.

Gerekli mesleki eğitimi almış ve yılların iş tecrübesi sahibi olan göçmen Kanada’da iş bulmak için bunların yeterli olduğunu sanıyor. Fakat Kanadalı işverenlerin bünyelerinde çalıştırmak istedikleri iş görenlerden bekledikleri öyle bir şey var ki iş arayan göçmenin karşısına bir duvar gibi çıkıyor. ‘Kanada iş tecrübesi’.

Büyük hayallerle Kanada’ya gelen gerekli mesleki ve eğitim donanımları olan profesyonel göçmenler mesleklerinde değil iş bulmak bir iş görüşmesine bile çağrılmıyorlar. Niye?

Sebepler çeşitlilik gösteriyor. Dışarıdan bakıldığında ülkeye yeni geldiği belli olan işsiz göçmen dil konusunda sıkıntı çekiyor ya da görünmeyen ayrımcılık veya ırkçılık kurbanı oluyor. Ama ‘Kanada iş tecrübesi’ noksanlığı belki de en öne çıkan sebep oluyor.

CV’de bulunmayan ‘Kanada iş tecrübesi’ yeni gelen ve iş arayan göçmenlerin önündeki en büyük engel oluyor. Göçmenlik hizmeti veren birçok sivil toplum örgütünün göçmenler üzerine özellikle kariyer ve uyum konusunda yaptığı çalışma sonuçları bunu doğruluyor.

Kanada tecrübesi bir Kanada firmasında çalışmadan elde edilemez. Bu bir gerçek. Eğitim ve iş tecrübesi sahibi olan işsiz göçmenler sırf Kanada’da iş tecrübesi olmadığı için işe alınmaması ya da ‘Kanada iş tecrübesi’ aranması hiçte adil görünmüyor.

Muhasebe, araştırma, iş veya idari beceriler, bilim hatta mutfak sanatları alanlarındaki iş tecrübesi iş tecrübesidir illa Kanada tecrübesi aramak mantıklı gelmiyor.

Kanada tecrübesinin aranmadığı durumlar da oluyor. Mesela geçici işçi aranırken kimse Kanada tecrübesi sormuyor. Durum acil olduğu için firma aradığı nitelikleri biliyor ve bu mesleki becerileri olan kişileri Kanada tecrübesi olmasa da işe alıyor. İşe aldığı meslek sahipleri Kanada göçmenlik bakanlığı tarafından geçici çalışma izni ile Kanada’da çalışabiliyor.

Bir tarafta meslek tecrübesi olan ve hemen işe alınan geçici işçiler diğer taraftan Kanada’ya ailesi ile göç etmiş ve bir hayat kurmaya çalışan ve bıkıp usanmadan iş arayan ve ‘Kanada iş tecrübesi’ olmadığı için istediği işi bulamayan daimi göçmenler.

Sonuç? Mühendislik alanında hem iş tecrübesi hem de doktora ya da yüksek lisans eğitimi olan ama iş bulamadığı için Kanada’da taksicilik yapanlar.

Ne dilemma ama?

Eğitim ve iş tecrübesinin bir işte ne kadar önem arz ettiği herkesin malumu. Ama inovasyon, teknoloji, entelektüel bilgi ve iş becerilerinin bir ülkeden başka bir ülkeye kolayca transfer edilebildiği küresel bir köy haline gelen dünyada Kanada iş tecrübesinin yokluğu nasıl bu kadar göze batıyor? Çin’de artık insanlar farklı şekilde mi çalışıyor ya da Kanada’daki kanser araştırmaları Hindistan’dan daha mı farklı yürütülüyor? Kanada’da hangi sektörde hangi meslek sahipleri dünyadaki meslektaşlarına göre daha farklı iş görüyorlar?

‘Kanada iş tecrübesi’ noksanlığı sebebiyle kendisine iş fırsatı verilmeyen kişiler işverenler tarafından göçmen işçilere uygulanan adı konulmamış ama bilinen ve uygulanan bir ayrımcılığın kurbanı oluyor.

‘Kanada iş tecrübesi’nin çok önemli olduğu ve yeni gelen göçmenlere bunun karşılarına çıkacağı yazılır ve söylenir. Hatta yeni gelenlere tavsiyelerde bulunulur. Bu tavsiyeler temelde CV’nin Kanada tarzında hazırlanması, ikamet edilen bölgedeki HRSDC’ye bağlı sosyal kurumlara gidip iş görüşmesi teknikleri, etkin iş arama vs. gibi ücretsiz hizmetlerinden faydalanma, göçmenin mesleği ile ilgili kariyer köprü programlarından birine kaydolma ya da alanındaki bir firma ya da kuruluşta gönüllü olarak bir süre çalışma tavsiyesi olarak özetlenebilir.

Yukarıdaki tavsiyeler ‘Kanada iş tecrübesi’ noksanlığının bahane olarak kullanılmasını önlemiyor ki. Hatta uygulanmasını haklı kılıyor. Sorunun temelinde Kanada’daki işverenlerin işin kolayına kaçarak yeni göçmenleri işe almamaları ve Kanada iş tecrübesi yoksunluğu kisvesi altına saklanarak kendi istediği işçi profili dışında olanlara gizli bir ayrımcılık yapması bulunuyor.

Küresel bir köye dönüşen dünyada Kanada’daki hangi meslek dışarıdakilerden çok farklı yapılıyor ki? Kanada’nın da bunu kabul edip ‘Kanada iş tecrübesi’ aramasından kurtulması gerekiyor.

Kanada’nın becerikli işçi eksikliği, yaşlanan nüfus, durma noktasına gelen doğum oranları gibi sebepler federal hükümetin bu konuda bir şey yapmasını zorunlu kılıyor.

Halihazırda yönetimdeki Conservative hükümet göçmenlik-karşıtı göçmenlik politikası yürütüyor ve bunun sonucu olarak geçici işçilerin Kanada vatandaşları ve göçmenlerine göre daha tercih edilmesine yol açıyor.

Kanada’da iş bulmak isteyen göçmen ve vatandaşların keyfi bir uygulama olan ‘Kanada iş tecrübesi’ dayatmasından kurtarılması ve bunun için federal hükümetin bir şeyler yapması lazım.

Hem de hemen.

Murat Kandemir, (Member of ICCRC), 22 Kasım 2013