Kanada Göçmenlik Başvurularında Kararları Bilgisayar Verecek

Öngörüsel analitik (predictive analytics) teknolojisinin Kanada göçmenlik bakanlığı tarafından incelendiği ortaya çıktı. Bugün resmi görevlilerin yapmakla sorumlu olduğu “başvuruların değerlendirilmesi” işini yapabilecek bu teknoloji uygulamaya konursa Kanada göçmenlik başvurularında karar verme süreçlerinde devrim yaşanacak.

5 Ocak 2017’de Toronto Star gazetesinde çıkan habere göre Ottawa halihazırda göçmenlik görevlileri tarafından yapılan göçmenlik başvurularının değerlendirilmesinde bilgisayarları kullanmayı planlıyor.

Göçmenlik bakanlığının 2014’den bu yana tahmine dayalı analiz sistemi üzerinde çalıştığı ortaya çıktı.

Hükümetin biriken dosyaları ve başvuru süreçlerindeki gecikmeleri önleme adına başlattığı sistem modernizasyonunun bir parçasını da göçmenlik başvurularında kullanılacak tahmine dayalı analiz teknolojisi oluşturuyor. Bu teknoloji göçmenlik başvurularında önemli kusurları ya da hileli noktaları belirleyecek ve başvurunun kabul ya da ret edilmesi konusunda tavsiyede bulunacak.

Göçmenlik görevlilerine göre şu an projenin ana odağı düşük risk ve yüksek riskli başvuruları birbirinden ayırabilecek süreci inşa etmek.

Bakanlık sözcüsü Lindsay Wemp The Star gazetesine verdiği açıklamada tahminleme analiz modellerinin geçmişteki binlerce başvuru ve onların sonuçlarına göre tasarlandığını belirtti. Sözcü, geliştirilen modellemeyle bilgisayarın data içinde oluşan belirgin örnekleri tespit ettiğini ve elde ettiği bulgularla aynı vize görevlilerin yaptığı gibi başvuruları sonuçlandırmayı öğrendiğini ifade etti.

Amaç müşteri hizmetlerini geliştirmek ve bekleme sürelerini kısaltarak operasyonel etkinliği arttırmak.

Projeye ilk onay 2013 yılı Şubat ayında Kanada’nın önceki Muhafazakar hükümeti verdi. Otomasyon karar verme sisteminin ne zaman uygulanacağı ile ilgili herhangi bir takvim yok. Fakat kararların doğruluğundan emin olmak için sistemin detaylı bir testten geçirileceği belirtiliyor. Hizmete girmesi sonrasında öngörü modellerinin doğruluğundan emin olmak için sistemin kalite kontrolleri sürekli yapılacak.

Her alanımıza giren teknoloji artık Kanada göçmenlik bakanlığının hizmetlerinde de karşımıza çıkacak. Artık yapay karar verme destek sistemleri her sektörde uygulamay kondu bile. Kanada göçmenlik endüstrisinde öngörü modelleme sisteminin geliştirilmesi kimseyi şaşırtmıyor.

Hükümet sistemi savunuyor ve tüm argümanını sistemin göçmenlik süreçlerini kısaltacağı iddiası üzerine kuruyor. Sistemin yararlı olacağını düşünenlere göre bu sistemle birlikte aylarca sürecek göçmenlik başvuruları artık birkaç günde sonuçlanacak. Ayrıca bu zaman ve maliyet tasarrufuna da yol açacak.

Birçok ülke vatandaşlarına sunduğu bazı hizmetlerinde öngörüsel analitik sistemini kullanıyor. Kanada Maliyeside bazı başvurularda dikkati çekilmek istenen durumların belirlenmesinde tahmini modelleme sistemini kullanıyor. Karar verme işlemi makinalarca yapılıyor.

Göçmenlik bakanlığı geliştirilen sistemin yapay zeka şeklinde tanımlanmaması gerektiğinin altını çiziyor. Bu modellemenin insanların verdiği hüküm yerine geçmeyeceği ve göçmenlik görevlisinin karar verme sürecinin merkezinde olacağı kaydediliyor.

Bakanlık bu sistemin daha çok başvurularda farkına varılması gereken durumların tespit edilmesinde ve gerekenin yapılmasında kullanacağını iddia ediyor. Bazı göçmenlik programları özellikle öngörüsel analitik sistemine çok uygun.

Sistemin eleştirilen tarafları da var. Öncelikle sistem başvuruları incelerken göçmenlik görevlilerinin dikkate aldığı ve başvuruya özel farklı faktörleri görebilecek mi? Görevlilerin bir başvuruda karara varmak için kullandıkları tek bir formül yokken sistemin tek bir bilgisayar modelleme yöntemiyle karar vermesi başvuranlar açısından adil bir karar saylacak mı?

Bir diğer eleştiri de insanların herhangi bir başvuruya farklı açılardan yaklaşabilme yetisi. Göçmenlik görevlisi bir başvuruyu farklı yollardan inceleyebilirken bir makine farklı yönleri görebilecek mi? Ben göçmenlik başvurumun bir insan tarafından değerlendirilmesi tercih ederim. Bu kulağıma daha “insani” geliyor. Bence diğer insanlar da böyle düşünüyor. Ayrıca kamu oyunun bu sisteme güvenini oluşturmak oldukça zor. Kanadalılar sisteme güvenmezse öngörüsel analitik sisteminin uygulamada kalması zor olacak.

Tabi bir de bu sistem yüzünden iş kaybı olacağı endişesi de dillendiriliyor. Bakanlık, göçmenlik görevlilerinin sistem sayesinde düşük riskli göçmenlik başvurularında çalışmayacağı ve biriken dosyaları eritme gibi katma değer yaratacak işlere verileceğinden dolayı herhangi bir iş kaybı olmayacağını iddia ediyor.

Bende karar vermede insan faktörünün tamamen çıkarılmaması gerektiğini düşünenlerdenim. Teknolojiyi istediğiniz gibi kullanın ama nihai kararı başvurulara çok farklı yönlerden yaklaşan ve diğer faktörleri de göz önüne alan insanlar versin makinalar değil.

Murat Kandemir, 17 Ocak 2017